Ułatwienie wykonywania działalności gospodarczej: Zmiany w PIT i CIT

Na posiedzeniu Sejmu w dniach 22-25 lipca b.r. odbędzie się pierwsze czytanie przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 10 czerwca b.r., projektu ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej. Zasadniczym celem tego projektu jest poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej. W zakresie podatków dochodowych projekt przewiduje następujące zmiany:

• zastąpienie obecnego systemu rozliczania podatku dochodowego z tytułu użytkowania pojazdu służbowego do celów prywatnych systemem ryczałtowym

Świadczenie związane z nieodpłatnym korzystaniem przez pracownika z samochodu służbowego do celów prywatnych podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W obowiązującym bowiem stanie prawnym, na podstawie art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej „ustawą PIT”, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wartość nieodpłatnych świadczeń polegających na udostępnieniu samochodu do celów prywatnych ustala się:

1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
2. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi zakupione – według cen zakupu,
3. w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Mimo że istnieją zasady ustalania wartości tego świadczenia, zgłaszane są problemy co do prawidłowego określenia skutków podatkowych związanych z wykorzystywaniem przez pracowników samochodu służbowego do celów prywatnych. Często przyjmuje się, że wartość świadczenia, jakie otrzymuje pracownik z tytułu użytkowania pojazdu służbowego do celów prywatnych, powinna bazować na koszcie wynajmu takiego samego pojazdu w wypożyczalni samochodów i taka wartość powinna stanowić podstawę opodatkowania. W wyniku braku precyzyjnych i prostych przepisów w tym zakresie wiele osób narażonych jest na ryzyko podatkowe. Wiąże się to też z dodatkowymi obowiązkami dla przedsiębiorcy z tytułu ustalenia właściwej stawki wynajmu dla danego pojazdu i ewidencją przebiegu. W konsekwencji sprzyja to nieujawnianiu takiej czynności do celów podatkowych.

Projektodawca proponuje zatem rozwiązanie polegające na określeniu wartości tego świadczenia, co pozwoli uniknąć wątpliwości co do sposobu ustalenia przychodu z tego tytułu. Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości 250 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3 – co przy stawce podatkowej 18% oznacza kwotę 45 zł zryczałtowanego miesięcznego podatku, natomiast 400 zł miesięcznie dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3 – czyli 72 zł zryczałtowanego miesięcznego podatku. W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustalana będzie za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych – w wysokości 1/30 ww. kwot.

• uproszczenie rozliczeń podatkowych, w przypadku gdy przyjmowanie zaliczek rejestrowane jest za pośrednictwem kasy rejestrującej

Obecnie, zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Pobrane zaliczki nie stanowią zatem przychodu w podatku dochodowym w danym okresie sprawozdawczym. Natomiast dla podatku od towarów i usług każda zaliczka stanowi podstawę opodatkowania, w ciągu 7 dni od daty jej pobrania.

Przedsiębiorcy ewidencjonujący obrót za pomocą kas fiskalnych z jednej strony mają obowiązek zaewidencjonować pobraną zaliczkę na poczet wykonania usługi czy sprzedaży towaru, a jednocześnie zaliczka ta nie stanowi przychodu w podatku dochodowym. Problem jest szczególnie kłopotliwy dla firm wykonujących usługi o stosunkowo niewielkiej wartości, przy których zwyczajowo pobiera się zaliczki, np. usługi optyczne, remontowo-budowlane, fotograficzne, motoryzacyjne, pralnicze i wiele innych naprawczych. Sytuacja ta powoduje, że często, zwłaszcza na przełomie miesiąca, podatnik musi odrębnie rozliczać obrót kasowy dla celów VAT i podatku dochodowego. Wymaga to prowadzenia odrębnej ewidencji przyjętych zaliczek, o które należy pomniejszać obrót kasowy. W kolejnym miesiącu, jeżeli usługa zostanie wykonana, prowadzona ewidencja dla podatku dochodowego powinna zostać skorygowana o zrealizowane zaliczki. Rodzi to wiele problemów i ryzyko pomyłek. W celu uproszczenia rozliczeń podatkowych w takiej sytuacji proponuje się umożliwienie podatnikom dokonania wyboru innej formy rozliczania wpłat uzyskanych na poczet dostawy towarów i usług, które zostaną zrealizowane w okresach późniejszych.

