Umorzenie zaległości lub rozłożenie podatku raty. Wyrok WSA

Z uzasadnienia: Postępowanie w tego rodzaju sprawie ma charakter dwuetapowy – w pierwszej kolejności organ bada występowanie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. W razie niestwierdzenia występowania przesłanek – odmawia z tego względu wnioskowi. W razie stwierdzenia występowania choćby jednej z nich – wydaje decyzję opartą na t. zw. uznaniu administracyjnym.

SENTENCJA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Bejgerowska Sędziowie Sędzia WSA Waldemar Inerowicz Sędzia WSA Aleksandra Kiersnowska-Tylewicz (spr.) Protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Szydłowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 września 2015 r. sprawy ze skargi [...] na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej [...] z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2013 r. z tytułu umorzenia przez bank odsetek od kredytu bankowego oraz umorzenia jako bezprzedmiotowego postępowania w sprawie umorzenia odsetek za zwłokę I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego [...] z dnia [...] r. o Nr [...]; II. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej [...] na rzecz strony skarżącej kwotę [...] tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE
Decyzją z dnia [...] czerwca 2014 r. nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego P. – W. odmówił A. C. (dalej zwanej również podatnikiem lub skarżącą) umorzenia zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych wykazanej w zeznaniu PIT-36 za 2013 r. w kwocie [...] zł. Tą samą decyzją organ podatkowy I instancji umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie w sprawie umorzenia w całości odsetek za zwłokę od wyżej wymienionej zaległości podatkowej.

W uzasadnieniu swojej decyzji organ podatkowy I instancji wyjaśnił, że skarżąca pismem z dnia [...] maja 2014 r. wystąpiła o umorzenie podatku dochodowego od osób fizycznych wykazanego w zeznaniu PIT-36 za 2014 rok – w kwocie [...] zł wraz z odsetkami za zwłokę, zaznaczono przy tym, że należność ta powstała w związku z umorzeniem przez bank odsetek karnych naliczonych z powodu niespłacenia i wypowiedzenia przez bank kredytu hipotecznego.

Skarżąca uzasadniła swój wniosek dramatyczną sytuacją życiową i materialną, wyjaśniając przy tym, iż nie posiada żadnych oszczędności oraz żadnego majątku, mieszkania, nieruchomości i ruchomości, w tym samochodu i kosztowności, które mogłaby spieniężyć celem zapłaty powstałej zaległości podatkowej. Podatniczka załączyła przy tym do wniosku umowę alimentacyjną, postanowienie sądu, wyrok sądu, decyzję miejskiego ośrodka pomocy rodzinie, obwieszczenie o opisie i oszacowaniu nieruchomości, pisma komornicze, pismo do banku o zwolnienie ze spłaty odsetek, postanowienie sądu o zniesienie współwłasności, zestawienia wydatków za miesiące od [...] do [...] 2014 r. wraz z dowodami zapłaty, paragonami i fakturami. Strona przedłożyła ponadto wypełnione oświadczenie o stanie majątkowym oraz ksero dokumentów potwierdzających wysokość uzyskiwanych przez nią poborów a także wypełnione oświadczenie o nieruchomościach i prawach majątkowych ORD-HZ. Naczelnik Urzędu Skarbowego P. – W. zaznaczył jednak, że skarżąca nie przedłożyła dokumentów, z których wynika, że objęta wnioskiem zaległość podatkowa powstała na skutek umorzenia przez bank odsetek od kredytu hipotecznego.

Odnosząc się do wniosku skarżącej, organ podatkowy I instancji wskazał, że na dzień jego złożenia nie występowały odsetki od zaległości podatkowej, w związku z czym umorzono postępowanie podatkowe w tym zakresie ze względu na jego bezprzedmiotowość.

Dalej Naczelnik Urzędu Skarbowego P. – W. wyjaśnił, że stosownie do postanowień art. 67a § 1 pkt 3 ustawy Ordynacja podatkowa – organ podatkowy na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. W kontekście przytoczonego przepisu zaznaczono, że przepis ten jest skonstruowany na zasadzie uznania administracyjnego a udzielanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych jest prawem, a nie obowiązkiem organu. Zaznaczono ponadto, że każde pozytywne rozstrzygnięcie wniosku o umorzenie zaległości podatkowej stanowi odejście od konstytucyjnej zasady powszechności i równości obowiązku podatkowego. Organ I instancji powołując się na orzecznictwo wskazał, że o istnieniu "ważnego interesu podatnika" decydują kryteria zobiektyzowane, które są zgodne z powszechnie aprobowaną hierarchią wartości. Natomiast "interes publiczny" należy rozumieć jako dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa. W ocenie organu za umorzeniem zaległości podatkowych przemawiać mogą takie okoliczności jak: trudna sytuacja ekonomiczna strony, perspektywa pozostawienia strony i jej rodziny bez niezbędnych środków do życia i konieczność korzystania ze środków pomocy społecznej, możliwość osiągnięcia przez umorzenie zaległości równowagi ekonomicznej, czy też wystąpienie czynnika losowego takiego jak pożar, powódź, wypadek przy pracy, czy też choroby mającej wpływ na powstanie zaległości. Zaznaczono jednak, że wystąpienie powyższych przesłanek nie oznacza, obligatoryjnego umorzenia zaległego zobowiązania podatkowego.

Na podstawie przedłożonych Naczelnikowi Urzędu Skarbowego P. – W. dokumentów ustalono, że skarżąca z tytułu pracy uzyskuje miesięczny dochód w kwocie [...] zł, który po pomniejszeniu o ratę pożyczki mieszkaniowej wynosi [...] zł. Skarżąca posiada przy tym na utrzymaniu dwójkę dzieci w wieku [...] i [...] roku, na młodszą córkę skarżąca nie otrzymuje alimentów w związku z nieuregulowaniem wobec byłego męża kwoty [...] zł z tytułu zniesienia współwłasności. Starsza z córek mieszka od dwóch lat u ojca w Z., przy czym skarżąca ponosi koszty jej utrzymania w kwocie [...] zł miesięcznie. Stałe miesięcznie zobowiązania skarżąca określiła przy tym na kwotę [...] zł.

Odnosząc się do tak przedstawionej sytuacji skarżącej organ podatkowy I instancji wskazał, że takie okoliczności, jak konieczność ponoszenia wydatków bytowych, w tym obowiązek ponoszenia kosztów związanych z gospodarstwem domowym oraz spłata innych zobowiązań nie stanowią okoliczności wyjątkowych ani nadzwyczajnych. Podkreślono przy tym, że suma deklarowanych przez podatnika wydatków jest wyższa od wykazanej w oświadczeniu kwoty dochodów z tytułu stosunku pracy, mając powyższe na uwadze w ocenie Naczelnika Urzędu Skarbowego P. – W. informacje podane przez skarżącą we wniosku budzą wątpliwości, nie pozwalając jednoznacznie ocenić rzeczywistego stanu finansowego oraz możliwości płatniczych podatnika. W ocenie organu podatkowego I instancji, problemy finansowe skarżącej nie powinny mieć wpływu na sumienność w wywiązywaniu się z obowiązków podatkowych. Zaznaczono przy tym, że skarżąca nie wykazała wpływu czynnika losowego na jej aktualną sytuację finansową i związany z tym brak możliwości uregulowania zaległości podatkowej.

Naczelnik Urzędu Skarbowego P. – W. podkreślił przy tym, że przedstawione przez skarżącą informacje są niewystarczające do kompleksowej oceny stanu faktycznego sprawy, zaznaczono przy tym, że skarżąca nie przedstawiła dokumentów potwierdzających sposób wydatkowania otrzymanych pieniędzy ze sprzedaży mieszkania oraz wysokości uzyskanego z tego tytułu dochodu. Organ podatkowy I instancji podkreślił również, że zaległość skarżącej powstała na skutek umorzenia przez bank niespłaconych odsetek od kredytu hipotecznego w związku z czym skarżąca uzyskała korzyść majątkową od której powinien zostać zapłacony podatek.

Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem skarżąca wniosła pismem z dnia [...] lipca 2014 r. odwołanie od wymienionej na wstępie decyzji. W uzasadnieniu odwołania skarżąca wyjaśniła, że dochód ze sprzedaży nieruchomości przeznaczyła na pokrycie długów, po których to spłacie pozostała kwota ok. [...] zł.

Po rozpatrzeniu odwołania skarżącej Dyrektor Izby Skarbowej w P. decyzją z dnia [...] października 2014 r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu swojej decyzji organ odwoławczy wskazał, że objęta wnioskiem zaległość podatkowa powstała na skutek podjętych przez skarżącą decyzji. W tym kontekście zaznaczono, że skarżąca wraz ze swoim partnerem zaciągnęli w baku kredyt...