Wyjazd szkoleniowo-integracyjny a przychód pracownika

Pytanie podatnika: Czy świadczenia związane z organizacją spotkań i wyjazdów szkoleniowych oraz integracyjnych stanowią przychód dla pracowników lub członków ich rodzin opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a jeśli tak, to jakie są zasady ustalania podstawy opodatkowania oraz poboru podatku?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 06.03.2013 r. (data wpływu 25.03.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z organizacją spotkań i wyjazdów szkoleniowo - integracyjnych oraz integracyjnych jest:

• w zakresie dotyczącym braku powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu z tytułu udziału pracowników w części szkoleniowej - prawidłowe,
• w pozostałym zakresie - nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25.03.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z organizacją spotkań i wyjazdów szkoleniowo - integracyjnych oraz integracyjnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Sp. z o.o. (zwana dalej „Spółka”) jest częścią międzynarodowej grupy kapitałowej. W celu poprawy efektywności pracy Spółka organizuje dwa rodzaje spotkań dla swoich pracowników i ich rodzin:

1. szkoleniowo - integracyjne, czyli konferencje sprzedażowe poświęcone omówieniu wyników roku/kwartału, prezentacji nowych celów sprzedażowych, nowych produktów, nowych strategii sprzedaży połączone z częścią integracyjną polegającą na występie artystycznym (koncert zespołu, kabaretu), wspólnej kolacji, dyskotece, grach zespołowych, team building polegający na wspólnym (w grupach) rozwiązywaniu zadań logicznych, nauka tańca, spływy kajakowe, kuligi, zawody sportowe. Powyższe spotkania odbywają się zarówno w kraju, jak i za granicą, uczestniczą w nich wyłącznie pracownicy Spółki. Z takimi wyjazdami związane są dodatkowo również następujące koszty ponoszone na rzecz pracowników: przejazdy, posiłki, noclegi, koszty szkolenia, odczytów, wynajęcie sali i sprzętu na szkolenie.
2. typowo integracyjne (bez części szkoleniowej):
   1. dla pracowników: andrzejkowa zabawa połączona ze wspólną kolacją, spotkania świąteczne (Wielkanoc i Boże Narodzenie) w trakcie których zapewniany jest poczęstunek,
   2. dla pracowników i ich rodzin: letni piknik dla pracowników fabryki oraz Mikołajki organizowane dla dzieci pracowników,

   - w trakcie tych spotkań finansowany jest poczęstunek, prezenty dla dzieci pracowników itp.

Powyższe wydatki są finansowane z bieżących środków Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy świadczenia związane z organizacją powyższych spotkań i wyjazdów szkoleniowych oraz integracyjnych stanowią przychód dla pracowników lub członków ich rodzin opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a jeśli tak, to jakie są zasady ustalania podstawy opodatkowania oraz poboru podatku?

Zdaniem Wnioskodawcy wydatki na organizację powyższych spotkań i wyjazdów szkoleniowych oraz integracyjnych nie stanowią dla pracowników i członków ich rodzin przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku wydatków związanych ze szkoleniem pracowników (w tym również przejazdów oraz zakwaterowania i wyżywienia w trakcie szkolenia) nie można w ogóle mówić o przychodzie pracownika. Podnoszenie kwalifikacji pracowników leży przede wszystkim w interesie pracodawcy (a nie pracownika), ponieważ dzięki temu wzrasta efektywność i wydajność pracy. Tym bardziej, że przedmiotowe szkolenia dotyczą generalnie wyłącznie produktów firmy Henkel i nabyta w trakcie nich wiedza może służyć wyłącznie świadczeniu pracy na rzecz Spółki oraz nie może być wykorzystywana przez pracowników do jakichkolwiek innych celów np. na potrzeby prywatne.

Ponadto, zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt. 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwalnia się z podatku dochodowego wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego. Kwestie związane z dokształcaniem pracowników regulują obecnie przepisy art. 1031 do 1036 Kodeksu pracy. U pracowników zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych są zatem świadczenia otrzymane na zasadach określonych w powyższych przepisach.

Zgodnie z przepisem art. 1031 K.p., przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Natomiast art. 1033 K.p. stanowi, że pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.

Użyty w powyższym przepisie zwrot „w szczególności” oznacza, że jest to tylko przykładowe wyliczenie, dlatego też pracodawca może pokryć również koszty innych świadczeń związanych ze szkoleniem np. koszty wyżywienia. Jak wynika zatem jednoznacznie z dyspozycji powyższych przepisów, wszystkie wydatki ponoszone przez pracodawcę w związku ze szkoleniem np. na wyżywienie, zakwaterowanie, przejazdy itp. są u pracownika w pełnej wysokości zwolnione z podatku dochodowego, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt. 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 11 sierpnia 2011 r. sygnatura ILPB1/415-680/11-4/AG stwierdził: „Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż Spółka zatrudnia pracowników, na rzecz których ponosi wydatki na nabycie takich produktów jak: kawa, herbata, soki, śmietanka do kawy, cukier, słodycze. Produkty spożywcze serwowane są pracownikom podczas spotkań, narad, szkoleń, w czasie pracy w siedzibie firmy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, iż co do zasady otrzymane przez pracowników świadczenia stanowią przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jako takie podlegają opodatkowaniu. Jednakże powyżej wymienione wydatki dotyczą funkcjonowania Spółki i nie wiążą się z konkretnym przychodem. Stanowią jedynie zwyczajowy poczęstunek należący do powszechnie obowiązujących kanonów kultury (nie mają charakteru okazałości).

