Zakres odpowiedzialności solidarnej z tytułu VAT

Zakres odpowiedzialności solidarnej z tytułu VAT jest bardzo szeroki, zarówno w sensie podmiotowym jak i przedmiotowym. Można zrozumieć, iż państwo zawsze ma zamiar ściągnąć jak najwyższe kwoty podatków, nie zawsze oglądając się na elementarne zasady rządzące choćby podatkiem VAT. Czyni tak w przeświadczeniu o swej omnipotencji. I powodowane takim przekonaniem - niekiedy nazywanym misją – ustanawia własne normy niezgodne z wcześniej istniejącymi w tym względzie unormowaniami wyższego rzędu.

Odpowiedzialność solidarna umożliwia pociągnięcie do odpowiedzialności wszystkich podmiotów uczestniczących w danej transakcji. Dla wyjaśnienia jej istoty odwołać się należy do art. 366 i 367 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tymi regulacjami kilku dłużników może być zobowiązanych wobec wierzyciela w taki sposób, że może on żądać spełnienia świadczenia w całości lub w części:

• od wszystkich dłużników łącznie,
• od kilku z nich,
• od każdego z osobna.

Jeśli wierzyciel zostanie zaspokojony przez któregokolwiek z dłużników zwalnia tym sposobem pozostałych z powinności spłaty długu. Z kolei wszyscy odpowiadają „do spółki” za istnienie zobowiązania aż do pełnego zaspokojenia wierzyciela.

Nie tylko w Kodeksie cywilnym

Zgodnie z art. 91 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dla zobowiązań cywilnoprawnych.

W myśl art. 92 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli zgodnie z ustawami podatkowymi podatnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe, a zobowiązanie powstaje w wyniku wydania decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania, odpowiedzialnymi solidarnie są podatnicy, którym taką decyzję doręczono.

A w ustawie o VAT

Odpowiedzialność solidarna VAT jest mechanizmem funkcjonującym w polskim systemie tego podatku od 1 października 2013 r. Jednakże w ubiegłym roku uległa ona dalszemu rozszerzeniu. Jej zakres ustawodawca zwiększył w oparciu o wprowadzone przez siebie już funkcjonujące narzędzia w przedmiocie VAT. Należy do nich wykaz czynnych podatników VAT zawierający zbiór rachunków bankowych, na które kontrahenci mają obowiązek wpłacać należności z tytułu zakupu dóbr i usług.

Odpowiedzialność solidarna nabywcy w związku z zapłatą należności na rachunek inny niż znajdujący się na białej liście (wykazie podatników VAT) ma miejsce w następujących przypadkach:

1. zachodzi obowiązek zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego, nałożony stosownymi przepisami,
2. dokonujący zapłaty za zobowiązanie z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług będzie przedsiębiorcą,
3. pobierający lub otrzymujący należność z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług będzie przedsiębiorcą,
4. wartość transakcji, za którą nabywca ...