WSA. Odsprzedaż mediów nie jest transakcją związaną z nieruchomościami

Z uzasadnienia: Chociaż, w szerokim znaczeniu, przedmiotem transakcji odsprzedaży mediów jest nieruchomość, to jednak nieruchomość nie jest tutaj elementem konstytutywnym transakcji, ponieważ podstawowym jej elementem są: woda, ciepło i odprowadzanie ścieków. Takiego rodzaju odsprzedaż mediów nie może być traktowana jako transakcja związana z nieruchomością, a w konsekwencji jej wartość nie może być uwzględniona w wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Kucznerowicz Sędziowie Sędzia NSA Włodzimierz Zygmont (spr.) Asesor sądowy Maria Grzymisławska – Cybulska Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Ratajczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2017r. sprawy ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej na interpretację indywidualną Ministra Finansów działającego przez organ upoważniony Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1. uchyla zaskarżoną interpretację;
2. zasądza od Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na rzecz strony skarżącej kwotę [...] zł ([...] złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Wspólnota Mieszkaniowa "[...]" w P. ul. [...] nr [...] wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku jej rejestracji jako czynnego podatnika podatku od towarów i usług oraz opodatkowania pobieranych przez nią opłat od członków wspólnoty mieszkaniowej oraz opłat z tytułu służebności gruntowej od sąsiedniej wspólnoty oraz od Miasta P.. We wniosku przedstawiając zdarzenie przyszłe podała, że osiągnęła przychód z zaliczek na pokrycie kosztów dostawy wody, odprowadzania ścieków, centralnego ogrzewania i wywozu odpadów wyższy niż limit [...] zł. Zaliczki wnoszone przez właścicieli na poczet kosztów zużycia mediów są rozliczane przez wspólnotę w odniesieniu do rzeczywiście poniesionych kosztów. Wspólnota jest obciążana kosztami przez M. P. i Spółdzielnię [...] z tytułu służebności gruntowej. Na pokrycie kosztu służebności wspólnota mieszkaniowa pobiera opłaty od członków wspólnoty mieszkaniowej. Zgodnie z umowami, wspólnota mieszkaniowa jest obciążana kosztem służebności w całości, następnie rozlicza koszt pomiędzy członków wspólnoty. Wspólnota mieszkaniowa obciąża wspólnotę mieszkaniową "O. [...]" ul. [...] nr [...] oraz M. P. (ze względu na fakt, że mieszkańcy miasta P. mogą korzystać z prawa przechodu przez przedmiot służebności w ramach wizyt w budynkach, do których dostęp jest możliwy tylko poprzez przejście przez działkę stanowiącą przedmiot służebności) opłatą za służebność gruntową dotyczącą przechodu przez chodnik będący własnością wspólnoty mieszkaniowej "O. [...]" ul. [...] nr [...]. Wspólnota mieszkaniowa składa się z lokali mieszkalnych oraz wyodrębnionych garaży, nie ma lokali przeznaczonych na najem ani lokali usługowych.

Na tle powyższego opisu zdarzenia przyszłego wspólnota zapytała czy powinna zgłosić się jako czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz czy pobierane przez nią opłaty od członków wspólnoty mieszkaniowej i od sąsiedniej wspólnoty mieszkaniowej "O. [...] [...]" P. ul. [...] nr [...] oraz Miasta P. podlegają opodatkowaniu, a jeżeli tak, to w jakiej stawce dla właścicieli lokali mieszkalnych, dla "O. [...] [...]" P. ul. [...] nr [...] oraz dla Miasta P.?

Zdaniem Wspólnoty Mieszkaniowej "[...]" rozliczanie kosztów mediów dostarczanych do lokali mieszkalnych przez wspólnotę mieszkaniową (w tym pobieranie zaliczek na pokrycie tych kosztów) oraz pobieranie opłat na poczet pokrycia kosztów związanych ze służebnością gruntową nie mają charakteru transakcji związanych z nieruchomościami i nie powinny być wliczane do limitu sprzedaży. W świetle powyższego, zdaniem wspólnoty, nie ma ona obowiązku rejestracji jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. W przypadku, gdyby obowiązek taki miał miejsce, w odniesieniu do przychodów na pokrycie kosztów służebności pobieranych od właścicieli lokali mieszkalnych tworzących wspólnotę mieszkaniową "O. [...]" powinna mieć zastosowanie stawka "ZW", natomiast w przypadku pobieranych opłat związanych ze służebnością od podmiotów M. P. i sąsiednia wspólnota mieszkaniowa "O. [...] [...]", stawka podatku powinna wynieść 23%.

