Więcej niż jeden nabywca na fakturze a odliczenie VAT

U podstaw opodatkowania VAT leżą z reguły wydarzenia ze sfery cywilnoprawnej. Najczęściej są nimi przenoszące własność umowy sprzedaży. Przepisy prawa cywilnego nie stoją na przeszkodzie, aby w jednej transakcji wystąpił więcej niż jeden nabywca. W takim wypadku mamy do czynienia ze współwłasnością.

W życiu gospodarczym zdarzają się sytuacje gdy różni podatnicy VAT czynni decydują się na wspólny zakup rzeczy, która w przyszłości będzie służyła im wszystkim. Nie będzie to raczej kupno towarów handlowych (choć i tego nie można wykluczyć) lecz poważna inwestycja. Na taki wspólny zakup mogą zdecydować się szczególnie rolnicy, którzy wspólnie nabywają kosztowną, ale niezbędną przy nowoczesnym prowadzeniu gospodarstwa maszynę. Przy wspólnym zakupie będzie mogła ona służyć wszystkim, którzy zakup taki sfinansują. Ponieważ sytuacja, że byłaby ona potrzebna jednemu z nich przez całą dobę i przez okrągły rok nie występują w praktyce, umówienie się co do takiego z niej korzystania, aby było to wygodne dla wszystkich partycypujących w zakupie jest możliwe.

Prawo odliczenia VAT przy współwłasności

Na gruncie ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 86 ust. 1, prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje vatowcowi w zakresie, w jakim zakup wykorzystywany jest do czynności opodatkowanych. W sytuacji wspólnego zakupu prawo do odliczenia podatku naliczonego nie zostało odebrane ani w jakikolwiek sposób ograniczone. Nie zachodzą bowiem w takim przypadku żadne z okoliczności ze wskazanych w art. 88 ww. ustawy. Przepis ten wprost wymienia zakupy, od których odliczenie VAT nie przysługuje, są to m.in. dokonane na podstawie: faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący, potwierdzających czynności bezprawne lub pozorne.

Odliczenie będzie przysługiwało oczywiście tylko do wysokości udziałów w zakupionej rzeczy. Jest to limit nie wynikający jednak z regulacji VAT a jedynie z rzeczywistego udziału we współwłasności a więc uregulowań cywilistycznych.

To, że przepisy dotyczące VAT nie stawiają żadnych przeszkód dla skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku zakupu przez kilku podatników orzecznictwo administracyjne uznało już ponad dwadzieścia lat temu. NSA w tezie wyroku z 13 marca 1996 r., sygn. akt III SA 1131/95, wskazał, że wystawienie faktury na dwa lub więcej podmiotów, które wspólnie nabyły ten sam towar, nie stoi na przeszkodzie obniżeniu przez każdy z nich należnego podatku o odpowiadającą udziałowi we współwłasności część kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towaru. Pomimo, iż rozstrzygnięcie to zapadło pod rządami nieobowiązującej ustawy o VAT z 8 stycznia 1993 r. pozostaje ono całkiem aktualne również obecnie.

