Wybór formy opodatkowania: Karta podatkowa

Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Podatnicy, którzy zdecydowali się na to, by z niej skorzystać, powinni wiedzieć, jakie są konsekwencje dokonanego wyboru, dotyczące m.in. wysokości płaconego podatku, terminów jego wpłacania na rachunek urzędu skarbowego czy wreszcie możliwości opodatkowania wspólnie z małżonkiem lub w sposób przewidziany dla samotnych rodziców.

Nie bez znaczenia jest także to, by podatnicy mieli świadomość, w jakich sytuacjach mogą utracić prawo do tej formy opodatkowania.

Kto może wybrać opodatkowanie w formie karty podatkowej?

Karta podatkowa jest dostępna jedynie dla tych podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie wymienionym w art. 23 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930, z późn. zm., dalej: ustawa o ryczałcie), a ponadto spełniają warunki wynikające z art. 25 ust. 1 ustawy o ryczałcie, tj.:

1. złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie,
2. we wniosku, o którym mowa w pkt 1, zgłoszą prowadzenie działalności wymienionej w jednej z 12 części tabeli,
3. przy prowadzeniu działalności nie korzystają z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi specjalistyczne,
4. nie prowadzą, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23, innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
5. małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie,
6. nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych, na podstawie odrębnych przepisów, podatkiem akcyzowym,
7. pozarolnicza działalność gospodarcza zgłoszona we wniosku, o którym mowa w pkt 1, nie jest prowadzona poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Od czego zależy wysokość podatku w formie karty podatkowej?

Wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej jest ustalana w decyzji naczelnika urzędu skarbowego. Kwota jest zależna przede wszystkim od:

• rodzaju działalności,
• liczby mieszkańców miejscowości, w której wykonywana jest działalność,
• wielkości zatrudnienia.

Na jej wysokość może mieć wpływ również kilka innych czynników. I tak, na przykład, stosownie do art. 27 ust. 5 ustawy o ryczałcie podatnikom, którzy przy równoczesnym zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy wykonują usługi i nie zatrudniają pracowników oraz osób, o których mowa w art. 25 ust. 6, stawki karty podatkowej określone w części I tabeli obniża się o 80%. W większości przypadków, określone tam stawki karty podatkowej są i tak niższe niż podlegająca odliczeniu część zapłaconej składki zdrowotnej, co oznacza, że podatnik nie wpłaca nic na konto urzędu skarbowego. Jeśli podatnik rzeczywiście pracuje na pełen etat, warto, by ten fakt wskazał we wniosku o zastosowanie karty podatkowej (załączając stosowne zaświadczenie). Niższa stawka karty podatkowej oznacza, że będzie można odliczyć niższą kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne. Nieodliczoną część będzie zatem można odliczyć od podatku płaconego z tytułu umowy o pracę, de facto zmniejszając podatek z tego tytułu.

Co można odliczyć od podatku w formie karty podatkowej?

Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o ryczałcie podatek dochodowy w formie karty podatkowej można obniżyć o kwotę zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą pomniejsza się kartę podatkową, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Czy można wybrać kwartalne wpłacanie karty podatkowej?

W myśl art. 31 ust. 5 ustawy o ryczałcie, podatnicy płacą podatek dochodowy w formie karty podatkowej, pomniejszony o 7,75% podstawy wymiaru zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne, bez wezwania w terminie do 7. dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień – w terminie do 28 grudnia roku podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego.

Przepisy nie przewidują możliwości kwartalnego wpłacania podatku w formie karty podatkowej.

Wspólne rozliczenie z małżonkiem, ulga prorodzinna

Opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej w formie karty podatkowej wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem albo w sposób przewidziany dla samotnych rodziców.

Podatnik może skorzystać z ulg podatkowych, w tym z ulgi prorodzinnej jedynie wówczas, gdy osiąga inne dochody, które są opodatkowane według skali podatkowej.