Minister Finansów działający przez podmiot upoważniony Dyrektora Izby Skarbowej w P. w interpretacji indywidualnej z [...] września 2016 r. znak [...] działając na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, ze zm. - dalej: "O.p.") uznał stanowisko Wspólnoty Mieszkaniowej "O. [...]" za nieprawidłowe. Minister Finansów uzasadniał interpretację, jak następuje: prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną określa ustawa z [...] czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2015 r., poz. 1892 ze zm. – dalej: "ustawa o własności lokali"). Przepis art. 6 tej ustawy nadaje wspólnocie mieszkaniowej przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Wspólnota mieszkaniowa jest odrębnym od członków wspólnoty podmiotem praw i obowiązków, a tym samym działając w ramach przyznanej zdolności prawnej może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku. W przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną, wspólnota będąc jednostką odrębną od właścicieli lokali nabywając towary i usługi dla celów nieruchomości wspólnej nie wykonuje żadnych czynności na rzecz właścicieli, ponieważ w takim przypadku działa w imieniu własnym i na własny rachunek. W związku z tym, odbiorcą nabywanych towarów i usług jest - jako odrębny od jej członków podmiot prawa - wspólnota mieszkaniowa. Ponieważ występuje ona jako ostateczny konsument nie świadczy więc w tym zakresie żadnych czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług na rzecz właścicieli odrębnych lokali. Tak więc, uiszczanie należności przez członków pytającej wspólnoty tytułem pokrycia kosztów zarządu nieruchomością wspólną nie jest objęte przepisami ustawy o VAT, a tym samym z tego tytułu wspólnota nie jest podatnikiem VAT. Natomiast w przypadku, gdy wydatki ponoszone są przez właściciela wyłącznie w związku z odrębną własnością lokalu, wspólnota występuje w odmiennej roli. W takiej sytuacji nabywa towary i usługi w swoim imieniu, jednakże na rzecz właścicieli poszczególnych lokali, którzy na poczet tych zakupów dokonują zaliczkowych wpłat. Wspólnota zakupując towary i usługi, które przyporządkowuje następnie do poszczególnych lokali, dokonuje ich odsprzedaży właścicielom lokali. W sytuacji takiej środki pieniężne są uiszczane przez właścicieli poszczególnych lokali (będących członkami tej wspólnoty) na ich utrzymanie i stanowią zapłatę za odsprzedawane im przez wspólnotę towary i usługi. Dlatego wspólnota dokonując odsprzedaży (zakupionych uprzednio w tym celu) towarów i usług, związanych wyłącznie z utrzymaniem poszczególnych lokali, właścicielom tych lokali (będącym członkami tej wspólnoty), działa jako podatnik podatku od towarów i usług. Zatem sprzedażą, w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, będzie w tym przypadku wartość mediów odsprzedanych właścicielom lokali. Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2015 r., poz. 736 - dalej: "rozporządzenie"), zwalnia się od podatku czynności związane z utrzymaniem lokali mieszkalnych, wykorzystywanych wyłącznie na cele mieszkaniowe, za które pobierane są opłaty, wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową na rzecz właścicieli tych lokali, tworzących wspólnotę. Zwolnienie to możliwe jest wyłącznie w odniesieniu do opłat pobieranych przez wspólnotę od członków tej wspólnoty. Zwolnieniem tym objęte są tylko towary i usługi związane z lokalami mieszkalnymi wykorzystywanymi wyłącznie na cele mieszkaniowe. Odsprzedaż przez wspólnotę mieszkaniową mediów takich jak woda, odprowadzanie ścieków, centralne ogrzewanie właścicielom lokali mieszkalnych, w przypadku gdy lokale te wykorzystywane są wyłącznie na cele mieszkaniowe, korzysta ze zwolnienia od VAT na mocy § 3 ust. 1 pkt 10 powyższego rozporządzenia. Natomiast odsprzedaż mediów do lokali użytkowych np. garaży podlega opodatkowaniu 23% stawką VAT.

Odnośnie pobieranych przez wspólnotę opłat za wywóz odpadów płaconych przez właścicieli lokali należy w pierwszej kolejności przywołać przepisy ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2016 r., poz. 250), że w przypadku budynków wielolokalowych, w których został wybrany zarząd lub zarząd tą nieruchomością został powierzony osobie fizycznej albo prawnej (zarządcy), to na nich, zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 2 ust. 3 tej ustawy, spoczywa obowiązek wniesienia w imieniu właścicieli lokali na rzecz gminy opłaty z tytułu wywozu odpadów. Spełnienie tego obowiązku nie oznacza, że zarząd lub też zarządca świadczą lub uczestniczą w świadczeniu na rzecz właścicieli lokali znajdujących się w danej nieruchomości usług w zakresie wywozu odpadów. Oznacza to, że pobierane od właścicieli nieruchomości środki, w części przeznaczonej na wniesienie opłaty na rzecz gminy, nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług (w szczególności usług świadczonych przez zarząd lub zarządcę na rzecz właścicieli lokali) i nie są obciążone VAT. Zatem opłaty, które są pobierane od właścicieli lokali z tytułu wywozu odpadów nie stanowią we Wspólnocie sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT.

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, co wynika z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Świadczenie tego rodzaju usług polegających na zaniechaniu odbywa się nie tylko w ramach stosunków obligacyjnych, ale również (a nawet przede wszystkim) na płaszczyźnie prawa rzeczowego. Świadczeniem usługi będzie więc również ustanowienie niektórych ograniczonych praw rzeczowych: służebności, użytkowania etc. Opodatkowaniu VAT podlega tylko takie powstrzymanie się od dok...