Wspólny majątek małżonków: Podatnikiem VAT jest ten kto wynajmuje

Podatniczka oraz jej mąż są obecnie na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej właścicielami nieruchomości gruntowych zabudowanych. Małżonkowie rozważają zawarcie umowy dzierżawy lub najmu części ww. nieruchomości na rzecz firmy prowadzącej działalność gospodarczą. Czy jeżeli umowa będzie podpisana tylko przez podatniczkę, podatnikiem VAT z tytułu najmu/dzierżawy będzie wyłącznie ona czy również jej mąż? Czy tylko ona będzie zobowiązana do zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT i rozliczania podatku czy również jej mąż będzie do tego zobowiązany?

W myśl art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.  - Kodeks cywilny, przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Art. 693 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny stanowi, że przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Z powyższych przepisów wynika, że umowa najmu/dzierżawy jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną. Odpowiednikiem świadczenia wynajmującego/wydzierżawiającego polegającego na oddaniu rzeczy do używania/pobierania pożytków, jest świadczenie najemcy/dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. A zatem, umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i pobierania pożytków, w związku z czym stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie przedmiotu najmu/dzierżawy przez najemcę/dzierżawcę.

Zatem najem/dzierżawa stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W świetle art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Zgodnie z treścią art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

W myśl art. 36 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.

W konsekwencji ww. przepisów, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu.

Wobec tego podmiot świadczący usługę najmu/dzierżawy będzie podatnikiem podatku od towarów i usług wówczas, gdy najem/dzierżawę będzie wykonywał we własnym imieniu i na własny rachunek. Jeżeli przedmiotem najmu/dzierżawy jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług, w okolicznościach wskazanych w art. 15 ust. 1 ustawy, będzie ten małżonek, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, czyli ten, który dokonuje wynajmu/dzierżawy we własnym imieniu (jest stroną czynności prawnej).

W sytuacji więc gdy wynajmowana/dzierżawiona nieruchomość jest własnością obojga małżonków, podatnikiem będzie ten, który faktycznie dokonuje czynności związanych z najmem/dzierżawą, np. zawarł umowę, otrzymuje czynsz.

W okolicznościach niniejszej sprawy umowa najmu/dzierżawy będzie zawarta wyłącznie przez podatniczkę. Zgodnie z umową jako jedyny wynajmujący/wydzierżawiający będzie widniała podatniczka.

Zatem należy stwierdzić, że działalność w zakresie przyszłego najmu/dzierżawy będzie prowadzona jedynie przez podatniczkę i to ona z tego tytułu będzie obowiązana do zarejestrowania się jako czynny podatnik podatku VAT przed wystawieniem pierwszej faktury za najem/dzierżawę, jak również do rozliczania podatku zgodnie z przepisami – składania deklaracji i JPK, od całości obrotu z tego tytułu. Małżonek – mąż podatniczki nie będzie musiał rejestrować się jako podatnik VAT z tytułu wynajmu nieruchomości z majątku wspólnego.

Interpretacja indywidualna z 21 lipca 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.264.2020.1.IG - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - pełna treść interpretacji

Redakcja podatki.biz