W sądzie niewinny, ale decyzja wymiarowa pozostaje w mocy

Z uzasadnienia: Za niepożądane i trudne do akceptacji przez stronę postępowania podatkowego i karnego należy uznać sytuacje, w których określone zdarzenia faktyczne podlegają różnej ocenie przez różne organy państwa, lecz z drugiej strony jest to przejawem autonomii procesowej dwóch różnych postępowań, które mają do spełnienia różne cele.

TEZY

Jeśli organ podatkowy, orzekający w postępowaniu zwykłym posiadał możliwość przeprowadzenia określonego dowodu z opinii biegłego określonej specjalności, lecz zrezygnował z tego, to nie można ujawnionych po wydaniu decyzji ostatecznej wniosków z opinii innego biegłego, która została wydana w innym postępowaniu (nawet dotyczącym tego samego zdarzenia), kwalifikować jako przesłanki wznowieniowej, o której mowa w art. 240 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), tj. jako ujawnienia nowych okoliczności faktycznych, istniejących w dniu wydania decyzji nieznanych organowi, który wydał decyzję.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz (sprawozdawca), Sędzia WSA (del.) Wojciech Stachurski, Protokolant Justyna Bluszko-Biernacka, po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej J. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 grudnia 2014 r. sygn. akt I SA/Wr 2202/14 w sprawie ze skargi J .R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 31 lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie wznowienia postępowania w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2003 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od J. R. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1.1. Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 2202/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę J. R. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z dnia 31 lipca 2014 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2003 r.

1.2. W uzasadnieniu Sąd I instancji stwierdził, że decyzją ostateczną z dnia 18 listopada 2009 r. określono skarżącemu zobowiązanie podatkowe za 2003 r. Organ podatkowy stwierdził w niej, że skarżący m.in. zawyżył koszty uzyskania przychodów z działalności gospodarczej o łączną kwotę 455.556,10 zł, w tym o kwotę 448.820,84 zł, stanowiącą wydatki poniesione na ulepszenie budynku (powiększające wartość początkową środków trwałych), stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych. Podatnik cel tych wydatków niezgodnie z przepisami określił jako remont, podczas gdy w ocenie organu dokonał ulepszenia majątku trwałego zwiększając jego wartość.

1.3. Po wznowieniu postępowania podatkowego decyzją z dnia 28 kwietnia 2014 r. organ podatkowy odmówił uchylenia decyzji ostatecznej. W jej uzasadnieniu stwierdził, że okoliczność wskazywana przez stronę, tj. charakter prac wykonanych w budynku przy ul. N. nie jest okolicznością nową w rozumieniu art. 240 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., zwana dalej "Ordynacja podatkowa"). Okoliczność ta stanowiła główny przedmiot postępowania zakończonego decyzją z dnia 18 listopada 2009 r. Opinia biegłego nie była również nowym dowodem, gdyż nie istniała w dniu wydania decyzji. W odwołaniu od strona ponowiła zarzut wadliwego ustalenia stanu faktycznego. Stwierdziła, że skoro organ podatkowy orzekał w oparciu o opinię rzeczoznawcy majątkowego, to nie może twierdzić, że głównym przedmiotem badania w toku postępowania był charakter prac budowlanych, gdyż takiego badania w ogóle nie przeprowadził. Okoliczność – charakter prac nie był zatem organowi znany i nosi cechę nowości, a nadto jest istotny, gdyż organ mając tę wiedzę wydałby orzeczenie innej treści.

1.4. Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu decyzją z dnia 31 lipca 2014 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji omówił organ przesłankę wznowienia z art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej i pojęcia nowych okoliczności i nowych dowodów. Wskazał, że przedmiotem postępowania zakończonego decyzją z dnia 18 listopada 2009 r. była weryfikacja zadeklarowanego przez stronę zobowiązania podatkowego, w tym prawidłowość obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z akt sprawy wynikało, że organ podatkowy miał wiedzę o pracach budowlanych prowadzonych przez stronę w 2003 r. w budynku przy ul. N., badał ich zakres i rodzaj i dokonał ich kwalifikacji podatkowej uznając, że mają one charakter modernizacji, co znajdowało odzwierciedlenie w decyzji. Organowi znany był zakres rzeczowy prac i ich cel, co wynika ze zgromadzonych dokumentów (m.in. faktury, umowa o roboty budowlane, protokoły zaawansowania robót, decyzja Prezydenta W. zatwierdzająca projekt budowlany i udzielająca pozwolenie na budowę). Organ przeprowadził również oględziny nieruchomości. Znane było również organowi stanowisko strony, co do charakteru prac, tj., że był to remont. Organ odwoławczy wskazał, że opinia biegłego sądowego w sprawie karnej nie zawiera żadnych nowych okoliczności nieznanych organowi. Biegły dokonał analizy tych samych prac, na podstawie tych samych dokumentów, które były w posiadaniu organu podatkowego. Biegły dokonał jedynie odmiennej oceny stanu faktycznego, co zdaniem organu II instancji nie stanowi nowej okoliczności faktycznej. Podobnie wyrok Sądu Rejonowego, mocą którego uniewinniono stronę od zarzutów karnoskarbowych, nie zawierał żadnych nowych okoliczności. W wyroku tym Sąd wprost wskazał, że rozbieżności nie dotyczyły przebiegu zdarzeń, ale ich interpretacji. Opinii biegłego i wyroku Sądu Rejonowego nie można było również uznać za nowe dowody, ponieważ nie istniały w dniu wydania decyzji.

