Wypłata na rzecz wspólnika spółki. Skutki podatkowe

Z uzasadnienia: Zarówno wypłata dywidendy wspólnikowi spółki, jak i wypłata wspólnikowi wynagrodzenia za umorzone udziały, mają charakter świadczeń jednostronnych i nieekwiwalentnych, nie mogą być zatem uznane za odpłatne zbycie składników majątku spółki wtedy, gdy wypłata następuje w formie rzeczowej (niepieniężnej).

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jacek Brolik (sprawozdawca), Sędzia NSA Małgorzata Wolf-Kalamala, Sędzia del. WSA Danuta Kuchta, Protokolant Maja Fabrowska, po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 lutego 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 3419/12 w sprawie ze skargi P. [...] S.A. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 listopada 2009 r. nr IPPB3/423-561/09-2/GJ w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, działającego z upoważnienia Ministra Finansów na rzecz P. [...] S.A. z siedzibą w W. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 lutego 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 3419/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną przez P. S.A. z siedzibą w W. interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wydaną w imieniu Ministra Finansów z dnia 10 listopada 2009 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych. Jako podstawę rozstrzygnięcia podano art. 146 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.).

Ze stanu faktycznego sprawy sądowoadministracyjnej wynika, że Spółka w dniu 19 sierpnia 2009 r. złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Strona wskazała, że Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy w dniu 30 października 2008 r. podjęło uchwałę o podziale zysku za 2007 r. przewidującą, że Skarżąca wypłaci akcjonariuszowi – Skarbowi Państwa, dywidendę niepieniężną w postaci Linii Wschodnich (linii elektroenergetycznych łączących system elektroenergetyczny Polski z systemem Białorusi i Ukrainy). W tym samym dniu uchwałę wykonano, jak również, świadczenie Skarżącej obejmujące przeniesienie własności oraz innych praw rzeczowych i obligacyjnych do Linii Wschodnich, Skarb Państwa przekazał PS. S.A. jako odbiorcy przekazu. Spółka ta została upoważniona do przyjęcia, a Skarżąca do spełnienia tego świadczenia na rachunek Skarbu Państwa. W rezultacie Skarżąca przekazała Linie Wschodnie bezpośrednio do PS. S.A., czyniąc to w imieniu Skarbu Państwa. Natomiast Skarb Państwa, w zamian za wkład niepieniężny w postaci Linii Wschodnich, otrzymał akcje nowej emisji PS. S.A. Zdarzenie powyższe wiązało się z wejściem w życie Dyrektywy 2003/54/WE z dnia 26 czerwca 2003 roku (Dz.U.L 176 z 15 lipca 2003 r.) – dalej: "Dyrektywa", a także z ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne i opracowanym przez Ministerstwo Gospodarki "Programem dla elektroenergetyki". W wyniku realizacji tego programu Skarb Państwa stał się jedynym akcjonariuszem PS. S.A., pełniącej w Polsce funkcję operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego. Do uskarbowienia PS. S.A. doszło wskutek wydania jego akcji przez poprzedniego akcjonariusza (P. S.A.) na rzecz Skarbu Państwa w formie dywidendy rzeczowej (31 grudnia 2006 r.). P. S.A., będącą do tej pory właścicielem systemu przesyłowego, 31 grudnia 2007 r. podzielono w ten sposób, że majątek przesyłowy i związane z nim inne aktywa zostały wydzielone na rzecz PS. S.A., która stała się jego właścicielem. Linie Wschodnie były jednym z elementów systemu przesyłowego, który nie został wówczas przekazany PS. S.A. Uczyniono to dopiero 30 października 2008 r. w ramach opisanego wyżej procesu.

Skarżąca zadała pytanie: czy wypłata przez nią na rzecz Skarbu Państwa dywidendy w formie rzeczowej przez wydanie Linii Wschodnich nie powoduje powstania u niej przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

W ocenie Skarżącej przychód taki nie powstał. Powołała się na wydaną w analogicznym stanie faktycznym, skierowaną do niej decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 grudnia 2006 r., potwierdzającą prawidłowość jej stanowiska. Spółka podkreśliła, że skoro przepisy u.p.d.o.p. nie zawierają uregulowań szczególnych określających zasady wypłaty dywidendy rzeczowej, skutki podatkowe takiej transakcji powinny być identyczne, jak w przypadku dywidendy pieniężnej, której wypłata nie ma wpływu na rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych podmiotu wypłacającego dywidendę, tj. nie powoduje powstania ani przychodu, ani kosztu podatkowego.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał w imieniu Ministra Finansów interpretację indywidualną w dniu 10 listopada 2009 r., w której uznał stanowisko Skarżącej za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że w sprawie będącej przedmiotem wniosku została już wydana interpretacja indywidualna, w której stanowisko Skarżącej uznano za nieprawidłowe. Interpretacja ta nie została zaskarżona do sądu administracyjnego. Organ podtrzymał zatem zajęte uprzednio stanowisko. Zdaniem organu podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy w formie niepieniężnej skutkowało powstaniem zobowiązania Skarżącej do zaspokojenia roszczeń akcjonariuszy o wypłatę dywidendy. Wykonanie zobowiązania poprzez przeniesienie znajdującej się w aktywach Skarżącej własności Linii Wschodnich prowadzi do wygaśnięcia tego zobowiązania. W ten sposób Skarżąca jako dłużnik zwolni się z długu, a Linie Wschodnie zmienią właściciela. Skarżąca uzyska przychód na podstawie art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. Na gruncie tej ustawy przeniesienie majątku w postaci Linii Wschodnich należy traktować na równi ze zbyciem rzeczy lub praw majątkowych.

Skarżąca po skorzystaniu z prawa wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa wniosła, za pośrednictwem organu, skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 12 ust.1 i art. 14 ust. 1 u.p.d.o.p.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 listopada 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 432/1, po rozpoznaniu skargi skarżącej, uchylił zaskarżoną interpretację z dnia 10 listopada 2009 r. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji wskazał, że z akt sprawy oraz treści znajdujących się w nich pism nie wynikało, aby organ badał uprawnienia A. C. do pełnienia funkcji upoważniającej go do udzielenia pełnomocnictwa osobie, która złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w niniejszej sprawie. Kwestia ta powinna być bezspornie wyjaśniona przed przystąpieniem do rozpatrzenia wniosku. Zdaniem Sądu organ powinien zastosować tryb uzupełnienia braków formalnych podania, przewidziany w art. 169 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm. – dalej jako O. p.), a nie czyniąc tego naruszył ten przepis w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Ponadto Sąd przyjął, że dnia 12 marca 2009 r. na wniosek skarżącej wydana została interpretacja indywidualna w przedmiocie tego samego zagadnienia z zakresu podatku dochodowego od osób prawnych, przedstawionego na tle tego samego zaistniałego stanu faktycznego i przypisanego mu stanu prawnego. Zdaniem Sądu, skoro organ na wniosek tego samego podmiotu wydał już interpretację w określonym stanie faktycznym i prawnym, dotyczącą tego samego zagadnienia z zakresu prawa podatkowego, nie miał podstaw do ponownego wydawania interpretacji w tym samym przedmiocie. W tej sytuacji powinien był odmówić wszczęcia postępowania na podstawie art. 165a § 1 O. p., stosowanego w sprawach wydawania interpretacji indywidualnych na mocy art...