Wynagrodzenie z tytułu udzielonej pożyczki jako źródło przychodu w PIT

Za odsetki od pożyczek, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), uznać należy wszelkiego rodzaju wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału, niezależnie od sposobu i formy jego obliczania - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Tomasz Zborzyński (sprawozdawca), Sędzia NSA Jacek Brolik, Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska- Nowacka, Protokolant Anna Rembowska, po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 października 2012 r. sygn. akt I SA/Wr 889/12 w sprawie ze skargi M. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 23 maja 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r.:

1) uchyla zaskarżony wyrok w całości,
2) uchyla w całości decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 23 maja 2012 r. [...],
3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu na rzecz M. B. kwotę 11 871 (słownie: jedenaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę M. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2008.

Stan sprawy Sąd przedstawił w sposób następujący:

Skarżący dnia 17 lipca 2006 r. pożyczył M. F. na zakup nieruchomości kwotę 12.000.000 zł, zastrzegając wynagrodzenie w wysokości 29.000.000 zł, z czego w roku 2008 otrzymał 1.000.000 zł. Przychód ten początkowo uznał za pochodzący z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm., dalej: u.p.d.o.f.) i na podstawie art. 26 ust. 1 i art. 27 ust. 1 u.p.d.o.f. zadeklarował podatek w wysokości 385.966 zł, a następnie - powołując się na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego, wydaną na jego wniosek przez Ministra Finansów dnia 9 marca 2011 r. - za pochodzący z kapitałów pieniężnych, to jest ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f. i na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. zadeklarował podatek w wysokości 190.000 zł.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w W. decyzją z dnia 9 września 2011 r. określił wysokość zobowiązania podatkowego skarżącego w podatku dochodowym od osób fizycznych za rok 2008 w kwocie 385.966 zł, stwierdzając, że skarżący uzyskał przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f.), podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 26 ust. 1 u.p.d.o.f. według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 u.p.d.o.f. Odnoszący się do przychodów z kapitałów pieniężnych art. 17 ust. 1 u.p.d.o.f. w punkcie 1 stanowi o odsetkach od pożyczek, co oznacza, że inne formy wynagrodzenia za udzielenie pożyczki nie są traktowane jako przychody z tego źródła. Przyjęcie poglądu, że jako odsetki należy traktować wszelkie formy wynagrodzenia wypłacanego przez pożyczkobiorcę, prowadziłoby do rozszerzającej wykładni pojęcia "odsetki" i w konsekwencji do niezasadnego rozszerzenia zakresu stosowania zryczałtowanego podatku dochodowego, z zastosowaniem stawki 19% na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f.

W odwołaniu skarżący zarzucił, że uzyskał przychód z kapitałów pieniężnych w formie wynagrodzenia odsetkowego, którego to pojęcia nie należy zawężać tylko do wynagrodzenia ustalanego w oparciu o określoną stopę procentową. Odsetki to wszelkie formy wynagrodzenia za udzieloną pożyczkę, bez względu na podstawę i sposób jego obliczenia.

Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu decyzją z dnia 23 maja 2012 r. uchylił w całości decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej i określił zobowiązanie podatkowe skarżącego: od dochodu w wysokości 256.123,30 zł, jako pochodzącego z kapitałów pieniężnych - w kwocie 48.663 zł, stosując ryczałtową stawkę podatkową 19% na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. oraz od dochodu w wysokości 743.876,70 zł, jako pochodzącego z innych źródeł - w kwocie 283.517 zł, stosując stawki podatkowe wynikające ze skali podatkowej zamieszczonej w art. 27 ust. 1 u.p.d.o.f.. Wyjaśnił, że przyporządkowanie uzyskanego przez skarżącego wynagrodzenia za udzielenie pożyczki do dwóch źródeł przychodów wynikło stąd, że zakwalifikowaniu do przychodów z kapitałów pieniężnych podlegała tylko kwota wynagrodzenia nie przewyższająca wysokości ustawowych odsetek maksymalnych.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, wniesionej tylko w zakresie określenia zobowiązania podatkowego przy zastosowaniu skali podatkowej, skarżący podniósł, że przyporządkowanie uzyskanego przez niego przysporzenia majątkowego do dwóch różnych źródeł przychodów nie ma uzasadnienia prawnego i należy je uznać w całości za odsetki w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. Na poparcie prezentowanego stanowiska powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 1991 r. (III CZP 21/91), wydane w indywidualnych sprawach interpretacje podatkowe oraz opinię prawną przedstawiciela nauki prawa podatkowego - dr hab. Wiesławy Miemiec, a także na wyrok Sądu Okręgowego w W. z dnia 23 grudnia 2009 r. (I C 878/09). Nadto zarzucił, że pominięcie treści wydanej na jego wniosek indywidualnej interpretacji narusza art. 120 i art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: O.p.) i art. 2 Konstytucji RP.

Oddalając skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wskazał, że jakkolwiek odsetki stanowią wynagrodzenie za używanie cudzych pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych (jak ujął to Sąd Najwyższy w cytowanej wyżej uchwale), niemniej świadczenie odsetkowe występuje wyłącznie wtedy, gdy jego wysokość da się obliczyć przez pomnożenie stopy procentowej przez kwotę kapitału. Odróżnić więc należy odsetki jako wynagrodzenie za udostępnienie środków pieniężnych, liczone za pomocą stopy procentowej i w stosunku do kapitału, od zwykłego wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału, dopuszczalnego na zasadzie swobody umów; możliwe są także kombinacje obu wariantów. Wskazał na tę okoliczność Sąd Okręgowy w W., powołanym wyżej wyrokiem zasądzając od pożyczkobiorcy na rzecz skarżącego kwotę, stanowiącą przedmiot sporu podatkowego, ale zarazem uznając za nieważne umowne zastrzeżenie odsetek w części przekraczającej ustawowo określoną wysokość odsetek maksymalnych. Ponadto, ponieważ wysokość wynagrodzenia za udzielenie przez skarżącego pożyczki została ustalona w ryczałtowej kwocie, nie było podstaw do przyjęcia, że choćby w części stanowiło ono odsetki kwalifikowane do źródła przychodów, którymi są kapitały pieniężne (art. 10 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f.), niemniej ze względu na tylko częściowe zaskarżenie decyzji organu podatkowego oraz ze względu na fakt, że jest to rozstrzygnięcie korzystne dla skarżącego, uchybienie to nie ma wpływu na wynik sprawy. Skoro zatem zastrzeżone w umowie wynagrodzenie skarżącego za udzielenie pożyczki miało charakter ryczałtowy, było określone kwotowo, a nie w określonym procencie kapitału w odniesieniu do określonej jednostki czasu, nie ma charakteru wynagrodzenia odsetkowego. Z kolei ze względu na to, że indywidualna interpretacja nie jest aktem stosowania prawa i nie wiąże podatnika, a wniosek o jej wydanie, złożony dopiero w grudniu 2010 r., dotyczył zdarzenia przyszłego, niezastosowanie się przez organy podatkowe do przedstawionego w niej stanowiska prawnego nie narusza ani art. 120 i art. 121 § 1 O.p. w związku z art. 2 Konstytucji, ani art. 14k O.p.

W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej skarżący wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Na podstawie art. 174 pk 1 i pkt 2 P...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »