Ubezpieczenie zdrowotne dla wszystkich

W Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii przygotowywana jest reforma dotycząca ubezpieczenia zdrowotnego, w ramach której prawo do tego typu ubezpieczenia miałaby zyskać każda osoba bez pracy i emerytury. Obecnie opieka medyczna dotyczy ubezpieczenia związanego z zatrudnieniem pracownika, prowadzeniem przez osobę działalności gospodarczej, rejestracją w urzędzie pracy lub w ośrodku pomocy społecznej. Zakłada się, że regulacje dotyczące oddzielenia statutu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego wejdą w życie w 2022 r.

Interpelacja nr 23342 do ministra rozwoju, pracy i technologii w sprawie wprowadzenia nowych zasad związanych z ubezpieczeniem zdrowotnym

Według doniesień medialnych w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii przygotowywana jest reforma dotycząca ubezpieczenia zdrowotnego, w ramach której prawo do tego typu ubezpieczenia miałaby zyskać każda osoba bez pracy i emerytury. Obecnie opieka medyczna dotyczy ubezpieczenia związanego z zatrudnieniem pracownika, prowadzeniem przez osobę działalności gospodarczej, rejestracją w urzędzie pracy lub w ośrodku pomocy społecznej. W związku z powyższym zwracam się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy w resorcie są prowadzone prace nad reformą dotyczącą ubezpieczenia zdrowotnego oraz jaki jest ich stan?
2. Co jest przyczyną zmian w podejściu do tego rodzaju ubezpieczenia?
3. Na kiedy, według stanu na dzień udzielenia odpowiedzi, planowane jest wdrożenie zmian w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego?
4. Ile wyniesie roczny koszt wdrożenia zmian w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego?
5. Ile osób, według szacunków, zostałoby objętych - po rozszerzeniu - takim ubezpieczeniem zdrowotnym?

Poseł Paweł Olszewski

27 kwietnia 2021 r.

Odpowiedź na interpelację nr 23342 w sprawie wprowadzenia nowych zasad związanych z ubezpieczeniem zdrowotnym

Szanowna Pani Marszałek,

w nawiązaniu do interpelacji nr 23342 posła Pawła Olszewskiego w sprawie wprowadzenia nowych zasad związanych z ubezpieczeniem zdrowotnym, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższego stanowiska.

Obecnie obowiązujące przepisy¹ przewidują możliwość korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej przez osoby pozbawiane pracy lub pozostające w trudnej sytuacji materialnej. Takie osoby mają następujące możliwości uzyskania ubezpieczenia zdrowotnego:

1. zgłoszenie przez małżonka do jego ubezpieczenia zdrowotnego, jako członka rodziny;
2. zarejestrowanie się w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna:
   1. bezrobotnych z prawem do zasiłku/stypendium,
   2. bezrobotnego bez prawa do zasiłku.
3. w przypadku braku podstawy do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, osoby znajdujące się w trudnej sytuacji ekonomicznej mogą się zwrócić do wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania z prośbą o wydanie decyzji uprawniającej do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (art. 54 ustawy). Decyzję tę wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego przez pracownika ośrodka pomocy społecznej. W przypadku stanu nagłego, decyzja ta może zostać wydana także na wniosek świadczeniodawcy (szpitala), złożony niezwłocznie po udzieleniu świadczenia.

Dodatkowo:

1. prawo do świadczeń opieki zdrowotnej ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. Dlatego też pracownik i członkowie jego rodziny (jeśli wcześniej byli razem z nim objęci prawem do ubezpieczenia) mogą jeszcze przez 30 dni korzystać ze świadczeń zdrowotnych po ustaniu zatrudnienia;
2. osoby nieobjęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce, w Unii Europejskiej oraz w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), mogą ubezpieczyć się dobrowolnie na własny koszt w Narodowym Funduszu Zdrowia, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Znaczna część osób zarejestrowanych obecnie jako bezrobotni bez prawa do zasiłku lub stypendium rejestruje się w urzędach pracy wyłącznie w celu otrzymania ubezpieczenia zdrowotnego i nie jest zainteresowana podjęciem legalnej pracy lub form aktywizacji. Potwierdzają to wyniki wywiadów przeprowadzonych przed doradców klienta z osobami bezrobotnymi w celu ustalenia ich sytuacji i potrzeb. W 2020 r. spośród osób, z którymi doradcy klienta przeprowadzili rozmowy 57,6% osób² jako główny powód swojej rejestracji w urzędzie pracy wskazało potrzebę uzyskania prawa do ubezpieczenia zdrowotnego. W poprzednich latach odpowiedź tę wskazywało odpowiednio w 2018 r. - 45% osób oraz w 2019 r. - 43,1% osób.

Sytuacja taka angażuje urzędy pracy do obsługi dużej ilości osób, które nie są tak naprawdę zainteresowane usługami tego urzędu.

Celem projektowanych rozwiązań jest uproszczenie systemu oraz oddzielenie statutu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego.

Obecnie w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii prace trwają prace analityczne nad wprowadzeniem ww. opisanego mechanizmu do ustawodawstwa. Jednocześnie Ministerstwo nie posiada danych dotyczących liczby osób, które mogą zostać zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego przez członka rodziny, dlatego też, nie można dokładnie oszacować liczby osób, które zostałyby objęte omawianym rozwiązaniem ani podać dokładnego kosztu wdrożenia opisanych zmian.

Zakłada się, że regulacje dotyczące oddzielenia statutu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego wejdą w życie w 2022 r.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii
Grzegorz Piechowiak

7 maja 2021 r.

¹ ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1398, z późn. zm.) - zwana dalej ustawą.

² Próba w 2020 r. 136 737 osób, w 2019 r. 824 299 osób.