VAT w przypadku dywidendy rzeczowej

W myśl art. 347 § 1 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Oznacza to, że prawo do dywidendy stanowi podstawowe uprawnienie akcjonariusza. Kodeks nie określa formy w jakiej dywidenda może zostać wypłacona, a zatem może ona przybrać postać tak pieniężną jak i rzeczową, a szczegółowo kwestia ta powinna zostać uregulowana w statucie spółki.

Od strony prawnej dywidenda a właściwie jej wypłata stanowi szczególny rodzaj czynności prawnej. Regulacje cywilistyczne dotyczące sprzedaży czy darowizny nie znajdą do niej zastosowania. Jest to jednostronna czynność prawna, polegająca na świadczeniu spółki na rzecz swego akcjonariusza bez żadnego ekwiwalentu.

Dywidenda a działalność gospodarcza

Z art. 15 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nie wynika, że wypłata dywidendy stanowi przejaw działalności gospodarczej. To wskazywałoby, że nie ma podstaw do opodatkowania takiej czynności VAT-em. Jednakże trudno mówić, iż nie jest to czynność nie związana z prowadzeniem działalności gospodarczej lecz nie stanowiąca jej bezpośredni skutek. Istnienie lub nie tego rodzaju związku ma kluczowe znaczenie dla uznania lub nie statusu przedmiotu opodatkowania tym podatkiem dywidendy rzeczowej.

Działalność gospodarcza polega na wykonywaniu dostawy lub odpłatnym świadczeniu usług, które to czynności są opodatkowane VAT-em. Mówi o tym art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy o VAT. Taka jest zasada. Jednakże ów zakres opodatkowania został na mocy art. 7 ust. 2 ww. ustawy rozciągnięty na nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów nabytych do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny,

- jeżeli podatnikowi przysługiwało pełne lub częściowe prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia towarów lub ich części składowych.

Wynika z tego, że opodatkowaniu VAT podlegają wszelkie nieodpłatne przekazania pod warunkiem przysługiwania prawa do odliczenia. Brak prawa do niego umożliwia tego opodatkowania uniknąć.
Istnienie prawa do odliczenia jest cechą zakupu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zależność ta jest więc przejrzysta. Jeżeli prawo do odliczenia przysługiwało „na wejściu” przeniesienie pr...