Zabezpieczenie na majątku podatnika

Instytucja zabezpieczenia (art. 33 Ordynacji podatkowej) nie ma automatycznego zastosowania w każdym postępowaniu dotyczącym zobowiązań podatkowych powstających z mocy prawa, w którym przewidywana jest zwiększona wysokość zobowiązania podatkowego względem zadeklarowanej przez podatnika. Przewidywaną wysokość zobowiązania podatkowego należy zestawić z sytuacją majątkową strony i dopiero wówczas ocenić czy zachodzi uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania podatkowego, także w ramach postępowania egzekucyjnego - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Małgorzata Długosz-Szyjko, Sędziowie Sędzia WSA Bożena Dziełak, Sędzia WSA Ewa Radziszewska-Krupa (sprawozdawca), Protokolant st. sekretarz sądowy Iwona Mazek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2012 r. sprawy ze skargi D. S.A. z siedzibą w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] w przedmiocie zabezpieczenia na majątku podatnika należności budżetowych z tytułu podatku od towarów i usług za okres od stycznia do grudnia 2006 r.:

1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w W. z dnia [...] listopada 2010 r. nr [...],
2) stwierdza, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane w całości,
3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w W. na rzecz D. S.A. z siedzibą w W. kwotę 757 zł (słownie: siedemset pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

I. Stan sprawy przedstawia się następująco:

1. Naczelnik [...] Urzędu Skarbowego w W. (dalej: "NUS") decyzją z [...] listopada 2010 r. orzekł o dokonaniu zabezpieczenia na majątku D. z siedzibą w W. (dalej: "Spółka") przybliżonej kwoty zobowiązania w podatku od towarów i usług (dalej: "VAT") za poszczególne miesiące od stycznia do grudnia 2006 r. w wysokości 2.477.667 zł i odsetek za zwłokę należnych od tego zobowiązania na dzień wydania decyzji o zabezpieczeniu w wysokości 1.183.976 zł (łącznie 3.661.643 zł).

W uzasadnieniu wskazał, że w trakcie postępowań kontrolnych prowadzonych w Spółce w zakresie prawidłowości rozliczeń z budżetem państwa z tytułu VAT za poszczególne miesiące 2006 r. oraz styczeń - sierpień i październik, listopad 2007 r. stwierdzono, iż Skarżąca obniżyła VAT należny o VAT naliczony wynikający z faktur, które nie odzwierciedlały rzeczywistych transakcji gospodarczych (nabycia złomu), czym naruszyła m.in. art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej u.p.t.u.). Faktury VAT, w których wykazano podatek naliczony rozliczony przez Skarżącą w ewidencjach oraz deklaracjach VAT-7, na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a u.p.t.u., nie stanowiły bowiem podstawy do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w nich wykazany.

Również w toku postępowania kontrolnego w zakresie prawidłowości rozliczeń z budżetem państwa z tytułu VAT za maj 2010 r. i postępowania podatkowego w zakresie prawidłowości rozliczeń Spółki z tytułu VAT za grudzień 2009 r. zgromadzono informacje dotyczące kontrahentów Spółki, mogące świadczyć o występowaniu w ewidencjach kontrolowanego podmiotu faktur zakupu złomu, które nie odzwierciedlają faktycznego przebiegu zdarzenia gospodarczego.

Spółka ponadto do dnia wydania ww. decyzji nie uregulowała VAT, wynikających z decyzji wydanej przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W. (dalej: "DUKS") [...] września 2010 r., w której określono Spółce zwrot różnicy VAT za maj, lipiec, sierpień, październik i grudzień 2005 r. i nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym, w związku z tym, że obniżyła VAT należny o VAT naliczony wynikający z faktur, które nie odzwierciedlały rzeczywistych transakcji gospodarczych (nabycia złomu) - łącznie należność główna 361.549 zł.

W ocenie NUS, przewidywana łączna wysokość zaległości podatkowych w VAT za 2007 r. i odsetek za zwłokę od nich oraz wyniki ww. postępowań kontrolnych, w tym zakończonej decyzją z 2005 r. wskazują, iż zachodzi uzasadniona obawa, że po zakończeniu tych postępowań Spółka nie będzie w stanie wykonać swoich wymagalnych zobowiązań określonych decyzjami, wydanymi już po ich zakończeniu. Również na etapie obecnie toczących się postępowań kontrolnych za 2006 r., 2007 r. oraz grudzień 2009 r. i maj 2010 r. można stwierdzić, iż zakończą się one "wynikiem pozytywnym", bowiem Spółka w tych okresach rozliczeniowych także dokonywała transakcji z tymi samymi podmiotami, u których organy podatkowe m.in. stwierdziły brak znamion prowadzenia działalności gospodarczej (brak zaplecza technicznego - bazy magazynowej, środków transportu), co z kolei będzie skutkować wydaniem kolejnych decyzji określających prawidłowe kwoty VAT.

NUS, biorąc pod uwagę zaległości Spółki wynikające z już wydanych decyzji i wstępne wyniki postępowań kontrolnych, prowadzące prawdopodobnie do powstania nowych zaległości w VAT, uznał, iż na mocy art. 33 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej: "O.p.") zachodzi uzasadniona obawa, iż Spółka nie wykona przyszłych zobowiązań w VAT za poszczególne miesiące 2007 r.

