Z dużej chmury mały deszcz?

Od początku roku obowiązuje 70-procentowa stawka PIT, której podlegają odszkodowania i odprawy dla odchodzących z pracy w firmach z udziałem państwa. Okazuje się jednak, że również i ten przepis można obejść i podatku nie zapłacić. Chyba nie o to chodziło ustawodawcy.

Zaznaczmy na początek, że od stycznia 2016 r. zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 15 i 16 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy:

• z tytułu odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, jeżeli zobowiązaną do zapłaty odszkodowania jest spółka, w której Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego, państwowa osoba prawna lub komunalna osoba prawna dysponują bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, w tym także na podstawie porozumień z innymi osobami, w części, w której wysokość odszkodowania przekracza wysokość wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług wiążącej go ze spółką w okresie 6 miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania – w wysokości 70% tej części należnego odszkodowania (pkt 15);
• z tytułu określonych w umowie o pracę, której przedmiotem są czynności związane z zarządzaniem, lub umowie o świadczenie usług zarządzania zawartej ze spółką, o której mowa w pkt 15, odpraw lub odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, której przedmiotem są czynności związane z zarządzaniem, lub umowy o świadczenie usług zarządzania lub rozwiązania jej przed upływem terminu, na który została zawarta, w części, w której ich wysokość przekracza trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o pracę, której przedmiotem są czynności związane z zarządzaniem, lub umowy o świadczenie usług zarządzania wiążącej go ze spółką – w wysokości 70% należnej odprawy lub odszkodowania (pkt 16).

Jak potwierdza Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji nr IPPB4/4511-103/16-2/JK2 z 6 kwietnia 2016 r., przepisy o 70-procentowej stawce podatku mają zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik otrzymuje odprawę lub odszkodowanie, które były określone w umowie o pracę. Podstawowym warunkiem objęcia odpraw lub odszkodowań zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 70% jest zatem to, że prawo do odprawy i odszkodowania musi być określone w umowie o pracę. Wystarczy więc przyznać odszkodowanie lub odprawę chociażby w formie porozumienia z pracodawcą, a nie w umowie o pracę, by tego wysokiego podatku nie zapłacić.

Okazuje się więc, że wysoki podatek, który miał ograniczyć wysokie odprawy dla odchodzących dyrektorów państwowych spółek, wysoki pozostaje tylko na papierze, w teorii. Czy o to chodziło ustawodawcy? Raczej nie. Mało bowiem prawdopodobne wydaje się, że zostawienie tej furtki było zamierzonym działaniem.

Wszyscy pamiętamy z pewnością, z jakim pośpiechem wprowadzano omawiane przepisy. Ustawodawca śpieszył się, jak tylko mógł, by mogły zacząć obowiązywać od początku 2016 roku. Udało się wygrać z czasem. Nie udało się jednak (który to już raz?) stworzyć dobrego przepisu realizującego te cele, dla których został stworzony.

Wydaje się, że lepiej dla wszystkich byłoby, gdyby ustawodawca pracował wolniej, a dokładniej. Ustawy nie muszą być tworzone w ciągu doby i wcale nie muszą w ciągu tych samych 24 godzin przejść całej swojej legislacyjnej ścieżki. Ważne jest również dobre uzasadnienie projektowanych aktów prawnych, sejmowe dyskusje (merytoryczne!), konsultacje społeczne itd. Nie chodzi o to, że najważniejszy jest czas i próby pobijania kolejnych rekordów prędkości w ustanawianiu prawa.

Krzysztof Koślicki
redaktor naczelny
www.podatki.biz