Zaliczka z tytułu eksportu a prawo do stawki 0%

Po spełnieniu warunków określonych w ustawie o VAT eksport towarów podlega opodatkowaniu stawką 0%. Zasada ta obowiązuje również w przypadku otrzymanej przez podatników zaliczki z tytułu dokonania dostawy poza terytorium Unii Europejskiej.

Ustawa o VAT dokładnie wskazuje nam jaką transakcję możemy uznać za eksport towarów. I tak zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o VAT przez eksport należy rozumieć dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

1. dostawcę lub na jego rzecz, lub
2. nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

- jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Ten rodzaj dostawy towarów zgodnie z art. 41 ustawy o VAT opodatkowany jest stawką 0%. Oczywiście tak jak w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów tak i w przypadku eksportu możliwość skorzystania przez podatników z preferencyjnej stawki opodatkowania (0%) uzależnione jest od uzyskania przez podatnika w określonym okresie czasu odpowiedniej dokumentacji. To o jakie dokumenty chodzi i kiedy podatnik będzie uprawniony do wykazania eksportu towarów opodatkowanego wg stawki 0% reguluje również art. 41 ustawy o VAT.

Zaliczka a prawo podatnika do stawki 0%

Oczywiście może zaistnieć również sytuacja, w której to eksporter otrzymuje część należności przed dokonaniem dostawy. Pod pewnymi warunkami transakcja taka również może być opodatkowana stawką 0%. Należy pamiętać, że jeśli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, będzie upoważniony do zastosowania stawki podatku 0% w odniesieniu do otrzymanej zapłaty. W takim przypadku zastosowanie preferencji będzie uzależnione po pierwsze od tego czy wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzyma tę zapłatę, a pod drugie od tego czy podatnik w tym terminie otrzyma dokument potwierdzający dokonanie dostawy towarów (eksportu), z którym związana była otrzymana przez niego płatność.

Dokumenty potwierdzające eksport

Ustawa o VAT wskazuje, że dokumentem potwierdzającym eksport towarów będzie w szczególności:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu;
• dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
• zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.

Otrzymanie zaliczki a wywóz towarów

Jak już zostało wspomniane oprócz powiązania otrzymanej zaliczki z dostawą towarów poza terytorium Unii Europejskiej ustawa o VAT uzależnia możliwość opodatkowania jej wg stawki 0% od dodatkowego warunku. Trzeba pamiętać o tym, że jeżeli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, stawkę podatku 0% w eksporcie towarów będzie mógł zastosować w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzyma tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej.

Oczywiście w obrocie gospodarczym może mieć miejsce sytuacja, w której z uwagi na specyfikę dostawy może nie być możliwym dokonanie wywozu towaru poza terytorium Unii Europejskiej we wskazanym terminie. Zgodnie z ustawą o VAT możliwość opodatkowania otrzymanej zaliczki wg stawki 0% będzie możliwe również wtedy, gdy wywóz towarów nastąpi w terminie późniejszym niż wcześniej wskazany (2 miesiące), pod warunkiem, że wywóz towarów w tym późniejszym terminie będzie uzasadniony specyfiką realizacji tego rodzaju dostaw potwierdzoną warunkami dostawy, w których zostanie określony termin wywozu towarów.

Należy zaznaczyć, że przymiot specyficzności nie dotyczy samej dostawy, ale dotyczy jej realizacji. Zatem o zasadności zastosowania omawianej normy, każdorazowo decydują obiektywne okoliczności towarzyszące danej dostawie. O faktycznym przedmiocie czynności przesądza zakres oraz specyfika tych czynności oraz treść umów (warunków dostawy), zawartych każdorazowo przez podatnika i jego kontrahenta (kontrahentów). Regulacja ta będzie miała przykładowo zastosowanie w sytuacji, w której przedmiotem eksportu mają być towary, które będą wytwarzane przez eksportera w dłuższym okresie (z uwagi na potrzebny sprzedającemu czas do wytworzenia danego towaru). Jeśli dodamy do tego, że wyprodukowanie takiego towaru wymaga od dostawcy poniesienia sporych kosztów w trakcie produkcji towaru, fakt otrzymania zaliczek na poczet dostawy jest niemal pewny. W takich przypadkach podatnik ma prawo do stosowania zerowej stawki VAT w stosunku do wszystkich otrzymanych wpłat (zaliczek) i powinien te wpłaty wykazywać w bieżących deklaracjach VAT (zgodnie z zasadą powstawania obowiązku podatkowego w przypadku otrzymywanych zaliczek).

Zatem w sytuacji, gdy wywóz przedmiotu eksportu, na poczet którego podatnik otrzyma zaliczki, nastąpi w terminie późniejszym niż określony w art. 41 ust. 9a ustawy, ale uzasadnione to będzie specyfiką realizacji dostawy (np. produkcja pod wysoce wyspecjalizowane zamówienie, droga produkcja) potwierdzoną warunkami dostawy, w których zawarty będzie termin wywozu towarów, zastosowanie może mieć norma art. 41 ust. 9b ustawy (zastosowanie stawki 0% w przypadku wywozu towaru w okresie dłuższym niż 2 miesiące).

Krzysztof Kaźmierski