WSA: Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonka ma swoje granice

Z uzasadnienia: Do czasu ustania ustawowej wspólności majątkowej nie jest dopuszczalne dokonywanie żadnych czynności co do ustalenia wartości udziału. Tym samym, nie można dokonać podziału przychodu ze sprzedaży nieruchomości, jaki przypada małżonkom, w celu wymierzenia podatku jednemu z nich, przed zniesieniem lub ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Henryka Łysikowska (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Daria Gawlak-Nowakowska, Sędzia WSA Marta Semiczek, Protokolant specjalista Edyta Luniak, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 8 lutego 2017 r. sprawy ze skargi G. S. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w P. działającego w imieniu Ministra Finansów z dnia [...] sierpnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych I. uchyla zaskarżoną interpretację; II. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w P. na rzecz skarżącego kwotę 200 (słownie: dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Przedmiotem skargi wniesionej przez G. S. (wnioskodawca, skarżący) jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w P. działającego z upoważnienia Ministra Finansów (dalej: organ podatkowy) z dnia [...] sierpnia 2016 r. nr [...] dotycząca przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. – o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej: u.p.d.o.f.) w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

Z wniosku o interpretację wynika, że żona wnioskodawcy – będąc osobą stanu wolnego – dnia 15 marca 2006 r. nabyła działkę budowlaną zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym.

W dniu 6 kwietnia 2013 r. wnioskodawca zawarł związek małżeński. Aktem notarialnym z dnia 8 maja 2013 r. została poszerzona wspólność ustawowa małżeńska między innymi o nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Wnioskodawca wraz z żoną planują w 2016 r. sprzedaż nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym.

W związku z powyższym zadano pytanie: Czy włączenie nieruchomości do majątku wspólnego w drodze umowy o rozszerzenie wspólności ustawowej stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka jest nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez drugiego małżonka?

Zdaniem wnioskodawcy umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską jest czynnością prawną organizacyjną, która reguluje stosunki majątkowe między małżonkami. Włączenie nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego z małżonków do majątku wspólnego nie stanowi nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8. Wnioskodawca uważa, że pięcioletni termin, o którym mowa w ww. przepisie, należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym małżonka nabyła sporną nieruchomość. Podkreślił, że wspólność małżeńską, która jest współwłasnością łączną, cechuje bezudziałowy charakter. Oznacza to, że w przypadku sprzedaży nieruchomości każdy z małżonków zbywa całą nieruchomość, a nie udziały w tej nieruchomości, a cały przychód ze sprzedaży wchodzi niepodzielnie do majątku wspólnego. Każdy z małżonków jest właścicielem całej nieruchomości i całego dochodu z jej sprzedaży. Skoro w małżeńskiej wspólnocie majątkowej nie występują udziały, to każdy z małżonków ma prawo do całości nieruchomości, a więc za datę nabycia nieruchomości należy uznać datę nabycia nieruchomości przez żonę. Małżeńska wspólnota majątkowa stanowi szczególną odmianę współwłasności i jako taka nie może być traktowana odrębnie.

W opisanej na wstępie interpretacji organ podatkowy uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W uzasadnieniu interpretacji organ omówił przepisy art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 8, art. 30e ust. 1 i 4, art. 45 u.p.d.o.f. oraz art. 31 § 1, art. 47 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r., poz. 788 ze zm., dalej: k.r.i.o.) oraz art. 29 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm., dalej: O.p.).

Wyjaśnił organ podatkowy, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c) u.p.d.o.f. formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, rodzi obowiązek podatkowy, stąd też decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania dochodu z ww. tytułów ma moment i sposób nabycia nieruchomości (części, udziału).

Zaznaczył organ podatkowy, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji pojęcia "nabycie", ale jego interpretacja została przedstawiona w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) z 3 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1489/08, w którym Sąd odwołał się do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, ze zm., dalej: k.c.) i stwierdził, że przez pojęcie "nabycie" użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) u.p.d.o.f. należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika.

Wskazał organ podatkowy, że dla rozstrzygnięcia sprawy istotne jest ustalenie, czy włączenie nieruchomości stanowiącej majątek osobisty małżonka do majątku wspólnego małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową stanowi jego nabycie przez drugiego małżonka w rozumieniu ww. przepisu.

Dalej zacytował organ przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.i.o.), tj. art. 31 § 1 i 47 § 1 i stwierdził, że na podstawie umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżonkowie mogą włączyć do majątku wspólnego nieruchomość, która została wcześniej (w przeszłości) nabyta do majątku osobistego jednego z małżonków. W konsekwencji drugi z małżonków nabywa prawo własności do tej nieruchomości w momencie zawarcia takiej umowy. Na tym polega skutek wsteczny umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową małżonków.

Następnie powołał się organ podatkowy na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Poznaniu z 14 czerwca 2012 r., sygn. akt I SA/Po 456/12 i podkreślił, że w myśl art. 29 § 1 O.p. w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26 – stanowiąca zasadę odpowiedzialności podatnika za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki całym jego majątkiem – obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. Należy zatem rozróżnić przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową w rozumieniu art. 31 k.r.i.o., które należą do majątku osobistego podatnika, który odpowiada nimi za wynikające z zobowiązań podatkowych podatki na zasadzie art. 26 O.p. oraz przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku wspólnego (dorobkowego) podatnika i jego małżonka, którymi wraz z podatnikiem odpowiada małżonek podatnika. Zauważył organ, że współmałżonek podatnika nie jest podatnikiem, a jedynie odpowiada majątkiem wspólnym za podatki. Jego odpowiedzialność wynika z długu małżonka i ograniczona jest do odpowiedzialności z majątku wspólnego. W znaczeniu materialnym przepis art. 29 § 1 O.p. nie tworzy statusu małżonka jako podatnika, lecz jedynie wyznacza zakres jego odpowiedzialności, ograniczając go do majątku wspólnego małżonków, co ma wyraźne przełożenie na przedmiot egzekucji administracyjnej, która w przypadku istnienia pomiędzy podatnikiem i jego małżonkiem wspólności majątkowej, poza majątkiem odrębnym podatnika, może być skierowana wyłącznie do przedmiotów majątkowych objętych tą wspólnością. W konsekwencji, w przypadku rozszerzenia wspólności majątkowej na przedmiot majątkowy, który uprzednio znajdował się w majątku osobistym podatnika lub jego małżonka, a w wyniku umowy majątkowej małżeńskiej wszedł w skład majątku dorobkowego, odpowiedzialność majątkiem wspólnym obejmie ten przedmiot, lecz dopiero od momentu, kiedy wszedł on do majątku wspólnego. Według tego też momentu należy dokonywać oceny prawnej tego zdarzenia. Innymi słowy, datą nabycia nieruchomości lub praw dla małżonka, który nie miał do nich prawa własności, będzie data zawarcia umowy rozszerzającej wspólność ustawową.

Według organu podatkowego w niniejszej sprawie wnioskodawca nabył prawo do nieruchomości 8 m...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »