Ujawnienie pożyczki podczas kontroli a stawka PCC

Z uzasadnienia: Jedną z przesłanek zastosowania stawki w wysokości 20 % jest powołanie się przez podatnika, po terminie zakreślonym do uiszczenia podatku przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej, na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej. Skoro skarżący w toku kontroli podatkowej odwołał się do zawartej uprzednio umowy pożyczki to tym samym powołał się na dokonanie czynności cywilnoprawnej w postaci umowy pożyczki. Nie można zawężać określenia "powołać się" wyłącznie do sytuacji samodzielnego wskazania faktu dokonania czynności cywilnoprawnej przez podatnika. Zatem, w każdym przypadku decydując się na ujawnienie dokonania czynności cywilnoprawnej w toku postępowania prowadzonego przez organ podatkowy podatnik musi liczyć się z konsekwencjami zapłaty należnego podatku.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Alicja Stępień, Sędziowie Sędzia NSA Sławomir Kozik, Sędzia NSA Ewa Kwarcińska (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Zalewska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 25 czerwca 2013 r. sprawy ze skargi A. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 6 lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych:

1. uchyla zaskarżoną decyzję;
2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana; 3. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz strony skarżącej kwotę 2.837 (dwa tysiące osiemset trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

I.

Naczelnik Urzędu Skarbowego [...], decyzją z dnia [...], określił skarżącemu A. K. zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 14.000 zł, w związku z zawartą w roku 2009 z M. D. - R. umową pożyczki kwoty 75.000 zł.

Organ podatkowy stwierdził, że skarżący nie zgłosił w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego faktu zawarcia umowy pożyczki, wobec powyższego wszczęte zostało postępowanie podatkowe w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Organ przyjął, że obowiązek podatkowy (oraz zobowiązanie podatkowe) powstało z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnych i wskazał, że zgodnie z art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.; dalej jako u.p.c.c.) stawka podatku wynosi 20 %, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony.

Zdaniem organu skarżący powołał się przed tym organem na umowę pożyczki w toku czynności kontrolnych (pismo skarżącego z dnia 6 lipca 2012 r.; k. 19, k. 16-18 akt postępowania) i nie złożył w ustawowym terminie deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych. Deklaracja PCC - 3 została złożona dopiero 17 sierpnia 2012 r. (k. 7-10), dokonując wpłaty podatku od czynności cywilnoprawnych wg stawki 2% (k.5).

II.

W odwołaniu od tej decyzji skarżący wniósł o jej uchylenie w całości i umorzenie postępowania. Zdaniem strony bezspornym jest, że została zawarta umowa pożyczki, zaś oświadczenie podatnika zostało złożone na wyraźne żądanie kontrolującego i było tylko stwierdzeniem, że świadczenie pieniężne (kwota wpływu na rachunek bankowy), była przekazana na podstawie umowy pożyczki. Fakt ujawnienia umowy pożyczki, przy okazji tego postępowania, powinien stanowić podstawę do wydania decyzji w przedmiocie określenia zobowiązania w normalnej stawce podatkowej. Konsekwencją opóźnienia w spełnieniu świadczenia jest też obowiązek zapłaty odsetek. Skoro więc podatnik nie powołał się na umowę pożyczki, a ujawnił to organ w czasie kontroli, to jest to podstawa do zastosowania stawki w wysokości 2 %, a skoro taka została już zapłacona to zaskarżona decyzja powinna zostać uchylona a postępowanie umorzone.

III.

Dyrektor Izby Skarbowej [...] utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy ustalił, że skarżący nie dopełnił obowiązku złożenia deklaracji PCC - 3 w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, przy czym w ocenie organu odwoławczego obowiązek podatkowy powstał w dniu dokonania przelewów na rachunek bankowy pożyczkobiorcy. Nadto skarżący powołał się przed organem podatkowym, w toku kontroli podatkowej, na fakt zawarcia umowy pożyczki, a podatek od tej czynności nie został zapłacony w terminie. Ustalony w sprawie stan faktyczny uzasadnia przyjęcie, że skarżący "powołał się" przed organem podatkowym na fakt zawarcia umowy cywilnoprawnej. Skoro wpłata na rachunek bankowy nie była opatrzona dokładnie określonym tytułem wpłaty, to organ bez powołania się podatnika na konkretne źródło pochodzenia środków, nie mógł sam ustalić, iż jest skutkiem umowy cywilnoprawnej uregulowanej w art. 720 K.c. Organ podatkowy odnotował, że bez znaczenia jest przedmiot i zakres kontroli podatkowej, podczas której podatnik powołał się na fakt zawarcia umowy cywilnoprawnej. Dyrektor Izby Skarbowej [...] wyjaśnił, że zastosowanie stawki w wysokości 20 % jest możliwe nie tylko w sytuacji określonej w art. 3 ust. 1 pkt 4 u.p.c.c. Przesłanką zastosowania tej stawki jest powołanie się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej bez uprzedniego, w wyznaczonym ustawą terminie, złożenia deklaracji i wpłacenia tego podatku.

Organ odwoławczy wskazał również, że uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania kontroli podatkowej, zgodnie z art. 81b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej jako O.p.). Skoro zawieszeniu ulega prawo do złożenia korekty deklaracji, to tym bardziej zawieszeniu ulega prawo do złożenia deklaracji. Bez znaczenia w ocenie organu odwoławczego pozostaje także fakt zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych dokonanych. Przesłanka braku zapłaty podatku, o której mowa w art. 7 ust. 5 pkt 1 u.p.c.c., odnosi się do niezapłacenia podatku w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

IV.

Od powyższej decyzji strona wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku zarzucając naruszenie:

1) art. 233 § 1 pkt 1 Op. poprzez niezasadne wydanie decyzji utrzymującej w mocy decyzję organu pierwszej instancji, bez ponownego rozpatrzenia całej sprawy, a w szczególności pominięcie argumentów zawartych w odwołaniu, w sytuacji gdy zachodziły przesłanki wydania decyzji o umorzeniu postępowania na podstawie art. 233 § 1 pkt 3 Op.;

2) art. 4 i art. 5 Op. poprzez wydanie decyzji w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych pomimo, że na skutek złożenia deklaracji samowymiarowej w dniu 17 sierpnia 2012 r. doszło już do przekształcenia abstrakcyjnego obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe;

3) art. 121 § 1 i art. 122 Op. poprzez przeprowadzenie postępowania odwoławczego w sposób nie budzący zaufania do organów podatkowych, oraz nie podjęcie przez organ wszelkich działań niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego;

4) art. 3 ust. 1 pkt 4 u.p.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji pominięcie okoliczności, że obowiązek podatkowy powstał z chwilą powołania się przez stronę na fakt dokonania czynności cywilnoprawnych.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazano, że organ nie rozgraniczył momentu powstania obowiązku podatkowego od momentu powstania zobowiązania podatkowego. Zobowiązanie podatkowe w sprawie powstało w wyniku złożenia przez skarżącego deklaracji samowymiarowej w dniu 17 sier...