WSA. Telefon służbowy dla pracownika a VAT

We wniosku o interpretację spółdzielnia wyjaśniła, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej udostępnia pracownikom telefony komórkowe służące wykonywaniu obowiązków służbowych. Jednak zgodnie z wewnętrznymi regulacjami, pracownicy mają możliwość korzystania z telefonu komórkowego zarówno do celów służbowych jak i do celów prywatnych, w ramach przyznanego limitu. Wewnętrzne procedury nie dają natomiast możliwości wybrania innego sposobu korzystania z telefonu służbowego. Telefony komórkowe zastępują u większości pracowników telefony stacjonarne w biurze.

Koszty związane z użytkowaniem telefonów komórkowych ponosi w całości spółdzielnia. Telefony komórkowe mają przyznane określone limity kosztów, rozliczane w cyklu miesięcznym. W przypadku gdy koszty użytkowania telefonu służbowego przekraczają określony limit, pracownik jest obciążany kosztami przekraczającymi limit. W uzasadnionych przypadkach pracodawca może odstąpić od obciążenia pracownika kosztami użytkowania telefonu komórkowego powyżej limitu. Ponieważ pracownicy nie ponoszą odpłatności za korzystanie z telefonów służbowych do celów prywatnych w ramach przyznanego limitu, spółdzielnia uznała, że w takiej sytuacji pracownik uzyskuje przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Wartość tego przychodu nie może zostać jednoznacznie określona, dlatego spółdzielnia określiła ją w sposób zryczałtowany, zależny od wysokości przyznanego limitu kosztów dla danego pracownika (określony procent tego limitu). Stała kwota doliczana jest do przychodu pracownika ze stosunku pracy oraz podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z wewnętrznymi regulacjami, telefony służbowe są przekazywane pracownikom wyłącznie na okres trwania umowy o pracę i przez cały czas pozostają własnością spółdzielni. Wraz z przekazaniem telefonu służbowego podpisywany jest protokół przekazania pracownikowi telefonu służbowego.

Spółdzielnia ponosi stałą, miesięczną opłatę za abonament na podstawie umowy zawartej z operatorem sieci komórkowej. W ramach abonamentu pracownicy mogą wykonywać nielimitowane połączenia do krajowych sieci komórkowych i stacjonarnych, wysyłać krajowe wiadomości SMS i MMS, korzystać z transmisji danych. Zgodnie z umową opłaty ponad abonament naliczane są w wyjątkowych przypadkach np. za połączenia międzynarodowe czy połączenia w roamingu. Ponieważ umowa określa abonament w sposób zryczałtowany, w szczególności nie określa stawki za minutę połączenia krajowego, za wysłanie krajowej wiadomości SMS i MMS oraz za transmisję danych, nie ma możliwości jednoznacznego określenia kosztu rozmów prywatnych wykonanych przez poszczególnych pracowników w danym okresie rozliczeniowym.

Wnioskodawca dodał, że poza usługami zwolnionymi od podatku VAT, świadczy i będzie świadczył usługi opodatkowane podstawową stawką tego podatku. W związku z powyższym stosuje wskaźnik proporcji o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT. W strukturze organizacyjnej spółdzielni występują działy, które wykonują czynności służące sprzedaży zwolnionej oraz działy, które wykonują czynności służące zarówno sprzedaży opodatkowanej VAT jak i zwolnionej z VAT. Nabycie telefonów komórkowych oraz zakup usług telekomunikacyjnych daje wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku wskaźnikiem proporcji, jednak jedynie w stosunku do telefonów użytkowanych przez pracowników zatrudnionych w komórkach podejmujących czynności związane z działalnością zarówno zwolnioną jak i opodatkowaną. Natomiast w stosunku do telefonów użytkowanych przez pracowników zatrudnionych w komórkach obsługujących wyłącznie działalność zwolnioną prawo takie nie przysługuje.