2.1. W skardze do WSA we Wrocławiu strona wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji, zarzucając naruszenie:

- art. 245 § 1 pkt 2 w zw. z art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej poprzez błędne zastosowanie i w konsekwencji odmowę uchylenia decyzji dotychczasowej z uwagi na brak istnienia przesłanek z art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej,

- art. 245 § 1 pkt 2 w zw. z art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej przez przyjęcie, że powołane we wniosku o wznowienie okoliczności faktyczne – prowadzenie robót budowlanych wyłącznie o charakterze prac remontowych, nie posiadają cechy nowości i nie mogą stanowić przesłanki uchylenia w całości bądź w części decyzji ostatecznej, podczas gdy okoliczności te wyszły na jaw dopiero w opinii biegłego sadowego z zakresu rzeczoznawstwa budowlanego i majątkowego z dnia 4 kwietnia 2011 r. wydanej dla potrzeb postępowania sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla W.-K., czyli prawie 18 miesięcy po wydaniu decyzji ostatecznej,

- art. 245 § 1 pkt 2 w zw. z art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej przez przyjęcie, że powołane przez stronę we wniosku okoliczności faktyczne – prowadzenie robót budowlanych mających wyłącznie charakter prac remontowych nie posiadają cechy "istotności" i w konsekwencji nie mogą stanowić przesłanki uchylenia w całości bądź w części decyzji ostatecznej.

2.2. W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że we wniosku o wznowienie postępowania strona jako nową okoliczność istniejącą w dniu wydania decyzji, istotną dla sprawy i nieznaną organowi powołała opinię biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa budowlanego i majątkowego z dnia 4 kwietnia 2011 r. wydaną dla potrzeb postępowania sądowego prowadzonego wobec strony przez SR dla W.-K., która stanowiła podstawę do przyjęcia, że skarżący nie zniżył zobowiązania podatkowego, a w konsekwencji nie dopuścił się uszczuplenia należności podatkowych Skarbu Państwa. W opinii tej biegły uznał, że prace wykonywane w budynku przy ul. N. [...] miały charakter prac remontowych. Powołana przez stronę opinia biegłego i wyrok SR nie mogły stanowić nowych dowodów w rozumieniu art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej. Dowody te nie istniały w dniu wydania decyzji ostatecznej dotyczącej strony (decyzja jest z dnia 18 listopada 2009 r., a opinia z dnia 4 kwietnia 2011r., a wyrok SR z dnia 19 maja 2011 r.). Odnośnie "nowych okoliczności" o jakich stanowi art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej, to na gruncie orzecznictwa sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że jest to zdarzenie niezależne od treści przepisów prawa, a tym bardziej od jego wykładni. Okolicznością faktyczną nie może być sam proces myślowy, wnioskowanie, związek między różnymi okolicznościami faktycznymi, czy też związek z przepisami prawa lub wykładnią W rozpoznawanej sprawie wskazywana przez stronę opinia biegłego nie odnosi się również do żadnych okoliczności, które mogłyby być uznane za nowe - wszystkie prace budowlane o jakich mowa w opinii były przedmiotem badania i oceny w toku postępowania podatkowego prowadzonego przez organ podatkowy. W świetle tego nie można było zdaniem Sądu I instancji mówić o nowych nieznanych organowi okolicznościach faktycznych. Wszystkie okoliczności o jakich mówi strona były organowi znane i wynikają ze zgromadzonego materiału.

3.1. W skardze kasacyjnej pełnomocnik Skarżącego zaskarżył wyrok w całości i wniósł o jego uchylenie oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Autor skargi kasacyjnej na podstawie art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, dalej zwana: "p.p...