Ułatwienie wykonywania działalności gospodarczej: Zmiany w obowiązkach płatników składek ZUS

Na posiedzeniu Sejmu w dniach 22-25 lipca br. odbędzie się pierwsze czytanie przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 10 czerwca br., projektu ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej. Zasadniczym celem tego projektu jest poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej. W zakresie ubezpieczeń społecznych projekt przewiduje następujące zmiany:

• zniesienie obowiązku sprawdzania przez płatników prawidłowości danych przekazanych do ZUS

Zmiana polega na wykreśleniu z art. 41 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa o sus), zgodnie z którym płatnik składek, do 30 kwietnia następnego roku, jest zobowiązany dokonać sprawdzenia prawidłowości danych przekazanych do ZUS w imiennych raportach miesięcznych dotyczących danego roku kalendarzowego.

W opinii projektodawcy, zmiana nie wpłynie na obniżenie wiarygodności informacji zawartych w miesięcznym raporcie przekazywanym do ZUS, ponieważ płatnik składek, mając świadomość odpowiedzialności karnej z tytułu przekazania nieprawdziwych danych lub ich zatajenia, potwierdza ich zgodność ze stanem prawnym i faktycznym. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, płatnik składek we własnym zakresie jest zobowiązany, na podstawie art. 41 ust. 6 ustawy o sus, do złożenia raportu korygującego. Taki sam obowiązek powstaje w wyniku stwierdzenia nieprawidłowości przez ZUS lub w wyniku reklamacji ubezpieczonego, który otrzymał informację o stanie indywidualnego konta w ZUS. Ze względu na fakt, iż termin, o którym mowa w art. 41 ust. 7 ustawy o sus, jest terminem instrukcyjnym, jego przekroczenie nie rodzi dla płatnika oraz ubezpieczonego żadnych negatywnych skutków, w szczególności nie uniemożliwia złożenia kolejnej korekty w późniejszym czasie.

Zgodnie z uładnieniem do projektu, z przeprowadzonych przez ZUS badań wynika, że liczba płatników składek, którzy złożyli korekty dokumentów za rok 2010 po 30 kwietnia 2011 r. wyniosła 97,5 tys., a złożyli oni łącznie blisko 410 tys. dokumentów ubezpieczeniowych, z czego 50 tys. na wezwanie ZUS. Równocześnie w roku 2011 wpłynęło do ZUS łącznie 1 079,2 mln dokumentów korygujących, za okresy od stycznia 1999 r. Powyższe dane wskazują, że obowiązek wynikający z przepisu art. 41 ust. 7 ustawy o sus nie wpływa na ustabilizowanie stanu rozliczeń na kontach płatników składek oraz na kontach ubezpieczonych. Dlatego ww. propozycja ma na celu likwidację zbędnego obciążenia dla przedsiębiorców, którzy realizując obowiązek, o którym mowa w art. 41 ust. 7 ustawy o sus, potwierdzają na dzień 30 kwietnia prawidłowość danych uprzednio już przez nich potwierdzonych. Ponowne potwierdzenie byłoby w pełni uzasadnione w sytuacji ostatecznego rozliczenia stanu konta ubezpieczonego. Przewidziana w art. 98 ust. 1 pkt 6a ustawy o sus sankcja dla płatnika składek za niestwierdzenie nieprawidłowości w uprzednio potwierdzonym imiennym raporcie miesięcznym w terminie określonym w art. 41 ust. 7 (kara grzywny do 5000 zł), jest nieadekwatna w stosunku do zaniechanego obowiązku i także zostaje zniesiona.

• zniesienie obowiązku płatników składek dotyczącego przekazywania informacji z raportów miesięcznych

Proponowana jest również zmiana w art. 41 ust. 10 ustawy o sus polegająca na zwolnieniu płatników składek, którzy opłacają za ubezpieczonych tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne, z obowiązku przekazywania ubezpieczonym informacji z raportów miesięcznych w tym zakresie. Zdaniem ustawodawcy, utrzymanie przedmiotowego obowiązku wydaje się nie mieć uzasadnienia, szczególnie w kontekście wprowadzenia od dnia 1 stycznia 2013 r. systemu elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorcy (tzw. eWUŚ). Umożliwia ona natychmiastowe potwierdzenie prawa do świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Jednocześnie projekt ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej zakłada pozostawienie możliwości wnioskowania przez ubezpieczonego o wystawienie takiej informacji, nie częściej jednak niż raz na miesiąc za miesiąc poprzedni (dodanie w art. 41 ust. 10a). Z możliwości tej nie będzie jednak można skorzystać w przypadku pobierania składek z emerytur i rent, ponieważ emeryci i renciści posiadają legitymację uprawniającą do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej.

Na podstawie materiałów sejmowych
Ewa Iwan