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz przytoczone przepisy należy stwierdzić, że wydatki poczynione przez Spółkę na rzecz jej pracowników na zakup takich produktów jak: kawa, herbata, mleczko do kawy, ciastka, nie będą stanowić dla pracowników przychodu ze stosunku pracy, wobec czego nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a Spółka w związku z tym nie ma obowiązku naliczania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.”.

Natomiast w odniesieniu do części integracyjnej w trakcie szkoleń oraz do spotkań integracyjnych dla pracowników i ich rodzin, należy podkreślić, że w przedstawionej przez Wnioskodawcę sytuacji nie można określić wartości przychodu przypadającego na jedną osobę. Wydatki na organizacje spotkań i wyjazdów szkoleniowych są uiszczane przez Henkel na podstawie zbiorczych faktur wystawianych przez organizatorów obejmujących ogół należności albo też na podstawie ogólnych faktur za usługi gastronomiczne, cateringowe lub konsumpcje. W związku z tym, nie można ustalić wartości przychodu przypadającego na jednego pracownika, nie da się np. określić, ile kto zjadł w trakcie takiego spotkania - są to bowiem świadczenia tylko postawione do dyspozycji pracowników i Spółka nie ma wiedzy o tym, czy wszyscy pracownicy z tych świadczeń faktycznie skorzystali i w jakim zakresie.

Dlatego też zdaniem Wnioskodawcy w omawianym przypadku wartości przychodu przypadającego na jedną osobę nie da się ustalić. Nie można po prostu podzielić kwoty wydatków przez liczbę uczestników spotkania, ponieważ w takim przypadku te osoby, które np. nic nie zjadły płaciłyby podatek od świadczeń, których w ogóle nie otrzymały. Natomiast, pozostali pracownicy od części faktycznie otrzymanych świadczeń podatku nie zapłacą. Przyjęcie takiej metody rozliczeń byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami określonymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie złą ustawą przychodem podatnika (w tym wypadku pracownika) mogą być tylko te nieodpłatne świadczenia, które dana osoba faktycznie otrzymuje dla swoich potrzeb prywatnych.

Powyższa zasada jest jednoznacznie określona wart. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., który stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt. 6,9 i l0 u.p.d.o.f. w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f., są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zdaniem Wnioskodawcy istotne jest, zawarte w art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., rozgraniczenie momentu powstania przychodu w przypadku świadczeń pieniężnych a świadczeń w naturze oraz innych świadczeń nieodpłatnych. W przypadku tych pierwszych przychód po stronie pracownika powstaje z chwilą ich otrzymania lub postawienia do dyspozycji pracownika, a w przypadku świadczeń niepieniężnych - wyłącznie w chwili ich faktycznego otrzymania. Innymi słowy, ażeby pieniądze i wartości pieniężne mogły być traktowane jako przychód, wystarczy by były one postawione do dyspozycji podatnika, natomiast świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia mogą być uznane za przychód jedynie po faktycznym otrzymaniu tych świadczeń przez podatnika (pracownika).

Dlatego też, w celu ustalenia przychodu danemu pracownikowi (lub członkowi jego rodziny) z tytułu uzyskanych przez niego świadczeń niepieniężnych wymagane jest kumulatywne spełnienie następujących warunków:

• istnieje możliwość przypisania skonkretyzowanego świadczenia konkretnemu pracownikowi,
• pracownik świadczenie faktycznie otrzymał, a nie zostało ono mu jedynie udostępnione lub postawione do jego dyspozycji;
• istnieje możliwość ustalenia wartości ww. świadczenia zgodnie z zasadami określonymi w art. 11 ust. 2-2a. Jeżeli nie zostanie spełniony którykolwiek z ww. warunków nie można mówić o powstaniu, po stronie pracownika, przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie ustawodawca zastrzegł, że wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2a u.p.d.o.f. Jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione, wartość tę ustala się według cen zakupu (art. 11 ust. 2a pkt. 2 u.p.d.o.f.). Dla przypisania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń konieczne jest zatem ustalenie wysokości tego przychodu. Natomiast w omawianej sprawie nie można określić zakresu korzyści uzyskanej przez konkretnego pracownika z tytułu sfinansowania przez pracodawcę kosztów szkolenia lub spotkania integracyjnego. Do celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych istotne jest przede wszystkim to, czy danemu pracownikowi można przypisać konkretny, a nie statystyczny przychód. Nie można bowiem ustalać przychodu w drodze arytmetycznego działania polegającego na podzieleniu kosztów spotkania przez liczbę pracowników biorących w nim udział. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie dają podstaw do wykonania takiego działania.

Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, przychód nie może zostać hipotetycznie przypisany en bloc (grupie podatników czy też - w rezultacie przeprowadzenia prostej operacji matematycznej - jednemu podatnikowi).

Przeciwnie, powinien on poddawać się weryfikacji w sensie możności jego wyliczenia i skonkretyzowania. Tylko taki punkt widzenia odpowiada zasadom określonym w art. 2 i art. 217 konstytucji RP (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2011 r., sygn. Akt II FSK 1531/09).

Z definicji zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika zatem, iż w przypadku świadczeń w naturze warunkiem koniecznym powstania przychodu jest rzeczywiste otrzymanie świadczenia przez podatnika. Brzmienie przepisu wskazuje, że przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia powstaje wyłącznie w takiej sytuacji, w której jest możliwe zindywidualizowanie świadczenia i jego wartości pieniężnej oraz możliwości przyporządkowania go do konkretnej osoby - podatnika. W przedstawionym stanie faktycznym natomiast nie można stwierdzić, czy...