VAT: WSTO, czyli co zastąpiło sprzedaż wysyłkową

Ustawa z 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1163) w art. 1 dodającym do art. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług po punkcie 22 punkt 22a definiuje instytucję wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO), która od 1 lipca br. zastąpiła sprzedaż wysyłkową.

• dostawa dokonywana jest na rzecz podatnika VAT lub osoby prawnej nie mającej obowiązku rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub też dostawa jest realizowana na rzecz osoby prywatnej a więc nie będącej podatnikiem lecz konsumentem,
• dostarczane towary nie są nowymi środkami transportu ani towarami, które są instalowane z próbnym uruchomieniem lub bez niego.

Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość nie obejmuje sprzedaży dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich, antyków oraz towarów używanych.

Miejsce dostawy

Uznawane jest za nie to państwo unijne, w którym kończy się transport, lub do którego dociera przesyłka. Zasada ta nie ma zastosowania, gdy spełnione są łącznie trzy warunki:

1. dostawca posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce zamieszkania bądź stałe miejsce pobytu, wyłącznie na terytorium jednego państwa unijnego,
2. towary wysyłane są lub transportowane do państwa unijnego innego niż to, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania bądź zwykłego pobytu,
3. całkowita wartość dostaw dokonanych w ramach WSTO, jak również usług teleinformatycznych, nadawczych i elektronicznych zwanych w skrócie usługami TBE, świadczonych transgranicznie na rzecz konsumentów nie przekroczyła u podatnika tak w trakcie roku podatkowego jak i w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 000 euro lub jej równowartości; regułą jest opodatkowanie WSTO w kraju konsumpcji, nieprzekroczenie progu sprawia, iż dostawa podlegać będzie opodatkowaniu w Polsce.

Próg jest wspólny WSTO oraz usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, dlatego należy je zsumować.

Warunkiem opodatkowania omawianych usług w Polsce jest aby wartość netto WSTO, usług elektronicznych i im podobnych nie przekraczała w trakcie roku podatkowego jak również w poprzednim roku podatkowym kwoty 42 000 zł traktowanych jako równowartość 10 000 euro.
Przekroczenie progu w trakcie roku podatkowego powoduje opodatkowanie transakcji w państwie konsumpcji, poczynając od dostawy, z którą wiązało się to przekroczenie.

Podatnik ma możliwość zrezygnowania z ww. progu i wybrania opodatkowania WSTO w państwie zakończenia wysyłki towarów.

Wyjaśnienia podatkowe w sprawie WSTO

Przepisy podatkowe nie wskazują jaka sprzedaż powinna zostać uwzględniona by móc ustalić czy od 1 lipca br. WSTO może być rozliczane w Polsce. Są w tym zakresie dwa poglądy. Według pierwszego, należy brać pod uwagę wyłącznie usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami lecz konsumentami. Okres, który należy brać pod uwagę to rok 2020 oraz I połowa (a więc do 30 czerwca) roku 2021. W tym czasie bowiem limit 42 000 zł dotyczył jedynie takich usług.

Inaczej tę kwestię widzi Minister Finansów w projekcie wyjaśnień podatkowych. Uznał on, że określając miejsce opodatkowania WSTO dokonywanej od 1 lipca 2021 r. określając wysokość progu uwzględnić należy, tak usługi TBE jak i sprzedaż wysyłkową z obszaru Polski zrealizowane w roku 2020 oraz w I połowie 2021 roku.

Przykład
Przedsiębiorca będący podatnikiem VAT z siedzibą na obszarze Polski i nie mający miejsc prowadzenia działalności gospodarczej w żadnym innym państwie Unii w roku ubiegłym oraz I połowie roku bieżącego wyświadczył usługi elektroniczne dla konsumentów w Niemczech i Danii o wartości:

• rok 2020 - 9000 zł,
• I połowa 2021 – 5000 zł,
• przewidywanie na II połowę 2021 – 4000 zł

Ponadto prowadził on sprzedaż wysyłkową dla konsumentów niemieckich oraz czeskich o wartości:

• rok 2020 – 30 000 zł
• I połowa 2021 r. – 45 000 zł
• przewidywana na II połowę 2021 r. – 23 000 zł.

Towary wysyłane są wyłącznie z Polski. W ubiegłym roku nie miało miejsce przekroczenie progu obrotu w wysokości 42 000 zł, który obowiązuje od 1 lipca 2021 r., ale ogólny próg obrotów wyniósł już ponad 42 000 zł w I połowie br., od 1 lipca 2021 r. nastąpi zmiana miejsca opodatkowania zarówno dostaw jak i świadczonych usług. Konsekwencją tego jest konieczność opodatkowania w II połowie 2021 r. w miejscu konsumpcji, czyli innych krajach unijnych.

Rozliczenie VAT w przypadku WSTO

Do 30 czerwca br. obowiązywała procedura MOSS uregulowana w art. 130a i następnych ustawy o VAT, która miała zastosowanie do usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych. Z dniem 1 lipca br. przekształciła się w OSS. Mini one stop shop przestał być „mini” i stał się one stop shop (OSS). Polega ona na rozliczaniu dostawy w Polsce według stawki obowiązującej w państwie konsumpcji. Polskie organy podatkowe obowiązane są pobrany podatek przekazać do państwa konsumpcji.

VAT z tytułu takich transakcji oraz usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych podlega rozliczeniu w państwie konsumpcji w dwóch przypadkach:

• przekroczenia dla tego rodzaju usług progu wartościowego,
• nie przekroczenia go, lecz dokonania przez podatnika wyboru państwa konsumpcji jako miejsca opodatkowania.

Miejsce opodatkowania w kraju unijnym innym niż Polska oznacza, że do jego rozliczenia stosować należy reguły i stawki państwa konsumpcji.

Tutaj przedsiębiorca ma dwie możliwości:

• zarejestrować się w państwie konsumpcji a następnie rozliczać VAT w myśl zasad rządzących na jego terytorium,
• skorzystać z procedury OSS, o ile próg wartościowy transakcji nie został osiągnięty.

Opodatkowanie WSTO w państwie konsumpcji trzeba udowodnić

Zgodnie z art. 22a ust. 7 ustawy o VAT w nowym brzmieniu, dla uznania iż WSTO podlega opodatkowaniu VAT w państwie konsumpcji niezbędne jest otrzymanie przez dostawcę - przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy – dowodów, że towary zostały dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Zgodnie z art. 22a ust. 8 ww. ustawy dowodami tymi są dokumenty:

1. przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju - w przypadku gdy przewóz towarów został zlecony przewoźnikowi (spedytorowi),
2. potwierdzające odbiór towarów poza terytorium kraju

- jeżeli dokumenty te łącznie potwierdzają dostarczenie towarów do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Jeżeli w tym czasie nie uda się zdobyć koniecznych dokumentów, podatnik ma możliwość uzyskania ich do upływu terminu rozliczenia za kolejny okres rozliczeniowy. Po bezskutecznym upływie tego dodatkowego terminu, podatnik ma możliwość oczekiwania na takie dokumenty jeszcze przez miesiąc, a więc do upływu terminu na złożenie deklaracji za kolejny okres rozliczeniowy.

Otrzymanie po upływie wyżej wskazanych terminów dokumentów potwierdzających dokonanie dostawy w innym państwie unijnym jest podstawą do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, otrzymania dokumentów przez dostawcę.

Adam Okonkwo