Jak zgłosić wybór opodatkowania w formie karty podatkowej?

Jeśli podatnik w poprzednim roku nie korzystał z opodatkowania w formie karty podatkowej, a chciałby z tej formy skorzystać, musi złożyć wniosek (formularz PIT-16) do 20 stycznia roku podatkowego.

Wniosek ten składa się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca położenia zorganizowanego zakładu, wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji działalności gospodarczej. Jeśli podatnik nie posiada takiego zakładu – wówczas według miejsca zamieszkania. Nie dokonuje się tego za pośrednictwem urzędu gminy i formularza CEIDG-1.

Utrata prawa do opodatkowania

Podatnicy zwykle mają świadomość, że niektóre zdarzenia, jak np. przekroczenie stanu zatrudnienia czy przekroczenie limitu usług, określonych w poz. 70–76 załącznika nr 3 do ustawy o ryczałcie, a wykonywanych dla podmiotów gospodarczych, powodują utratę prawa do opodatkowania w formie karty podatkowej.

Niekiedy jednak mają miejsce takie zdarzenia, które mogą zostać nieświadomie zignorowane przez podatnika, jako wykluczające tę formę opodatkowania. Wskazać tu można na dopuszczalność zastosowania karty podatkowej przy równoczesnym osiąganiu przychodów z najmu.

Karta podatkowa a przychody z najmu

Warto wiedzieć, że na podstawie art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy o ryczałcie opodatkowania w formie karty podatkowej nie wyłącza fakt osiągania przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze – z których przychody (dochody) podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach.

Podkreślić należy, że chodzi tu o przychody, które:

• są osiągane z tzw. najmu prywatnego, a jednocześnie
• nie są opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Pierwszy z tych dwóch warunków wynika z wyżej przytoczonego art. 25 ust. 1 pkt 4 ustawy o ryczałcie. Jeśli bowiem wynajmowany składnik majątku stanowiłby składnik majątku związanego z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, wówczas przyjmuje się, że podatnik prowadzi, poza jednym z rodzajów działalności wymienionej w art. 23, również inną pozarolniczą działalność gospodarczą. Jest nią najem. Nie może on być (z wyjątkiem usług hotelarskich polegających na wynajmie pokoi gościnnych i domków turystycznych, jeżeli łączna liczba pokoi nie przekracza 12) opodatkowany w formie karty podatkowej.

Ta kwestia jest szczególnie ważna dla tych podatników opodatkowanych w formie karty podatkowej, którzy zamierzają wynająć część lokalu, w którym wykonują swoją działalność.

Przykład:
Pani Bożena prowadzi salon fryzjerski we własnym lokalu użytkowym. Na rok 2014 wybrała opodatkowanie w formie karty podatkowej. Od 1 października 2014 r. wynajęła część lokalu na usługi kosmetyczne.

Tym samym od tego dnia utraciła prawo do opodatkowania w formie karty podatkowej. Musi zaprowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz płacić zaliczki na podatek dochodowy na zasadach ogólnych (tj. według skali podatkowej). Najem wykonywany w ramach działalności gospodarczej nie może być bowiem opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Słuszność takiego stanowiska potwierdza dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 7 lipca 2010 r. (sygn. IPPB1/415-400/10-4/MT), w której czytamy:

(...) zawarcie przez Wnioskodawcę umowy podnajmu lokalu, w którym prowadzona jest pozarolnicza działalność gospodarcza, i osiąganie z tego tytułu przychodów, które ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zalicza do źródła przychodów – pozarolnicza działalność gospodarcza – wyłączy go z możliwości korzystania z opodatkowania w formie karty podatkowej. Artykuł 25 ust. 2 pkt 2 ustawy nie będzie miał w tej sytuacji zastosowania. Przychód z wynajmu składników majątku jest bowiem przychodem z działalności gospodarczej, a nie przychodem z najmu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Izabela Rutkowska