Natomiast jeżeli chodzi o wykorzystywanie telefonu służbowego częściowo do celów prywatnych to pracownik, któremu pracodawca udostępnia telefon komórkowy w celu realizacji zadań służbowych może również wykorzystywać go na cele prywatne, ponieważ abonament wnoszony operatorowi sieci komórkowej nie jest uzależniony od ilości wykonywanych połączeń i czasu ich trwania. W związku z możliwością wykonywania połączeń na cele osobiste pracownika, pracodawca założył, że udostępnienie telefonów komórkowych służy zarówno działalności gospodarczej jak i celom prywatnym pracownika. Pracodawca nie jest w stanie wyodrębnić kosztów rozmów prywatnych pracownika, ponieważ wielkość abonamentu jest stała, bez względu na to czy pracownik korzysta z telefonu dla celów prywatnych, czy też nie. Możliwość korzystania przez pracownika z telefonu komórkowego również dla celów prywatnych nie wiąże się dla pracodawcy z dodatkowym obciążeniem. Udostępnienie telefonu służbowego jest dodatkowym benefitem, który zachęca pracowników do pracy i jest wyrazem starań pracodawcy o zapewnienie dobrej atmosfery. Wpływa to na wydajność pracy i zwiększa zaufanie pracowników do pracodawcy. W takim zakresie związane jest z działalnością gospodarczą i obrotem opodatkowanym VAT.

W związku z powyższym spółdzielnia zapytała, czy korzystanie przez pracowników ze służbowych telefonów komórkowych zarówno do celów służbowych jak i prywatnych podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Jej zdaniem - nie.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko spółdzielni za nieprawidłowe. Organ wskazał, że korzystanie przez pracowników do celów prywatnych ze służbowych telefonów komórkowych, w komórkach wnioskodawcy podejmujących czynności związane z działalnością zarówno zwolnioną, jak i opodatkowaną i gdy nabycie telefonów komórkowych oraz zakup usług telekomunikacyjnych daje skarżącemu prawo do odliczenia podatku wskaźnikiem proporcji, będzie podległo opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Natomiast korzystanie przez pracowników do celów prywatnych ze służbowych telefonów komórkowych, w komórkach wnioskodawcy obsługujących wyłącznie działalność zwolnioną i gdy nabycie telefonów komórkowych oraz zakup usług telekomunikacyjnych nie daje prawa do odliczenia podatku naliczonego od tych wydatków, nie będzie podległo opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który uchylił zaskarżoną przez spółdzielnię interpretację indywidualną:

Zdaniem WSA, organ wydający interpretację w ogóle się nie odniósł do argumentów spółdzielni. Wskazał jedynie, że usługa nieodpłatnego wykonywania połączeń na cele osobiste pracownika służy celom prywatnym i nie jest związana z działalnością gospodarczą, ponieważ nie ma wpływu na przyszłe obroty, zyski i wizerunek spółdzielni. Usługi te zaspokajają wyłącznie osobiste potrzeby pracowników. Biorąc zaś pod uwagę, że istnieje możliwość, gdy pracownik będzie obciążany kosztami użytkowania telefonu przekraczającego limit, czynność ta na gruncie podatku od towarów i usług jest odpłatna.

W opinii organu nabycie telefonów komórkowych oraz zakup usług telekomunikacyjnych daje wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku wskaźnikiem proporcji, jednak jedynie w stosunku do telefonów użytkowanych przez pracowników zatrudnionych w komórkach wnioskodawcy podejmujących czynności związane z działalnością zarówno zwolnioną, jak i opodatkowaną. Natomiast w stosunku do telefonów użytkowanych przez pracowników zatrudnionych w komórkach obsługujących wyłącznie działalność zwolnioną prawo takie nie przysługuje.

Jak zauważył sąd, jest to w zasadzie całe uzasadnienie dla zajętego przez Dyrektora KIS stanowiska. Tymczasem organ interpretacyjny w żaden sposób nie odniósł się do argumentów spółdzielni odnoszących się do rzeczywistego korzystania z telefonów komórkowych w ramach przyznanego abonamentu do celów prywatnych, a nie samego faktu przekazania tych urządzeń. Organ interpretacyjny pominął zupełnie okoliczność podnoszoną przez spółdzielnię, że umowa określa abonament w sposób zryczałtowany i nie ma możliwości jednoznacznego określenia kosztu rozmów prywatnych wykonanych przez poszczególnych pracowników w danym okresie rozliczeniowym. Zgodnie z opisanym stanem faktycznym, opłaty ponad abonament naliczane są w wyjątkowych przypadkach np. za połączenia międzynarodowe czy połączenia w roamingu.

