Zarząd sukcesyjny - kontynuacja umów o pracę po śmierci przedsiębiorcy

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej wprowadziła dwa mechanizmy utrzymania w mocy umów o pracę, w zależności od tego, czy do ustanowienia zarządu sukcesyjnego dochodzi z chwilą śmierci przedsiębiorcy, czy dopiero po jego śmierci. Najlepszą dla pracowników jest sytuacja, kiedy to przedsiębiorca, przed swoją śmiercią powoła zarządcę sukcesyjnego i dokona odpowiedniego wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG).

Wówczas, mimo śmierci przedsiębiorcy, wszystkie stosunki pracy nawiązane przez niego w ramach działalności jego firmy będą kontynuowane na dotychczasowych zasadach aż do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

Jeśli zatem umowa o pracę z danym pracownikiem została zawarta na czas nieokreślony, stosunek pracy będzie trwał nieprzerwanie aż do dnia, w którym wygaśnie zarząd sukcesyjny (np. z powodu upływu dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy). Umowy o pracę zawarte na czas określony wygasną natomiast po upływie okresu, na jaki zostały zawarte. Wynagrodzenie pracownika i warunki pracy nie ulegną zmianie. Możliwe jest przejęcie pracownika przez nowego pracodawcę na zasadach ogólnych (art. 231 Kodeksu pracy) przed wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego.

Jeśli przedsiębiorca wpisze do CEIDG zarządcę sukcesyjnego, to śmierć przedsiębiorcy nie wpłynie na sytuację pracowników. Wszystkie obowiązki pracodawcy w firmie płynnie przejmie zarządca sukcesyjny.

Stosunki pracy w przypadku ustanowienia zarządu po śmierci przedsiębiorcy

Bardziej niepewna dla pracowników i następców prawnych będzie sytuacja, w której przedsiębiorca nie powoła zarządcy sukcesyjnego za życia. Ustawa sukcesyjna przewiduje jednak szereg „środków zaradczych”, których zastosowanie pozwoli zachować ciągłość stosunków pracy albo je przywrócić – jeśli tylko będzie istniała możliwość dalszego funkcjonowania firmy.

Przede wszystkim w ciągu 30 dni od dnia śmierci przedsiębiorcy może zostać zawarte z pracownikiem porozumienie o kontynuowaniu stosunku pracy. Może je zawrzeć następca prawny przedsiębiorcy (osoba uprawniona do tzw. czynności zachowawczych) albo zarządca sukcesyjny. Zawarcie takiego porozumienia przez zarządcę sukcesyjnego powoduje, że stosunek pracy ulega przedłużeniu na dotychczasowych zasadach aż do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

Jeśli zarządca sukcesyjny zostanie powołany w stosunkowo krótkim okresie od śmierci przedsiębiorcy (maksymalnie 30 dni), to będzie mógł doprowadzić do analogicznych skutków dla pracowników, jakie rodzi powołanie zarządcy przez przedsiębiorcę. Zawarcie porozumień z pracownikami zapewni ciągłość stosunków pracy aż do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

W razie braku porozumienia o kontynuowaniu stosunku pracy umowa o pracę na czas nieokreślony wygaśnie z upływem 30 dni od śmierci przedsiębiorcy. Będzie to często oznaczało, że działalność firmy nie może być kontynuowana. Okres 30 dni od śmierci przedsiębiorcy będzie traktowany jak okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie, o ile praca rzeczywiście nie była wykonywana.

Jeżeli jednak okaże się, że dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa jest możliwe (np. zarządca sukcesyjny zostanie powołany po upływie 30 dni od śmierci przedsiębiorcy), Ustawa przewiduje jeszcze jedno rozwiązanie. Pracownik może zgłosić do zarządcy sukcesyjnego zamiar powrotu do pracy.

Ma na to miesiąc od momentu ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Fakt ustanowienia zarządu sukcesyjnego jest automatycznie ujawniany w CEIDG. Jeśli pracownik zgłosi takie żądanie, o ile tylko dojdzie do ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej, zarządca sukcesyjny ma obowiązek go zatrudnić na poprzednich warunkach.

Źródło: Ministerstwo Przemysłu i Technologii

Jeżeli interesują Cię kwestie związane z zarządem sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, tu pobierzesz broszurę informacyjną udostępnioną przez ministerstwo przemysłu i technologii (plik pdf).