02.10.2020

Przedsiębiorca zamierza zawrzeć z wybraną osobą umowę zlecenia, jednak osoba ta zawarła wcześniej w tym samym miesiącu umowę zlecenia z inną firmą. Z tytułu tamtej umowy uiszczane są składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, przy czym podstawa wymiaru składek jest mniejsza od płacy minimalnej. Czy z tytułu umowy zlecenia, którą zamierza zawrzeć przedsiębiorca, powstanie obowiązek opłacania składek?

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym zostały uregulowane w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Stosownie do at. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi, o ile nie są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.

Dodajmy, że zleceniobiorcy objęci obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym podlegają dobrowolnie na swój wniosek ubezpieczeniu chorobowemu, natomiast ubezpieczenie wypadkowe jest dla nich obowiązkowe (art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy).

Zgodnie z art. 13 pkt 2, zleceniobiorcy podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń

W przypadku, gdy zleceniobiorca posiada inny właściwy tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. w postaci umowy o pracę lub innej umowy zlecenia zawartych z innym podmiotem niż zleceniodawca) powstaje zbieg tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku umów zleceń podlega obowiązkowo, w myśl art. 9 ust. 2 ustawy, ubezpieczeniom z tytułu tej umowy zlecenia, która została zawarta najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, umów zleceń. Osoba taka może również zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń.

Co istotne, w przypadku, gdy zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2020 r. jest to kwota 2600 zł) spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innej umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom również z tej drugiej umowy. Nie stosuje się tej zasady, jeżeli łączna suma podstaw wymiaru składek zleceniobiorcy (kilka zleceń) osiąga minimalne wynagrodzenie. Ustalania łącznej podstawy wymiaru składek w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych należy dokonywać dla każdego miesiąca odrębnie.

Zatem, jeżeli osoba ma np. dwa zlecenia, ale żadne z nich nie przekracza 2600 zł, czyli kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2020 r., zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych podlega ze wszystkich tych umów.

Przykład 1
Pani Agnieszka pracuje na dwóch zleceniach zawartych z dwoma firmami. Z pierwszej umowy otrzymuje 500 zł miesięcznie, a z drugiej 1900 zł.
Pani Agnieszka podlega obowiązkowi zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z obu umów, ponieważ podstawa wymiaru składek z żadnej z nich nie wynosi 2600 zł, czyli tyle, ile liczy minimalne wynagrodzenie za pracę w 2020 r.

Przykład 2
Pan Paweł pracuje na trzech zleceniach zawartych z trzema firmami. Z pierwszej umowy otrzymuje 1900 zł miesięcznie, z drugiej 1500 zł, a z trzeciej 3000 zł.
Zleceniobiorca będzie miał odprowadzane wszystkie składki ZUS od trzeciej umowy (umowa przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia), natomiast z dwóch pierwszych odprowadzana będzie tylko składka zdrowotna.
Oczywiście jest możliwość oskładkowania pierwszej i drugiej, a od trzeciej opłacać tylko składkę zdrowotną, a nawet zgłosić do ubezpieczenia wszystkie trzy umowy, ale należy liczyć się z tym, że zleceniobiorca otrzyma niższe wynagrodzenie na rękę.

Ważne! Ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek dla celu rozstrzygnięcia zbiegu tytułów dokonuje się według kolejności ich powstawania. Ubezpieczony może zmienić tytuł obowiązkowych ubezpieczeń, jednak wybór ten nie może naruszać ww. zasad. Ubezpieczony może także dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów.

Zatem, odpowiadając na pytanie, umowa zlecenia, którą zamierza zawrzeć przedsiębiorca, będzie podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, ponieważ pierwsza, zawarta przez zleceniobiorcę umowa nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli kwota nowej umowy będzie wynosiła co najmniej minimalne wynagrodzenie, to zleceniobiorca będzie mógł zrezygnować z ubezpieczenia pierwszej umowy.

Ewa Iwan