Zmiany w ustawie o rachunkowości 2015 r.: Uproszczenia dla jednostek mikro

Nieco ponad rok temu, a dokładnie 5 września 2014 r., do ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 330, z późn. zm., dalej: uor) wprowadzone zostały przepisy, na podstawie których niektóre jednostki mogą korzystać z pewnych uproszczeń w zakresie prowadzenia rachunkowości. Jednostkami tymi są tzw. jednostki mikro. Warto wiedzieć, że od tego czasu definicja jednostek mikro uległa pewnej modyfikacji i od 23 września 2015 r. ma ona nieco inne brzmienie, choć jej zakres podmiotowy nie ulega zmianie.

Zostało to spowodowane wprowadzeniem do ustawy o rachunkowości tzw. jednostek małych. W konsekwencji wszystkie jednostki, w odniesieniu do których ustawodawca postanowił, że nawet jeśli spełniają one kryteria przewidziane w ustawie dla jednostek mikro lub jednostek małych, to nie będą mogły być takimi jednostkami, a co za tym idzie – nie będą mogły korzystać z rozwiązań dla nich przewidzianych.

Pojęcie jednostki mikro

Jednostkami mikro w rozumieniu ustawy o rachunkowości są niżej wymienione jednostki, pod warunkiem że w stosunku do nich organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego w sposób uproszczony, tzn. z zastosowaniem rozwiązań przeznaczonych w ustawie o rachunkowości dla takich jednostek. Oznacza to, że dana jednostka może, ale nie musi, być jednostką mikro i nie musi stosować zasad przewidzianych dla takich jednostek. Jest to jedynie możliwość, z której ma prawo skorzystać.

Jednostkami mikro mogą więc być:

1. spółki, handlowe osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji oraz spółki cywilne, w których choć jednym wspólnikiem jest podmiot inny niż osoba fizyczna, inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:
   1. 1 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
   2. 3 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
   3. 10 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,
2. stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, fundacje, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej,
3. osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 1 200 000 euro i nie więcej niż 2 000 000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą,
4. osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, które zdecydowały się na stosowanie zasady rachunkowości mimo nieprzekroczenia limitu przychodów obligującego do zaprowadzenia ksiąg rachunkowych.

Te wyżej wymienione jednostki mogą być również jednostkami mikro w sytuacji, gdy łącznie spełnią dwa warunki, tzn.:

• za poprzedni rok obrotowy sporządziły sprawozdanie finansowe z zastosowaniem uproszczeń przewidzianych w ustawie dla jednostek mikro oraz
• w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, albo w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyły dwie z wymienionych w ust. 1a pkt 1 wielkości.

Katalog jednostek wyłączonych z możliwości uzyskania statusu jednostki mikro:

1. jednostki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 (czyli: jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów),
2. jednostki zamierzające ubiegać się albo ubiegających się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie przepisów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3,
3. emitenci papierów wartościowych dopuszczonych, emitenci zamierzający ubiegać się lub ubiegający się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
4. emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu,
5. krajowe instytucje płatnicze,
6. instytucje pieniądza elektronicznego,
7. jednostki sektora finansów publicznych.

Uproszczenia dla jednostek mikro

• bilans jednostek mikro powinien zawierać informacje w zakresie ustalonym w załączniku nr 4 do ustawy, nie zaś tak jak pozostałe jednostki, które nie korzystają z uproszczeń – w zakresie ustalonym w załączniku nr 1 (art. 46 ust. 5 pkt 4 uor),
• uproszczony jest zakres informacyjny rachunku zysków i strat, a jego zakres wskazany w załączniku nr 4 (art. 47 ust. 4 pkt 4 uor),
• jednostka mikro może nie sporządzać:
  • informacji dodatkowej, pod warunkiem że przedstawi informacje uzupełniające do bilansu określone w załączniku nr 4 do ustawy (art. 48 ust. 3 uor),
  • zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym (art. 48a ust. 3 uor),
  • rachunku przepływów pieniężnych (art. 48b ust. 4 uor),
  • sprawozdania z działalności jednostki, ale jedynie pod warunkiem, że w informacji dodatkowej, a w przypadku, o którym mowa w art. 48 ust. 3, jako informacje uzupełniające do bilansu, przedstawi informacje dotyczące nabycia udziałów (akcji) własnych określone w załączniku nr 4 do ustawy (art. 49 ust. 4).

Izabela Rutkowska

Zobacz także:

Zmiany w ustawie o rachunkowości 2015 r. Uproszczenia dla jednostek małych