Zbyt późne wystawienie faktury a prawo do odliczenia VAT

Zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, fakturę wystawia się – co do zasady- nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy lub wykonano usługę. Tak brzmi przepis natomiast w praktyce gospodarczej nierzadkie są przypadki gdy faktura za towar lub usługę zostaje wystawiona zbyt późno.

Jednakże to, iż sprzedawca nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku w terminie i wystawił fakturę z opóźnieniem nie pozbawia nabywcy prawa do odliczenia VAT z takiego dokumentu. Jest to podstawowe jego uprawnienie, którego może zostać pozbawiony w wyjątkowych, określonych ustawą przypadkach. W ustawie o VAT przepisem, który wyklucza prawo do obniżenia należnego podatku lub zwrotu podatku naliczonego z pewnych rodzajów faktur jest art. 88 ust. 3a. Nie wymienia on jednak faktur wystawionych z naruszeniem terminu przewidzianego na tę czynność.

Warunki odliczania VAT

W myśl art. 86 ust. 10 ww. ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Z kolei zgodnie z art. 86 ust. 10b tejże ustawy, aby zrealizować to prawo nabywca, który zakupił towar lub usługę musi otrzymać fakturę potwierdzającą zawartą transakcję.

Prawo do odliczenia powstaje zatem, gdy łącznie spełnione zostaną dwa warunki:

  • nabycie towaru lub usługi powoduje wystąpienie po stronie sprzedawcy obowiązku podatkowego,
  • nabywca otrzyma fakturę zakupową.

Taką samą konstrukcję przyjęła Dyrektywa 2006/112/WE RADY z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE 347/L). Zgodnie z jej art. 167 prawo do odliczenia powstaje w momencie gdy podatek, który podlega odliczeniu staje się wymagalny. Natomiast art.178 pkt a uściśla, iż podatnik w celu skorzystania z prawa do odliczenia VAT od zakupionych towarów i wykonanych usług musi posiadać fakturę.

Terminy odliczania podatku

Zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT jeżeli nabywca nie dokonał odliczenia VAT w momencie powstania obowiązku podatkowego (w tym okresie rozliczeniowym) może to zrobić za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (w deklaracji VAT-7 składanej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych). Z zapisów tych wynika, że nabywca ma trzy okresy rozliczeniowe (trzy miesiące) na dokonanie odliczenia naliczonego podatku bez potrzeby sięgania wstecz. Jeżeli okresy te miną nabywca nie straci prawa do odliczenia naliczonego podatku. Nie obejdzie się jednak bez konieczności powrotu do okresu rozliczeniowego, w którym powstało i istniało prawo do odliczenia, a więc niezbędna będzie korekta deklaracji VAT.

W praktyce okres trzymiesięczny często ulega skróceniu do dwóch miesięcy, co wyjaśnia poniższy przykład:

Przykład 1

Podatnik zakupił towar w ostatnim dniu miesiąca i wtedy mógł nim rozporządzać jak właściciel. Wywołało to obowiązek podatkowy po stronie sprzedawcy. Ten zobowiązał się, że przyśle fakturę w ciągu 14 dni. Tak więc nastąpiło to w miesiącu następującym po miesiącu zakupu. W związku z tym, że w momencie powstania obowiązku podatkowego nabywca nie miał jeszcze faktury nie mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Pozostają mu więc na to dwa okresy rozliczeniowe. Ten, w którym fakturę otrzyma oraz następny. To nie stanowi dla nabywcy dotkliwego problemu, bo dwa miesiące na skorzystanie z prawa do odliczenia VAT to mimo wszystko sporo czasu.

Kłopot ujawnia się gdy sprzedawca wystawi fakturę z jeszcze większym opóźnieniem:

Przykład 2

Podatnik zakupił towar w czerwcu i w tym miesiącu powstał obowiązek podatkowy. Miał dosłać nabywcy fakturę w ciągu 14 dni. Nabywca się jej nie doczekał. Sprzedawca pomimo monitowania nie uczynił tego ani w lipcu ani w sierpniu, czyli okresach rozliczeniowych, za które nabywca mógł odliczyć zawarty w niej VAT. Wreszcie faktura dotarła, lecz był to już październik.