Propozycja zmian w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych polega na wprowadzeniu rozwiązań, na podstawie których w przypadku pobrania wpłat na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, podlegających ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kas rejestrujących, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, za datę powstania przychodu uważa się dzień pobrania wpłaty. Podatnik, który zdecyduje się na wybór tej formy rozliczenia, zobowiązany będzie do zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o jej wyborze w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, a w przypadku podatników rozpoczynających ewidencjonowanie obrotów za pośrednictwem kasy rejestrującej – w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęli ewidencjonowanie obrotów za pośrednictwem kasy rejestrującej. Zawiadomienie dotyczyć będzie również lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego następującego po roku podatkowym, w którym korzystał z tej formy rozliczenia, zawiadomi właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tej formy rozliczenia. W przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w formie spółki niebędącej osobą prawną obowiązek zawiadomienia lub rezygnacji z tej formy rozliczenia dotyczy wszystkich wspólników.

• zwolnienie z podatku dochodowego wartości świadczenia otrzymanego przez pracownika z tytułu dowozu do zakładu pracy organizowanego przez pracodawcę

Organizowanie bezpłatnego dowozu pracownika do zakładu pracy przez pracodawcę wiąże się z koniecznością prowadzenia ewidencji dla celów ustalenia przychodów poszczególnych pracowników z tego tytułu. Ze względu na skomplikowany charakter rozliczeń, przedsiębiorcy niejednokrotnie nie wykazują tego typu działań. Aby uprościć system rozliczeń w tym zakresie oraz w celu promocji zatrudnienia osób bezrobotnych, mieszkających na terenach gmin o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo gmin zagrożonych recesją i degradacją społeczną, projekt ustawy zakłada zwolnienie z podatku dochodowego wartości świadczenia otrzymanego przez pracownika z tytułu organizowanego przez pracodawcę dowozu do zakładu pracy transportem zbiorowym (autobusem, busem) – art. 21 ust. 1 pkt 14a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zapewnienie darmowego transportu przez pracodawcę stanowi jeden z czynników decydujących o podjęciu pracy w miejscu oddalonym od miejsca zamieszkania, szczególnie w przypadku terenów słabiej skomunikowanych. W związku z brakami kadrowymi w najbliższym otoczeniu inwestycji, przedsiębiorcy decydują się na dowóz pracowników z sąsiednich miejscowości, z których osoby bezrobotne gotowe są podjąć pracę.

• zwolnienie z podatku dochodowego wartości świadczenia bezpłatnej pomocy prawnej otrzymanego przez osobę niezamożną

Projekt ustawy przewiduje zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych wartości nieodpłatnego świadczenia z tytułu pomocy prawnej otrzymanej przez osobę pobierającą świadczenie z pomocy społecznej albo zasiłek rodzinny przyznane decyzją administracyjną tej osobie (art. 21 ust. 1 pkt 117a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Osoba ta zobowiązana będzie do złożenia oświadczenia o pobieraniu ww. świadczeń, podając m.in. swoje dane identyfikacyjne oraz numer decyzji przyznającej ww. świadczenie. Wprowadzenie przedmiotowego zwolnienia pozostaje bez wpływu na możliwość korzystania przez osoby fizyczne ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy, w związku z otrzymaniem bezpłatnej pomocy prawnej od świadczeniodawcy, który dokonuje tego świadczenia w związku z jego promocją lub reklamą. Wówczas wolna od podatku będzie wartość pomocy prawnej, o ile jej jednorazowa wartość nie będzie przekraczała kwoty 200 zł, a świadczenie nie będzie dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Na podstawie materiałów sejmowych
Ewa Iwan