Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej (1)

Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej zostałą opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 1629 z 24 sierpnia 2018 r. i wejdzie w życie 25 listopada 2018 r. Ustawa tworzy ramy prawne dla kontynuacji działalności, wykonywanej przed śmiercią przedsiębiorcy w formie jednoosobowej działalności gospodarczej (również w ramach spółki cywilnej). Biorąc pod uwagę dotychczasowe rozwiązania dotyczące sukcesji przedsiębiorstwa jednoosobowego (omawialiśmy je w osobnym minicyklu) to całkowita nowość.

Przedmiot ustawy

Ustawa reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zwanej dalej „CEIDG”, oraz kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa. (Art. 1 ustawy)

Cel ustawy

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, podstawowym celem regulacji jest zapewnienie przedsiębiorcom będącym osobami fizycznymi warunków do zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci, przy uwzględnieniu, że przedsiębiorstwo należy postrzegać jako dobro prawne, mające nie tylko wartość majątkową i gospodarczą, ale także społeczną.

Dodatkowym celem regulacji jest wzmocnienie ochrony praw osób trzecich, związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, w tym przede wszystkim pracowników, kontrahentów, konsumentów i innych podmiotów współpracujących z przedsiębiorcą. W obecnym stanie prawnym, nawet jeżeli po śmierci przedsiębiorcy osobom trzecim formalnie przysługują roszczenia lub uprawnienia związane z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy, możliwość ich wykonania odsuwa się w czasie lub wręcz staje się iluzoryczna. Dzieje się tak choćby dlatego, że krąg osób, do których można kierować roszczenia (np. z tytułu rękojmi lub gwarancji) czy składać oświadczenia, jest przez dłuższy czas nieustalony.

Dzięki kontynuacji funkcjonowania przedsiębiorstwa, które będzie w dalszym ciągu generować zyski, zachowane zostaną miejsca pracy, konsumenci będą mogli łatwiej korzystać ze swych uprawnień, regulowane będą zobowiązania wobec kontrahentów oraz zobowiązania publicznoprawne, a ponadto zwiększą się szanse na dalszy rozwój przedsiębiorstwa, budowanego niekiedy osobistymi staraniami przedsiębiorcy i członków jego rodziny przez wiele lat.

Korzystanie z rozwiązań ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej

Rozwiązania przyjęte w ustawie będą stosowane po wyrażeniu odpowiedniej woli - przez przedsiębiorcę, lub - po jego śmierci - przez jego następców prawnych.

Co istotne - ustawa dotyczy przedsiębiorców, którzy w chwili śmierci byli wpisani do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jeśli w momencie śmierci przedsiębiorca w CEIDG nie figuruje, to mimo, iż spełnia pozostałe warunki do uznania go za osobę prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą. Jak wspominają w uzasadnieniu autorzy projektu, związane jest to z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa obrotu. Dlatego w CEIDG będzie ujawniany zarządca sukcesyjny oraz wszelkie zmiany dotyczące zarządu sukcesyjnego.