W takich okolicznościach sprawy, zdaniem WSA, należy przyjąć, że organ wydając interpretację nie odniósł się w istocie do kluczowych elementów przedstawionych w stanie faktycznym. W tej sytuacji rację należy przyznać stronie spółdzielni, że uzyskiwanie przez pracownika korzyści wynikającej z umożliwienia przez stronę korzystania z oferty operatora sieci komórkowej powinno zostać ocenione w szerszym kontekście, zarówno rynkowym jak również ze względu na charakter i zakres korzystania przez pracowników z telefonów służbowych w celach prywatnych. Spółdzielnia konsekwentnie wskazuje bowiem, że zgodnie z obowiązującym abonamentem, w ramach przyznanego limitu, nie jest w stanie rozdzielić połączeń wykonywanych w celach służbowych i prywatnych oraz szczegółowo określić jednoznacznego kosztu rozmów prywatnych wykonywanych przez poszczególnych pracowników w danym okresie rozliczeniowym.

Odnośnie do powyższego WSA zauważył, że uzasadnienie prawne organu powinno zawierać nie tylko argumentację prawną na poparcie stanowiska organu w sprawie, ale również wskazywać, przy użyciu argumentów prawnych, dlaczego stanowisko wnioskodawcy zostało uznane za nieprawidłowe. Brak przy tym uzasadnienia prawnego, w rozumieniu art. 14c Ordynacji podatkowej, może polegać nie tylko na całkowitym braku argumentacji prawnej, ale również na przytoczeniu w interpretacji jedynie ogólnych tez dotyczących wykładni analizowanego przepisu, a także na braku stanowiska co do całości przedstawionego we wniosku problemu. W takim przypadku to na sąd orzekający w sprawie przerzucony zostałby ciężar uzasadnienia prawidłowości przyjętego przez organ stanowiska, czy też zajęcia stanowiska w określonym zakresie.

Ponadto, organ nie tylko ograniczył wyjaśnienie swojego stanowiska, ale również nie wszedł w polemikę z żadnym z przedstawionych przez spółdzielnię motywów przemawiających za przyjęciem zaprezentowanego przez nią stanowiska. Tym bardziej, że spółdzielnia powołała się na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 stycznia 2022 r., nr 0115-KDIT2.4011.690.2021.3.KC, na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z użytkowaniem służbowych telefonów komórkowych przez pracowników do celów służbowych jak i prywatnych. W uzasadnieniu przedmiotowej interpretacji organ za bezsporną okoliczność uznał brak możliwości określenia wysokości powstałego przychodu dla pracownika. Wskazano bowiem, że w przypadku telefonów komórkowych w sytuacji wykonywania połączeń prywatnych, z uwagi na brak określenia w umowie kosztu jednej minuty połączenia krajowego, wysłania wiadomości SMS i MMS oraz za transmisję danych, nie jest możliwe ustalenie (na podstawie bilingu) kosztów przeprowadzonych rozmów prywatnych. Podzielenie ryczałtowej kwoty abonamentu przez ilość wykazanych w bilingu rozmów, wiadomości SMS i MMS, oraz transmisji danych, prowadziłoby do nieuprawnionego różnicowania wartości tego samego świadczenia, bowiem w zależności od ilości przeprowadzonych rozmów, wysłanych wiadomości SMS i MMS oraz wykorzystanego transferu danych wartość ta byłaby różna, podczas gdy ogólna kwota abonamentu jest taka sama.

WSA stwierdził, że w sytuacji zajęcia przez organ interpretacyjny negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy uzasadnienie prawne nie może ograniczać się jedynie do zacytowania treści przepisów. Uzasadnienie prawne, o którym mowa w art. 14c § 2 O.p. musi stanowić bowiem rzetelną informację dla wnioskodawcy, dlaczego w jego sprawie określone przepisy znajdują zastosowanie, a także dlaczego wyrażony przez niego pogląd nie zasługuje na uwzględnienie.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 9 sierpnia 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 363/22 - pełna treść wyroku

Redakcja podatki.biz