Zawieszenie działalności gospodarczej a rozliczenie VAT

Instytucja zawieszenia działalności gospodarczej nie była przez jakiś czas wykorzystywana w VAT. Dawniej podatnik, który z jakichś przyczyn zaprzestał czasowo wykonywać działalność gospodarczą, musiał dokonywać tych samych czynności co podatnik aktywnie prowadzący taką działalność. W szczególności zobowiązany był do składania deklaracji dla podatku od towarów i usług. Jak jest dzisiaj?

Otóż w obecnie obowiązującym stanie prawnym podatnik, poza pewnymi wyjątkami, nie składa rozliczeń w VAT. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła bowiem instytucję zawieszenia działalności gospodarczej.

Kiedy podatnik może zawiesić działalność gospodarczą?

Przedstawimy teraz główne zasady rządzące instytucją zawieszenia działalności gospodarczej. Przede wszystkim wskazać należy, że tylko przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności. Może tego dokonać na okres od 30 dni do 24 miesięcy (w razie gdy okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności przyjmuje się liczbę dni lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym).

Dłuższy okres zawieszenia działalności gospodarczej przewidziano dla przedsiębiorcy niezatrudniającego pracowników, który prowadzi działalność gospodarczą przez co najmniej 6 miesięcy. Możliwość ta istnieje dopiero od 1 września 2013 r. Taki przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres do 3 lat, w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5. roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą – na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.

Zatem wydłużony termin zawieszenia jest ściśle związany z jego celem i tylko we wspomnianych sytuacjach zawieszenie to będzie miało miejsce. Co ważne, z uprawnienia, o którym mowa, przedsiębiorca może korzystać jednorazowo w całości albo w nie więcej niż 4 częściach.

W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może wykonywać działalności i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W trakcie zawieszenia działalności przedsiębiorca:

  1. ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
  2. ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności,
  3. może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,
  4. ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności,
  5. wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa,
  6. ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności,
  7. może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność.

Oczywiście zawieszenie oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy. Okres zawieszenia rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.

W stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wywiera skutki prawne od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności.

Zgłaszanie informacji o zawieszeniu oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie przepisów o KRS.

Obowiązek składania deklaracji VAT a zawieszenie działalności gospodarczej

W razie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy VAT nie mają obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Ustawa o VAT wymienia jednak sytuacje, w których pomimo zawieszenia działalności gospodarczej na podatniku będzie ciążył obowiązek złożenia takiej deklaracji.

Będzie to miało miejsce w przypadku:

  1. podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
  2. podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary – w zakresie których są podatnikiem,
  3. okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego,
  4. okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Zatem w razie wystąpienia jednej z czterech ww. sytuacji podatnik jest zobowiązany do złożenia deklaracji VAT.

Przykład:

Podatnik zgłasza zawieszenie działalności gospodarczej. Zgłoszenia dokonał 15 października 2015 r.

Oznacza to, że jest zobowiązany złożyć deklarację VAT za październik 2015 r. (do 25 listopada), a w przypadku rozliczania podatku kwartalnie – do 25 stycznia 2016 r. (deklaracja za IV kwartał 2015 r.).

Przykład:

Czynny podatnik VAT (osoba fizyczna) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży odzieży. W 2008 r. na podstawie umowy kupna-sprzedaży nabył od osoby fizycznej pawilon handlowy. W 2012 r. nabył również grunt zabudowany. Na podstawie aktu notarialnego została wystawiona faktura. Podatnik dokonał odliczenia podatku naliczonego. Podatnik nie poniósł wydatków na ulepszenie pawilonu, które przekroczyły 30% jego wartości początkowej. Od 1 marca 2015 r. zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej i planuje w tym roku likwidację działalności.

Czy w związku z zawieszeniem działalności podatnik jest zobowiązany do korekty podatku naliczonego od zakupu nieruchomości?

Dokonane przez podatnika z dniem 1 marca 2015 r. zawieszenie działalności gospodarczej nie spowodowało zmiany przeznaczenia nieruchomości, wobec czego czynność ta nie spowoduje obowiązku korekty odliczonego uprzednio podatku przy nabyciu tego gruntu. Natomiast planowana likwidacja ww. działalności gospodarczej będzie wiązała się z koniecznością sporządzenia spisu z natury.

Zawieszenie działalności a prawo do odliczenia podatku

Jak zostało wspomniane wcześniej, podatnik w trakcie zawieszenia ma prawo podejmować działania, które pozwolą mu między innymi zabezpieczać źródło przychodu. O jakiej sytuacji jest tutaj mowa?

Jako przykład wskazać możemy koszty stałe działalności gospodarczej (najem, media, leasing itp.).

Przykład:

Podatnik zawiesił działalność gospodarczą. Ponosił koszty lokalu i pozostałe koszty działalności. Nie zatrudnia pracowników. Umowa najmu lokalu, w którym podatnik prowadzi działalność gospodarczą, obowiązuje również w okresie zawieszenia.

Czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktur za opłaty oraz kiedy należy złożyć deklarację VAT?

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Odliczeniu podlega zatem podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi, tj. takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego. Istotny jest więc związek tego podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi, gdyż to do realizacji czynności opodatkowanych mają być wykorzystywane towary i usługi, od których podatek naliczony może zostać odliczony od podatku należnego. Wskazana zasada wyłącza jednocześnie możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w razie świadczenia czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

W przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy (poza wskazanymi wyjątkami).

Podatnikowi przysługuje zatem prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT dotyczących opłat czynszowych za lokal, ponieważ umowa najmu została zawarta przed dniem zawieszenia działalności gospodarczej, w ramach której przedmiotowe usługi były związane z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym prawo do odliczenia z powyższych faktur przysługuje, o ile nastąpi wznowienie działalności gospodarczej, w ramach której przedmiotowe usługi będą związane z czynnościami opodatkowanymi.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w większości przypadków w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny, lub jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w tych terminach, może na podstawie art. 86 ust. 11 ww. ustawy obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Oznacza to, że w razie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej (do 24 miesięcy) podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Aby jednak zrealizować przysługujące mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących opłaty czynszowe, może składać w okresie zawieszenia działalności deklaracje dla podatku od towarów i usług.

Krzysztof Kaźmierski

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...