Ulga w składkach ZUS dla ponownie rozpoczynających działalność

W kwietniu br. wznowiłam działalność gospodarczą po przerwie od stycznia 2006 r. Wznowiona działalność prowadzona jest na podstawie uprzednio dokonanego wpisu do CEIDG. W okresie od stycznia 2006 r. do marca 2017 r. nie osiągałam dochodów z działalności ani też nie byłam nigdzie zatrudniona na umowę o pracę. Czy mogę rozliczać składki ZUS na preferencyjnych warunkach?

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, natomiast dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zwieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Ponadto, w myśl art. 18a ust. 1 ww. ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, ulga w składkach nie ma zastosowania do osób, które:

1. prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;
2. wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Dodajmy, że pracownik, który po ustaniu zatrudnienia założy działalność gospodarczą i będzie pracował na rzecz byłego pracodawcy może skorzystać z preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne dla osób rozpoczynających działalność pod warunkiem, że nie będzie świadczył tej samej pracy, którą wykonywał wcześniej jako pracownik. Tak wynika przykładowo z interpretacji ZUS, oddział w Lublinie, z 28 kwietnia 2016 r. (nr WPI/200000/43/308/2016, decyzja 308/2016), czy interpretacji z 8 grudnia 2015 r., (nr WPI/200000/43/1321/2015, decyzja 1321/2015) tego samego oddziału ZUS.

Zgodnie z przesłanką przedstawioną w punkcie 1 prawa do opłacania składek od podstawy nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia nie posiadają osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły działalność gospodarczą w rozumieniu wskazanej ustawy, czyli:

1. pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;
2. działalność twórczą lub artystyczną;
3. działalność w zakresie wolnego zawodu:
   1. w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, bądź
   2. z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
4. pozostawanie wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
5. prowadzenie publicznej lub niepublicznej szkoły, innej formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Jak uznał ZUS, oddział w Lublinie, w interpretacji z 12 czerwca 2017 r. (nr WPI/200000/43/639/2017, decyzja nr 639/2017), w sytuacji prowadzenia przez przedsiębiorcą we wcześniejszym okresie działalności gospodarczej istotne staje się faktyczne prowadzenie i zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej, a nie tylko fakt posiadania uprawnień do jej prowadzenia.

Zatem, jeżeli przedsiębiorca w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych nie prowadził żadnej działalności pozarolniczej, a także nie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę (czyli nie zachodzi przesłanka zawarta w art. 18a ust. 2 pkt 2 ww. ustawy), jest on uprawniony do deklarowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w wysokości nie niższej niż 30% obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę przez okres 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

Janina Orzechowska