Dokumentowanie wspólnego zakupu

Prawo do odliczenia może być realizowane na podstawie faktury VAT. Rozwiązaniem najprostszym do przyjęcia wydaje się wystawienie po jednej fakturze dla każdego z nabywców w wartości odpowiadającej udziałowi nabywcy we współwłasności nabywanej rzeczy. W świetle art. 2 pkt 6 ustawy o VAT mówiącym, że przez towary rozumiane są też części rzeczy byłoby to dopuszczalne. Przedmiotem zakupu byłaby część rzeczy odpowiadająca udziałowi nabywcy w jej współwłasności. Jednak takie działanie nie byłoby do końca zgodne z rzeczywistością. Ma tutaj przecież miejsce jedna transakcja nie zaś tyle dostaw ilu jest współwłaścicieli. Ażeby rzetelnie udokumentować transakcję sprzedawca winien wystawić jedną fakturę. Pamiętać należy, że faktura to podstawowy dokument w systemie VAT. Potwierdza zawarcie transakcji i stanowi podstawę do jej zarejestrowania w księgach rachunkowych i odliczenia podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT faktura zawierać powinna imiona i nazwiska, bądź nazwy, podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy. Punkt 5 tego przepisu mówi zaś o numerze, za pomocą, którego nabywca jest zidentyfikowany na potrzeby VAT. Żaden przepis ustawy o VAT nie uregulował przypadku, w którym nabywcą byłby więcej niż jeden podmiot. To zaś oznacza, że ustawodawca dopuszcza sytuację, w której na fakturze figuruje dwóch nabywców lub jeszcze większa ich ilość. Należy jednak w takim wypadku szczególnie zadbać o to, aby informacje o nabywcach umożliwiały ich szczegółową identyfikację. Podanie na fakturze jednego tylko nabywcy w przypadku, gdy w transakcji bierze ich udział więcej nie jest zabronione, lecz stanowiłoby poświadczenie nieprawdy. Trudno sobie nawet wyobrazić, że racjonalny ustawodawca dopuszczałby zachowanie podatników VAT, które pociągałoby za sobą takie skutki.

Więcej niż jeden nabywca na fakturze

Podawanie na fakturze więcej niż jednego nabywcy jest akceptowane przez organy skarbowe, np. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 16 maja 2014 r., sygn. ILPP2/443-238/14-3/AKr. Dyrektor zwrócił w niej uwagę, iż błędem technicznym faktur wystawionych na więcej niż jednego nabywcę jest podanie danych innych współwłaścicieli w miejscu innym niż wskazującym na to, że występują oni jako nabywcy. Przez wystawienie faktury rozumieć należy sporządzenie takiego dokumentu w formie papierowej lub elektronicznej oraz przekazanie go nabywcy, czym zostaje ona wprowadzona do obrotu prawnego. Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 23 maja 2016 r., sygn. ITPP2/4512-256/16/AK. Wskazał w niej, że wystawienie faktury na podmioty, które wspólnie nabyły ten sam towar nie stanowi przeszkody w obniżeniu przez każdego z nich należnego podatku o odpowiadającą udziałowi we współwłasności części kwoty podatku naliczonego. Skoro istnieje taka możliwość faktura powinna być wystawiona na wszystkich współwłaścicieli.

Egzemplarz faktury dla każdego współnabywcy

Zgodnie z art. 106g ust. 1 ustawy o VAT faktury wystawia się co najmniej w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje nabywca, a drugi zachowuje w swojej dokumentacji sprzedawca. Co do zasady nie ma podziału na oryginał i kopię. Ustawa o VAT nie posługuje się takimi terminami. Jest to okoliczność zdecydowanie sprzyjająca wystawianiu faktur na rzecz nabywców będących współwłaścicielami. Nie ma bowiem problemu, że oryginał dokumentu, jako że mógłby istnieć w jednym rzecz jasna egzemplarzu mógłby być przechowywany przez jednego ze współnabywców. Aktualnie posiadanie przez każdego z nabywców egzemplarza faktury jest możliwe a dzięki brakowi podziału na oryginał i kopię wystarczające, aby mogli oni dokonać odliczenia podatku.

Za takim postępowaniem opowiadają się organy skarbowe w swych najnowszych stanowiskach. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 stycznia 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-1.4012.794.2017.1.KM, potwierdził, że w treści ustawy o VAT nie sposób znaleźć zakazu wystawiania faktur na więcej niż jeden podmiot. Oznacza to, że nabywcą może być więcej niż jedna osoba jednak dane na fakturze muszą umożliwiać jednoznaczną identyfikację stron transakcji. Podkreślił, że może być wystawiona jedna faktura dla kilku podmiotów, a każdy z nabywców jest uprawniony do otrzymania egzemplarza faktury. Dalej wskazał, iż w razie nabycia tej samej rzeczy lub usługi przez kilku nabywców, na fakturze muszą znaleźć się imiona, nazwiska lub nazwy każdego nabywcy oraz ich adresy. Ponadto podany musi zostać numer NIP każdego z nabywców.

Adam Okonkwo

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...