Ulga na złe długi po stronie wierzyciela

Nie zawsze w życiu gospodarczym wszystko przebiega bezproblemowo. Bywa, że kontrahenci spóźniają się z płatnością. Mimo to sprzedawca musi odprowadzić z niezapłaconej faktury naliczony w niej podatek, nie otrzymawszy od opieszałego nabywcy środków na jego pokrycie. Co prawda do zapłaty może być jedynie jego część jeżeli sprzedawca miał możliwość dokonać stosownych odliczeń. Niemniej jednak obowiązek zapłaty VAT z nieuregulowanych faktur, a więc z własnych środków sprzedawcy jest całkowicie sprzeczny z zasadą neutralności VAT. Sprzedawca ponosi bowiem jego ekonomiczny ciężar.

Ma on możliwość skorzystania z dobrodziejstwa art. 89a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z nim podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w odniesieniu do wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność wierzytelności – zgodnie z art. 89a ust. 1a ww. ustawy – uznaje się za uprawdopodobnioną, gdy nie została ona uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności wynikającego z umowy lub faktury.

Aby skorzystać z ulgi wierzyciel spełnić musi trzy warunki określone w art. 89a ust. 2 ustawy o VAT:

1. dostawa towarów lub świadczenie usług zostały dokonane na rzecz podatnika zarejestrowanego jako czynny podatnik VAT, niebędący w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
2. na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której korekta jest dokonywana:
   • wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako czynni podatnicy VAT,
   • dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego ani w trakcie likwidacji.

   Zagadnienie posiadania przez strony transakcji przymiotów umożliwiających wierzycielowi skorzystanie z ulgi na złe długi było przedmiotem jednego z rozstrzygnięć NSA. W stanie faktycznym dłużnik był zarejestrowany jako czynny vatowiec nie będący w postępowaniu upadłościowym ani w likwidacji. Jednak na dzień dokonania korekty VAT przez wierzyciela był co prawda podatnikiem VAT, ale w trakcie likwidacji. NSA z uwagi na wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie postanowieniem z 6 grudnia 2018 r., sygn. akt I FSK 2261/15, skierował do TSUE pytanie prejudycjalne, czy Dyrektywa 112 pozwala na zawarte w ustawie o VAT ograniczenie możliwości obniżenia podstawy opodatkowania w razie niewywiązywania się kontrahenta z płatności z powodu statusu podatkowego dłużnika i wierzyciela.
   
   W przypadku stwierdzenia, iż wierzyciel spełnia wszelkie warunki aby dokonać korekty, może być ona przeprowadzona. Dokonywana jest za okres, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności wynikającego z faktury lub umowy. Wierzyciel d...