Zmiana statusu na podatnika VAT zwolnionego

Zgodnie z art. 113 ust. 11 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.) podatnik, który utracił prawo do zwolnienia z podatku lub zrezygnował z niego może ponownie z niego skorzystać, lecz nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym prawo to utracił lub z niego zrezygnował. Powrót do zwolnienia z VAT nie musi nastąpić od 1 stycznia danego roku podatkowego, zmiana może być dokonana w dowolnym jego momencie.

Organy podatkowe stały jednak na stanowisku, że powrót do zwolnienia możliwy jest wyłącznie od początku roku podatkowego. Sądy administracyjne twierdziły natomiast, że art. 113 ust. 11 ustawy o VAT mówi jedynie o najwcześniejszym momencie, z którym podatnik może powrócić do zwolnienia. W związku z tym dla zapewnienia jednolitego stanowiska organów skarbowych 24 kwietnia 2015 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną Nr PT3.8101.4.2015.LBE.72 w sprawie określenia terminu ponownego skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, którzy utracili prawo do zwolnienia lub zrezygnowali z tego zwolnienia (Dz. Urz. Min. Fin. z 2015 r. poz. 29).

MF uznał w ww. interpretacji ogólnej, że konieczność uwzględniania orzecznictwa sądów administracyjnych m.in. wyroku NSA z 24 września 2014 r. sygn. akt I FSK 1463/13 gdzie wskazano, że ustawodawca określił jedynie początkowy moment, od którego możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia z czego płynie wniosek, że objęcie zwolnieniem może nastąpić od początku dowolnego miesiąca następującego po wskazanym w art. 113 ust. 11 ustawy o VAT okresie karencji.

Powrót do zwolnienia możliwy jest po łącznym spełnieniu jeszcze dwóch warunków:

• podatnik nie może wykonywać czynności określonych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, który to przepis wymienia kategorie podatników, w stosunku do których nie stosuje się zwolnień podmiotowych,
• wartość sprzedaży nie może przekroczyć w poprzednim roku podatkowym 200 000 zł.

Obowiązek złożenia aktualizacji druku VAT-R

Wolę wyboru zwolnienia podatnik realizuje poprzez złożenie odpowiednio wypełnionego formularza VAT-R „Zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług”. W części A „Cel i miejsce złożenia zgłoszenia oraz informacja dotycząca właściwości naczelnika urzędu skarbowego” podatnik w poz. 4 „Cel złożenia zgłoszenia” zakreśla kwadrat 2 „aktualizacja danych”.

Należy wypełnić również poz. 8 „Zakres zmiany danych” kwadrat 1 „zmiana nie spowodowała zmiany właściwości organu podatkowego”. W przypadku powrotu do zwolnienia podmiotowego poz. 9 „Poprzedni naczelnik urzędu skarbowego” pozostaje nie wypełniona.

Następnie należy w części C „Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług” fragment C.1. „Okoliczności określające obowiązek podatkowy” zaznaczyć poz. 30 „podatnik będzie korzystał ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy” oraz poz. 38, gdzie należy podać datę, od której podatnik będzie korzystał ze zwolnienia z VAT. O powrocie do zwolnienia naczelnik urzędu skarbowego powinien zostać powiadomiony w terminie 7 dni od dnia zmiany statusu.

Korekta odliczonego VAT

Powrót do zwolnienia z VAT oznacza zmianę przeznaczenia towarów i usług, którymi dysponuje podatnik, ze związanych z czynnościami opodatkowanymi na związane z czynnościami zwolnionymi. Zmiana taka wiązać się będzie z reguły z koniecznością korekty odliczonego VAT-u.

Podatnik rezygnujący z rozliczania VAT musi zgodnie z art. 91 ust. 7c ustawy o VAT skorygować VAT odliczony od wyposażenia i niskocennych środków trwałych, czyli takich, których wartość nie przekracza 15 000 zł. Korekty nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano je do użytkowania upłynęło 12 miesięcy. W przypadku towarów handlowych lub surowców i materiałów, zgodnie z art. 91 ust. 7d ustawy o VAT, korekty podatku naliczonego dokonuje się bez względu na to, kiedy ich zakup był dokonywany.

Korekty dokonać należy w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym zmiana ta wystąpiła. Należy ją wykazać w deklaracji VAT-7 w poz. 48 „Korekta podatku naliczonego od pozostałych nabyć” ze znakiem ujemnym.

Zgodnie z art. 91 ust. 7a ww. ustawy korekta dokonywana w związku z rezygnacją z rozliczania VAT w przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, gdy ich wartość początkowa przekracza 15 000 zł dokonywana jest etapami. Podatnik dokonuje korekty w ciągu 5 lat zaś w przypadku nieruchomości i prawa wieczystego użytkowania gruntów w ciągu 10 lat, od roku oddania ich do użytkowania.

Na podstawie art. 91 ust. 3 ustawy o VAT korekty takiej dokonuje się w deklaracji podatkowej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku, za który korekta jest dokonywana.

Jeżeli podatnik zrezygnował z bycia podatnikiem VAT czynnym w styczniu bieżącego roku, korektę taką wykaże w deklaracji VAT za styczeń 2018 r. Kwotę korekty wykazać należy w poz. 47 „Korekta podatku naliczonego od nabycia środków trwałych” ze znakiem „minus”.

Przykład
Podatnik VAT używał w działalności zakupiony w 2014 r. za 85 000 zł samochód dostawczy. Zawarty w cenie VAT to 19 550 zł. W styczniu 2017 r. zrezygnował z rozliczania VAT. Korekta za 2017 rok winna być wykazana w deklaracji VAT-7 za styczeń 2018 r. w kwocie 19 550 zł x 1/5 = 3910 zł. Deklaracja będzie składana w momencie gdy podatnik nie będzie już „vatowcem”. Kwota korekty będzie jedyną wykazaną w deklaracji, która stanie się kwotą VAT do zapłaty.
Taka sama kwota wykazana będzie w deklaracji za styczeń 2019 r. jako korekta 2018 r. ponieważ okres korekty obejmuje lata 2014–2018.

Przykład
W styczniu 2011 r. podatnik zakupił na potrzeby działalności gospodarczej komputer za 5000 zł. W tym samym miesiącu stał się on składnikiem majątku wydanym do użytkowania. Następnie w maju 2016 r. dokupił do tego komputera twardy dysk za 1000 zł. Odliczony VAT wyniósł 1150 zł w przypadku komputera i 230 zł od twardego dysku. 1 stycznia br. podatnik zrezygnował z rozliczania VAT. W związku ze zmianą przeznaczenia ww. składników majątku musi dokonać korekty odliczonego VAT. Ponieważ jednak od wydania do użytkowania komputera minęło już ponad 12 miesięcy nie ma obowiązku korekty podatku odliczonego od tego zakupu. Podatnik musi natomiast skorygować VAT odliczony od zakupu twardego dysku. Korekta o kwotę 230 zł powinna zostać wykazana w deklaracji VAT-7 za styczeń 2017 r.

Adam Okonkwo