Wyrok NSA: Wartość początkowa środka trwałego

Teza: Nabycie kompletnego i zdatnego do użycia środka trwałego uzasadnia przyjęcie jego wartości początkowej zgodnie z ceną nabycia, a okoliczność ta musi być ustalona przez organy podatkowe zgodnie z regułami zawartymi w art. 122, art. 187 § 1 i art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), przy czym oświadczenia podatnika dotyczące tej okoliczności, a przeczące innym dowodom zebranym w sprawie (m.in. dokumentacji zakupu środka trwałego) podlegają indywidualnej ocenie zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jerzy Płusa, Sędzia NSA Stanisław Bogucki (sprawozdawca), Sędzia NSA Sławomir Presnarowicz, Protokolant Joanna Bańbura, po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej I.J. i B.J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 12 kwietnia 2012 r. sygn. akt I SA/Ol 66/12 w sprawie ze skargi I.J. i B.J. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie z dnia 16 grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie określenia dochodu nie powodującego powstania zobowiązania podatkowego oraz straty w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2010 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od I.J. i B.J. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2012 r., I SA/Ol 66/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę I. J. i B. J. (dalej: Skarżący) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie (dalej: Dyrektor IS) z dnia 16 grudnia 2011 r., nr [...], w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej w skrócie: p.p.s.a.). Wyrok jest dostępny na stronie internetowej: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/.

2. Przebieg postępowania przed organami podatkowymi (przedstawiony przez Sąd pierwszej instancji):

2.1. Uzasadniają swoje rozstrzygnięcie WSA w Olsztynie podał, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. (dalej: Naczelnik US) decyzją z dnia 12 października 2011 r. określił Skarżącym dochód za 2010 r. w kwocie 28.916,70 zł nie powodujący powstania zobowiązania podatkowego oraz określił Skarżącemu stratę w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2010 r. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości 306,74 zł. Małżonkowie w zeznaniu podatkowym PIT-36 za 2010 r., złożonym w dniu 7 kwietnia 2011 r., wykazali następujące dane: (a) Skarżący: przychód z działalności gospodarczej w kwocie 92.106,22 zł, koszty jego uzyskania w kwocie 100.358,40 zł oraz stratę w kwocie 8.252,18 zł, (b) Skarżąca: przychód z wynagrodzenia ze stosunku pracy w kwocie 34.614,69 zł, koszty jego uzyskania w kwocie 1.588,61 zł oraz dochód w kwocie 33.026,08 zł. Powyższe zeznanie nie uwzględniało zawyżonych kosztów uzyskania przychodów w kwocie 7.945,44 zł z tytułu amortyzacji samochodu ciężarowego marki VW.

2.2. Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor IS decyzją z dnia 16 grudnia 2011 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wskazano, że przedmiotem sporu w sprawie jest kwestia zasadności przyjęcia przez organ podatkowy, że Skarżący zawyżył koszty uzyskania przychodów w roku podatkowym 2010 o kwotę 7.945,44zł z tytułu amortyzacji samochodu ciężarowego marki VW.

Z akt sprawy wynika, że Skarżący zakupił w dniu 26 listopada 2007 r. samochód ciężarowy marki Volkswagen [...] w Niemczech, zgodnie z zawartą umową, za cenę 3.000 euro. W dniu 1 czerwca 2008 r. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, w zakresie sprzedaży hurtowej maszyn i urządzeń rolniczych oraz dodatkowego wyposażenia, a także założył ewidencję środków trwałych, wprowadzając do niej ww. samochód, jako środek trwały. Wartość początkową tego samochodu ustalił w kwocie 30.000 zł. Z kserokopii ewidencji środków trwałych wynika, że jako datę nabycia wskazał dzień 1 grudnia 2007 r. Odpisów amortyzacyjnych dokonywał od dnia 1 czerwca 2008 r. do dnia 31 grudnia 2010 r. w kwocie 1.000 zł miesięcznie.

W trakcie postępowania podatkowego Skarżący podnosił, że ww. samochód wymagał napraw i modyfikacji (kapitalny remont silnika, zakup licznych części, opon, naprawa klimatyzacji, itp.) oraz że został zakupiony dla celów prywatnych/osobistych (zgodnie z oświadczeniem z dnia 4 grudnia 2007 r.). W konsekwencji strona nie posiada dowodów dokumentujących poniesienie nakładów i w dacie założenia ewidencji środków trwałych nie dysponowała umową zakupu ww. samochodu. Organ pierwszej instancji uznał, że wartość początkowa ww. samochodu została zawyżona, a to z kolei wpłynęło na zawyżenie kosztów uzyskania przychodów z tytułu dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.

