25.01.2021

Począwszy od 1 stycznia 2021 r. za używane środki trwałe można uznać wyłącznie takie środki trwałe, które przed ich nabyciem (pierwszym wprowadzeniem do ewidencji) przez podatnika były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik - przez wskazany w przepisach okres.

Zmiana w definicji używanego środka trwałego spowodowała, że od tego roku nie jest możliwe stosowanie wyższych stawek amortyzacyjnych (określonych indywidualnie) w przypadku niektórych środków trwałych, a mianowicie tych które nie były wcześniej używane przez podmiot inny niż podatnik.  

Zgodnie z art. 16j ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako ustawa o PDOP oraz odpowiednio art. 22j ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako ustawa PDOF), podatnik ma prawo do określenia stawek amortyzacyjnych na indywidualnie ustalonym poziomie w określonych w tym przepisie sytuacjach – jednak tylko w odniesieniu do środków trwałych używanych lub ulepszonych, które dodatkowo zostały wprowadzone do ewidencji podatnika po raz pierwszy.

Należy przypomnieć, że indywidualna stawka – w odniesieniu do określonych rodzajów środków trwałych – ustalana jest przez podatnika. Ustawodawca określa jednak minimalny czas amortyzacji danego środka trwałego, a co za tym idzie również maksymalną roczną stawkę amortyzacji.

W brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. art. 16j ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 1 ustawy o PDOP, odpowiednio art. 22j ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 1 ustawy o PDOF stanowiły, że środki trwałe zaliczone do grupy 3-6 i 8 KŚT oraz środki trwałe w postaci środków transportu, uznaje się za używane jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy. W przypadku budynków (lokali) i budowli (z pewnymi wyjątkami) okres wykorzystywania pozwalający uznać te środki trwałe za używane powinien natomiast wynosić co najmniej 60 miesięcy. Treść tych przepisów została zmieniona przez art. art. 1 pkt 6 oraz art. 2 pkt 16 ustawy z 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw - Dz.U z 2020 poz. 2123 (dalej jako ustawa zmieniająca).

Obecne brzmienie przepisów (od 1 stycznia 2021 r.) za używane środki trwałe pozwala uznać tylko takie środki trwałe, które przed ich nabyciem (pierwszym wprowadzeniem do ewidencji) przez podatnika były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik - przez wskazany w przepisie okres.

To dodatkowe zastrzeżenie (doprecyzowanie) w definicji używanego środka trwałego ma zapobiec – jak wskazano w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej – „(…) działaniom optymalizacyjnym, w których podatnik początkowo leasinguje jako korzystający nowy środek trwały (np. nieruchomość), po to aby uzyskał on status „używanego” w świetle ww. przepisu, a następnie wykupuje z firmy leasingowej i amortyzuje go już przy wykorzystaniu wyższej stawki amortyzacyjnej, albo wręcz nabyty nowy środek trwały – przed jego wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych – odsprzedaje firmie leasingowej, a następnie ponownie go nabywa (tzw. „leasing zwrotny”) po okresie kwalifikującym dany środek trwały do uznania go za używany (…)”.

Należy bowiem zauważyć, że stawki amortyzacyjne określane indywidualnie w odniesieniu do używanych środków trwałych są zasadniczo wyższe niż stawki jakie obowiązują podatników nabywających nowe środki trwałe.

Jak wynika z art. 14 ustawy zmieniającej, nowe przepisy stosuje się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wprowadzonych do ewidencji po dniu 31 grudnia 2020 r. Oznacza to, że środki trwałe wprowadzone do ewidencji do 31 grudnia 2020 r. (przed 1 stycznia 2021 r.), mogą być amortyzowane na dotychczasowych zasadach (z wykorzystaniem określonych już indywidualnie stawek amortyzacyjnych).

Przemysław Szwed, Konsultant podatkowy w ECDP TAX Żuk Komorniczak i Wspólnicy sp. k.