Końcową datą prawa do odliczenia VAT jest pięć lat liczone od początku roku, w którym prawo to zaistniało, później ulega ono przedawnieniu – art. 86 ust. 13 ustawy o VAT. Aby skorzystać z możliwości danej tym przepisem, czyli z odliczenia późniejszego niż w okresie rozliczeniowym powstania obowiązku podatkowego i dwóch następnych, nabywca musi pominąć regulację nakazującą dokonanie go w takim właśnie czasie. Dobrze, że ustawodawca dał nabywcy prawo do odliczenia VAT nawet wiele lat po tym jak wejdzie on w posiadanie faktury sprzedaży. Nie jest jednak korzystnym dla niego rozwiązaniem konieczność dokonywania wykluczeń określonych regulacji aby możliwe było dotarcie do podstawy prawnej realizacji swego fundamentalnego prawa – prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Prostsza regulacja tego zagadnienia mogłaby brzmieć: nabywca może dokonać obniżenia kwoty podatku w rozliczeniu za okres powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy i może to prawo realizować w deklaracji podatkowej za ten okres rozliczeniowy lub dwa następne. Jednak w okresie późniejszym niż wymienione w zdaniu poprzednim okresy rozliczeniowe jest to możliwe wyłącznie poprzez korektę deklaracji VAT, która tych okresów dotyczy.

Dla nabywcy fakt, iż otrzyma on fakturę z opóźnieniem z powodu jej nieterminowego wystawienia nie rodzi żadnych negatywnych konsekwencji poza okolicznością, że ze swego prawa do odliczenia VAT nie będzie mógł skorzystać wówczas, gdy ustawa o VAT mu je przyznaje i niekiedy tylko poprzez korektę deklaracji podatkowej.

Zdaniem fiskusa

Na temat powstania prawa do odliczenia VAT z faktury, która znalazła się w posiadaniu nabywcy z opóźnieniem niejednokrotnie głos zabierały organy skarbowe. Swoje stanowisko wyraził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 11 kwietnia 2014 r., sygn. IPTPP4/443-43/14-2/JM. Uznał w niej, że okres na odliczenie VAT rozpoczyna swój bieg w momencie otrzymania opóźnionej (za późno wystawionej faktury). Tego rodzaju pogląd był bardzo korzystny dla podatnika. Zbędne bowiem stawało się cofanie się do okresu rozliczeniowego, w którym prawo do odliczenia VAT mogło być realizowane zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT.

Również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 marca 2017 r., sygn. 1462-IPPP2-4512.111.2017.1.MAO, przyznano rację wnioskodawcy, który twierdził że prawo do odliczenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym spełnione zostaną dwie przesłanki:

  • po stronie dostawcy powstał obowiązek podatkowy,
  • nabywca znajdzie się w posiadaniu faktury potwierdzającej zakup.

W rezultacie nabywca nie ma obowiązku dokonywać korekty deklaracji VAT, aby móc ze swego prawa skorzystać.

Dyrektor odwołał się do utrwalonej w tym względzie praktyki, m.in. interpretacji indywidualnych Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 1 kwietnia 2015 r., sygn. IPPP1/4512-216/15-2/RK, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 stycznia 2015 r., sygn. ILPP1/443-938/14-2/TK.

Należy się cieszyć, że utrwaloną już praktyką organów skarbowych jest przychylanie się do stanowiska podatników. Nie można jednak zapomnieć, iż ustawa o VAT (art. 86 ust. 13), aby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia o ile nie dokonał go w okresie rozliczeniowym powstania obowiązku podatkowego i dwóch następnych, nakazuje skorzystać z korekty deklaracji VAT.

Adam Okonkwo

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...