Organ podatkowy przyjął, że wartość początkowa środka trwałego wynika z ceny nabycia, bowiem ww. samochód został nabyty przez stronę w drodze umowy kupna w dniu 26 listopada 2007 r.

Naczelnik US określił wartość początkową przedmiotowego samochodu, według ceny zakupu w kwocie 10.136,40 zł, tj. po przeliczeniu wartości ww. samochodu w wysokości 3.000 euro według kursu złotego (3,3788 zł) z dnia 30 maja 2008 r. Powyższego sposobu przeliczenia wartości początkowej ww. samochodu strona nie kwestionowała. Ustaleń w zakresie przedmiotowej wartości początkowej organ pierwszej instancji dokonał na podstawie art. 22g ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z zm.; dalej: u.p.d.o.f.). Zdaniem Dyrektora IS, wbrew twierdzeniom Skarżących, nie było możliwe w sprawie określenie wartości początkowej ww. samochodu według metody wskazanej w art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f., bowiem z treści tego przepisu wynika, że jego stosowanie jest ograniczone do sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie wartości początkowej środka trwałego, co nie miało miejsca w sprawie.

Również za niezasadne uznano twierdzenia Skarżących, że w sprawie ma zastosowanie art. 19 ust. 4 w związku z art. 22g ust. 16 u.p.d.o.f. Stosownie do tego ostatniego przepisu przy ustalaniu wartości początkowej poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przepis art. 19 ma zastosowanie wyłącznie do regulacji wskazanej w art. 22g ust. 1 pkt 3-5 oraz w ust. 2, 8, 9, 14 i 15. Natomiast organ pierwszej instancji orzekając w sprawie oparł się i przytoczył treść przepisu art. 22g ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. Organ pierwszej instancji, wbrew twierdzeniu strony, nie miał zatem podstaw prawnych by wzywać ją do złożenia wyjaśnień w celu dokonania podwyższenia wartości początkowej lub wskazania przyczyn uzasadniających ustalenie wartości początkowej znacznie odbiegającej od wartości rynkowej.

3. Stanowiska stron w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji:

3.1. W skardze do WSA w Olsztynie Skarżący wnieśli o uchylenie powyższej decyzji Dyrektora IS i zasądzenie kosztów postępowania. Zarzucili naruszenie przepisów prawa, tj.: (1) art. 22g ust. 8, w zw. z art. 22g ust. 1 pkt 1 i ust. 3 u.p.d.o.f., poprzez ich błędną wykładnię i niezastosowanie w sprawie, (2) art. 120, art. 121 § 1, art. 122, art. 180, art. 187 § 1 i art. 191 w związku z art. 210 § 1 pkt 6 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej w skrócie: O.p.), poprzez błędną i wyrywkową ocenę materiału dowodowego oraz zastosowanie przepisów, które w stosunku do Skarżącego, jako osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej, nie mogły być zastosowane oraz niezastosowanie wynikających z nich nakazów i naruszenie przytoczonych wyżej przepisów prawa materialnego.

W uzasadnieniu skargi Skarżący powołali treść art. 22a ust. 1 oraz art. 22g ust. 1 pkt 1 w związku z ust. 3 u.p.d.o.f. oraz podnieśli, że wydatki dotyczące przysposobienia środka trwałego do użytku w prowadzonej przez jego nabywcę działalności gospodarczej stanowią koszty związane z nabyciem środka trwałego. Dopiero wykonanie remontu, naprawy, czy też modyfikacji przedmiotowego środka trwałego czyni go kompletnym i zdatnym do użytku w dniu zakończenia tych prac i przyjęcia go do używania. Skarżący wskazali, że u.p.d.o.f. nie zawiera zamkniętego katalogu listy kosztów zwiększających wartość początkową środka trwałego. Przywołując wyroki: WSA w Opolu z dnia 13 października 2009 r., I SA/Op 365/09, oraz NSA z dnia 31 maja 2011 r., II FSK 25/10, Skarżący podnieśli, że na wartość tę mogą składać się także inne niewymienione w powyższym przepisie koszty, jeżeli zostały "naliczone" do dnia przekazania środka trwałego do używania. Na wartość początkową środka trwałego składa się nie tylko cena uwidoczniona w umowie kupna – sprzedaży, ale również wszelkie nakłady na tenże środek trwały powodujące jego normalne funkcjonowanie. Gdyby Skarżący posiadał dowody poniesienia wydatków związanych z remontem i modernizacją, Dyrektor IS zaliczyłby je do wartości początkowej. Podano, że Skarżący poniósł te wydatki w okresie, gdy nie ...