2. Spółka w odwołaniu wniosła o uchylenie ww. decyzji, ze względu na naruszenie:

1) art. 33 § 1 O.p. przez dokonanie zabezpieczenia na majątku Spółki w sytuacji braku przesłanek do dokonania zabezpieczenia;
2) art. 210 § 1 pkt 6 O.p. przez brak uzasadnienia faktycznego rozstrzygnięcia;
3) art. 122 w związku z art. 187 § 1 O.p.;
4) art. 121 § 1 O.p.

NUS nie wykazał aby Spółka w sposób trwały nie uiszczała zobowiązań o charakterze publicznoprawnym czy dokonywała czynności polegających na zbywaniu majątku w celu utrudnienia lub udaremnienia ewentualnej egzekucji. Za uzasadnienie wystąpienia przesłanek z art. 33 § 1 O.p. nie może być uznane ogólne stwierdzenie, iż Spółka posiada potencjalne zaległości podatkowe w VAT za poszczególne miesiące 2006 r. i 2007 r., grudzień 2009 r., maj 2010 r., jak również że są wobec niej prowadzone postępowania kontrolne. W sprawach tych nie wydano decyzji określających, zaś w wyniku złożonych przez Spółkę zastrzeżeń do protokołu kontroli i wniosków dowodowych w sprawie dotyczącej poszczególnych miesięcy 2006 r., DUKS obecnie gromadzi materiał dowodowy, którego ocena pozwoli na rozstrzygnięcie sprawy. Wskazywanie więc na wielomilionowe "potencjalne" zaległości podatkowe Spółki nie może stanowić podstawy do zastosowania art. 33 O.p.

NUS nie dokonał ustaleń dotyczących sytuacji finansowej Spółki, mimo iż wskazywała ona majątek (nieruchomości oraz akcje), których wartość wyklucza uzasadnioną obawę nieuregulowania ewentualnej zaległości podatkowej Spółki. Nie wykonywała też działań polegających na zbywaniu majątku, które mogłyby spowodować utrudnienie lub uniemożliwienie egzekucji. Co więcej, z własnej inicjatywy ujawniła NUS majątek o wartości przekraczającej ewentualne zaległości podatkowe Spółki.

Również wydanie decyzji w przedmiocie VAT za ww. miesiące 2005 r. nie uzasadnia zastosowania art. 33 O.p. Po pierwsze wskazana w tej decyzji kwota VAT w kontekście wartości majątku ruchomego i nieruchomego Spółki nie wskazuje na zagrożenie nieuregulowania ewentualnych zaległości. Po drugie decyzja ta zostanie zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wyrazem naruszenia art. 121 i 122 O.p. jest uznanie przez NUS, że wystąpiły przesłanki określone w art. 33 § 1 O.p., mimo, iż nie przeprowadzono żadnego postępowania. Nie do pogodzenia z zasadą zaufania jest wskazanie kwot zobowiązań podatkowych w VAT za poszczególne miesiące 2007 r., grudzień 2009 r., maj 2010 r., choć postępowania kontrolne w tych sprawach nie zostały zakończone. NUS nie uzasadnił również na podstawie, jakich dowodów uznał kontrahentów Skarżącej za podmioty fikcyjne.

3. Dyrektor Izby Skarbowej w W. (dalej: "DIS") decyzją z [...] marca 2011 r. utrzymał w mocy ww. decyzję NUS, podtrzymując jej podstawę faktyczną i prawną. Zdaniem DIS zasadnym było zabezpieczenie na majątku Spółki zobowiązania podatkowego w VAT za poszczególne miesiące od stycznia do grudnia 2006 r., gdyż z analizy dowodów zgromadzonych w toku postępowania wynika, iż zachodzi obawa niewykonania zobowiązania.

W ocenie DIS, dokonanie zabezpieczenia uzasadnia nie tylko znaczna wysokość przewidywanego zobowiązania podatkowego z tytułu zawyżenia VAT naliczonego za poszczególne miesiące 2006 r. w łącznej wysokości 2.477.667 zł, ale również działania Spółki, które doprowadziły do określenia tego zobowiązania. Do oceny obawy realizacji ww. zobowiązania podatkowego nie bez znaczenia są również kwoty przybliżonych zobowiązań podatkowych Spółki za inne okresy. Istnienie przesłanki do wydania decyzji o zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego z tytułu VAT za ww. miesiące 2006 r. wynika z uzasadnionej obawy, że Spółka obniżała VAT należny o VAT naliczony wynikający z faktur nie odzwierciedlających rzeczywistego przebiegu transakcji gospodarczych (dokumentujących zakup złomu), co wykazały postępowania kontrolne za maj, lipiec, sierpień, październik i grudzień 2005 r., za poszczególne miesiące 2006 r. oraz styczeń - sierpień oraz październik i listopad 2007 r. i maj 2010 r. Istotnym jest również, że wartość podatku naliczonego wynikająca z zakwestionowanych faktur z roku na rok ulegała zwiększeniu. To Spółka zaniżała zobowiązania podatkowe w sposób ciągły i w znacznych kwotach. Skoro podatnik nie deklarował rzeczywistego obrotu i nie rozliczał prawidłowo VAT, nie daje gwarancji wykonania przyszłych zobowiązań podatkowych. Fikcyjność zawieranych przez Spółkę transakcji stwarza uzasadnione domniemanie istnienia zagrożenia niewykonania przewidywanych zobowiązań podatkowych, a brak zabezpieczenia może utrudnić lub udaremnić pobór należności. Fikcyjne faktury zakupu, stanowiące podstawę do niezasadnego obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, świadczą o tym, że Spółka celowo zaniżała zobowiązania podatkowe, co tym samym wskazuje na wypełnienie przesłanki...