VAT. Dokumentowanie kar umownych

Pytanie: Przedmiotem działalności jest wynajem samochodów na terenie Polski. Najemcy zobowiązują się do zwrotu samochodu w stanie niepogorszonym. Zdarzają się przypadki naruszenia przez najemców powyższego zapisu. W takim przypadku najemcy są obciążani karami umownymi Czy pobierane kary te stanowić będą wynagrodzenie należne z tytułu realizowania przez nią czynności opodatkowanych VAT i w konsekwencji czy powinny być dokumentowane fakturami?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 5 kwietnia 2018 r. (data wpływu 11 kwietnia 2018 r.), uzupełnionym w dniu 4 czerwca 2018 r. (data wpływu 8 czerwca 2018 r.), na wezwanie tut. organu z dnia 1 czerwca 2018 r. (skutecznie doręczone w dniu 1 czerwca 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i sposobu dokumentowania dokonywanych czynności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i sposobu dokumentowania dokonywanych czynności.

Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 4 czerwca 2018 r., złożonym w dniu 4 czerwca 2018 r. (data wpływu 8 czerwca 2018 r.), na wezwanie organu z dnia 1 czerwca 2018 r. (skutecznie doręczone w dniu 1 czerwca 2018 r.)

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Sp. z o.o. „Podatnik”, „Spółka” jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem działalności Podatnika jest wynajem samochodów na terenie Polski. Z tytułu wynajmu wystawiane są faktury wraz z VAT należnym w podstawowej stawce w wysokości 23%. Zgodnie z zawieranymi umowami, najemcy zobowiązują się do zwrotu samochodu w stanie niepogorszonym. W związku z powyższym Wynajmujący nie wyraża zgody na zwrot przedmiotu najmu, który został w jakikolwiek sposób uszkodzony w trakcie trwania umowy.

Zdarzają się przypadki naruszenia przez najemców powyższego zapisu. W takim przypadku najemcy są obciążani karami umownymi zgodnie z zapisami umów. Podstawą naliczenia kar są stwierdzone szkody w pojeździe, które wymagają napraw, jak i drobne uszkodzenia, które nie podlegają naprawom, takie jak: zarysowania, wgniecenia, odpryski.

Wycena szkód sporządzona jest przez wewnętrzny Dział Serwisowy. W przypadku poważniejszych uszkodzeń ich wycena odbywa się za pomocą systemu Eurotax.

W ujęciu ilościowym, w większości przypadków nie są wymagane naprawy samochodów w zewnętrznym serwisie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kary umowne będące przedmiotem stanu faktycznego podlegają opodatkowaniu VAT i w konsekwencji powinny być dokumentowane fakturami w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Obowiązek zapłaty kary umownej w przypadku uszkodzenia samochodu przez najemcę wynika bezpośrednio z zawieranych umów najmu. W umowach strony ustalają, że zwrot samochodu następuje w stanie niepogorszonym i w przypadku niespełnienia tego warunku wynajmujący ma prawo obciążyć najemcę karą umowną w przypadku powstania szkody w pojeździe.

Co do zasady, czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT są czynności, które zostały wykonane na skutek woli stron umowy. Z interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dn. 15 marca 2017 r. (nr 3063-ILPP1-2.4512.17.2017.2.JO) wynika, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę.

Aby kara umowna stanowiła odszkodowanie wyłączone z zakresu opodatkowania VAT nie może mieć charakteru transakcji ekwiwalentnej polegającej na wykonaniu świadczenia w zamian za wynagrodzenie, jak również na zobowiązaniu się przez podatnika do wykonania czynności, powstrzymania się od wykonania czynności, czy też tolerowania określonej czynności lub sytuacji.

Ponadto kary umowne niepodlegające VAT winny wynikać ze zdarzeń niezaplanowanych oraz niepożądanych, które w konsekwencji wiążą się z koniecznością naprawienia szkody. W każdym przypadku powinno zostać zatem ustalone, czy mamy do czynienia z płatnością za świadczenie, czy też z rekompensatą za wyrządzoną szkodę. Ta różnica w ocenie Podatnika przesądza o tym, czy mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT. Z interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 10 lutego 2015 r. (nr IPPP2/443-1178/14-2/KBr) wynika, że nie jest istotna nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia.

Zasadą ogólną umów najmu jest oddanie przedmiotu najmu w stanie niepogorszonym. Oddanie uszkodzonego przedmiotu najmu nie jest sytuacją, którą akceptuje i zgadza się wynajmujący w momencie podpisywania umowy najmu (niezależnie od stanu tego uszkodzenia). Taka sytuacja nie jest wykluczona, jednakże nie zmienia to faktu, że wynajmujący w momencie podpisywania umowy najmu spodziewa się zwrotu przedmiotu najmu w stanie niepogorszonym.

O ile z umowy wynika, że np. wynajmujący akceptuje i godzi się na sytuacje, w których np. najemca zużyje więcej paliwa niż zostało określone w umowie i ewidentnie dodatkowa opłata w tym zakresie jest ekwiwalentem za określone świadczenie, to nie może być normą zwrot uszkodzonego pojazdu.

Reasumując, zdaniem Podatnika wyłączone z zakresu opodatkowania VAT określonego w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług „Ustawa” są kary umowne dotyczące uszkodzeń samochodu, na które wynajmujący nie wyrażał zgody w momencie zawarcia umowy najmu. W związku z powyższym odszkodowania nie powinny być dokumentowane fakturami w rozumieniu art. 2 pkt 32 Ustawy, tylko innymi dowodami np. notami księgowymi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
  2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Także art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, s. 1, z późn. zm.) wskazuje, że „świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Jak wskazuje art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025) – zwana dalej K.c., świadczenie może polegać na działaniu albo zaniechaniu. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się też jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Zgodnie z artykułem 25 ww. Dyrektywy 2006/112/WE Rady, świadczenie usług może obejmować między innymi jedną z następujących czynności:

  1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny, czy nie;
  2. zobowiązanie do zaniechania działania lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
  3. świadczenie usług na podstawie nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu lub z mocy prawa.

W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów, które zostały wyrażone w artykule 1 Dyrektywy VAT. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie. W świetle powyższych założeń opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »