Umorzenie udziałów spółki z czystego zysku

Umorzenie udziałów dokonywane w trybie automatycznym wiąże się z koniecznością dokonania wyboru, czy odbywać się będzie ono wraz z obniżeniem kapitału zakładowego, czy też bez takiego obniżenia.

W pierwszym przypadku warunkiem skuteczności obniżenia kapitału zakładowego spółki jest podjęcie uchwały przez zarząd spółki. Uchwała taka powinna zostać podjęta niezwłocznie. W przypadku, gdy umorzenie następuje wraz z obniżeniem kapitału zakładowego, umorzenie takie skuteczne staje się z chwilą zarejestrowania obniżenia. W sytuacji, gdy umorzenie następuje z czystego zysku nie jest wymagane podjęcie przez zarząd uchwały. Warunkiem umorzenia automatycznego, jeżeli nie dochodzi do obniżenia kapitału zakładowego, jest zysk przeznaczony do podziału między wspólników. Dokonanie umorzenia, którego źródłem jest czysty zysk, a nie kapitał zakładowy, prowadzi jednak do powstania wyjątkowej sytuacji. Mianowicie, w konsekwencji tej czynności, iloczyn liczby udziałów i ich wartości nominalnej nie odpowiada wartości kapitału zakładowego. Nie jest to jednak sytuacja nieprawidłowa, a, co więcej, może mieć ona charakter trwały. Równocześnie ustawodawca nie wymaga bowiem, aby w tym samym czasie lub później nastąpiło podwyższenie wartości udziałów do stanu, który powodowałby ww. „równowagę” matematyczną. Niemniej jednak, wspólnicy taką możliwość oczywiście mają. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w uchwale z 9 kwietnia 1997 r. (sygn. akt III CZP 15/97):

(...) w razie umorzenia w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością części udziałów z czystego zysku dopuszczalne jest powzięcie przez wspólników uchwały zmieniającej umowę spółki i dostosowującej wartość pozostałych po umorzeniu udziałów do niezmienionej wysokości kapitału zakładowego.

Warto pamiętać, iż nie tylko umorzenie automatyczne może się odbyć z czystego zysku. Wspólnicy w odniesieniu do każdego trybu umorzenia mają wybór źródła spłaty umorzonych udziałów. Nie ma również przeszkód, aby umorzenie udziałów odbyło się na wymienione dwa sposoby łącznie.

Krzysztof Gładych
radca prawny

Kancelaria Radców Prawnych i Doradców Podatkowych
Bernatowicz Komorniczak Mazur sp.p.