Umowa współpracy bez VAT

Podatniczka świadczyła usługi na rzecz spółki z o.o., będącej spółką doradztwa podatkowego na podstawie umowy o współpracy. Do jej obowiązków należało w szczególności przygotowywanie opinii, analiz i informacji z zakresu prawa podatkowego dla klientów zleceniodawcy. W ramach umowy podatniczka wykorzystywała pomieszczenia i sprzęt udostępniony przez zleceniodawcę. Miała ustalone comiesięczne stałe wynagrodzenie. Nie ponosiła z tego tytułu ryzyka gospodarczego. Czy działalność wykonywana na rzecz zleceniodawcy podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Podatniczka miała wyznaczone miejsce pracy, korzystała z dostępnego w siedzibie zleceniodawcy sprzętu biurowego i komputerowego. Zobowiązana była wykonywać pracę w miejscu i godzinach wyznaczonych przez zleceniodawcę. Podatniczce przysługiwało prawo do przerwy w realizacji umowy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w wymiarze 26 dni w ciągu roku kalendarzowego. Okres przerwy w realizacji umowy niewykorzystany w danym roku kalendarzowym zgodnie z umową przechodził na kolejny rok kalendarzowy. Podatniczka mogła skorzystać z przerwy pod warunkiem uprzedniego uzgodnienia ze zleceniodawcą terminu jej rozpoczęcia oraz czasu trwania. O zamiarze skorzystania z przerwy zobowiązana była zleceniodawcę nie później niż na tydzień przed planowanym terminem jej rozpoczęcia. W przypadku nieobecności nie mogła ustanowić zastępstwa, musiała natomiast powiadomić o nieobecności.

Odpowiedź:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Należy przy tym podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ww. ustawy, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla ce...