Tarcza antykryzysowa: Zwolnienie od podatku od spadków i darowizn i inne preferencje - objaśnienia MF

Dzisiaj publikujemy ostatni fragment objaśnień podatkowych z 21 lipca 2020 r. MF wyjaśnia w nim nowe preferencje stosowane w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19 dotyczące podatku od spadków i darowizn, podatku od nieruchomości. Omawia także m.in: zaniechanie podobru odsetek od zaległości w PIT, czy od niewpłaconej w terminie daniny solidarnościowej, zawieszenie terminów na przekazania informacji o schematach podatkowych.

• INNE PREFERENCJE
  1. ZANIECHANIE POBORU ODSETEK ZA ZWŁOKĘ OD ZALEGŁOŚCI PODATKOWYCH W PIT
  2. ZANIECHANIE POBORU ODSETEK ZA ZWŁOKĘ OD NIEWPŁACONEJ W TERMINIE DANINY SOLIDARNOŚCIOWEJ
  3. BRAK ROZPOCZĘCIA ALBO ZAWIESZENIE TERMINÓW NA PRZEKAZANIE INFORMACJI I ZAWIADOMIEŃ O SCHEMATACH PODATKOWYCH
  4. DOKUMENTOWANIE MIEJSCA SIEDZIBY DLA CELÓW PODATKOWYCH ORAZ MIEJSCA ZAMIESZKANIA DLA CELÓW PODATKOWYCH
  5. WYŁĄCZENIE STOSOWANIA MECHANIZMU OBOWIĄZKOWEGO POBORU PODATKU U ŹRÓDŁA Z PRAWEM DO ZWROTU PODATKU (WHT REFUND)
• PREFERENCJE W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI STOSOWANE W ZWIĄZKU Z PONOSZENIEM NEGATYWNYCH KONSEKWENCJI EKONOMICZNYCH Z POWODU COVID-19
• ZWOLNIENIE OD PODATKU OD SPADKÓW I DAROWIZN

INNE PREFERENCJE

1. ZANIECHANIE POBORU ODSETEK ZA ZWŁOKĘ OD ZALEGŁOŚCI PODATKOWYCH W PIT

Punkt 1 Rozdziału III Objaśnień dotyczy zaniechania poboru odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2020 r.⁹².

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 15za ust. 2 ustawy COVID.

1.1. Przedmiot zaniechania poboru

Przedmiotem zaniechania poboru są odsetki za zwłokę naliczone w okresie od dnia 1 maja 2020 r. do dnia 1 czerwca 2020 r. od zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wynikającego z zeznań o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2019 r., o których mowa w art. 45 ust. 1 i 1a ustawy PIT, w części przypadającej na dokonane w tym okresie wpłaty, o których mowa w art. 45 ust. 4 tej ustawy, podlegające zaliczeniu na poczet tych zaległości podatkowych.

Zeznania, o których mowa w art. 45 ust. 1 i 1a ustawy PIT, to zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) PIT-37, PIT-36, PIT-36S, PIT-36L, PIT-36LS, PIT38 i PIT-39.

Rozporządzenie dotyczy należnego podatku wynikającego z zeznania złożonego za 2019 r., którego termin płatności przypada na 30 kwietnia 2020 r.

W przypadku wpłat należnego podatku dokonanych po dniu 1 czerwca 2020 r. zaniechanie poboru odsetek w okresie od dnia 1 maja 2020 r. do dnia 1 czerwca 2020 r. nie będzie miało miejsca.

1.2. Wpłaty, o których mowa w art. 45 ust. 4 ustawy PIT

Wpłatę, o której mowa w art. 45 ust. 4 ustawy PIT stanowi wpłata:

1. różnicy między podatkiem należnym wynikającym z zeznań PIT-37, PIT-36 i PIT-36S a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników;
2. należnego podatku dochodowego wynikającego z zeznania PIT-38;
3. należnego podatku dochodowego wynikającego z zeznań PIT-36L i PIT-36LS, albo różnicy pomiędzy podatkiem należnym wynikającym z tych zeznań a sumą należnych za dany rok zaliczek;
4. należnego podatku wynikającego z zeznania PIT-39.

Na podstawie art. 45 ust. 4 ustawy PIT podatnik jest obowiązany do wpłaty pełnej kwoty należności. Niemniej jednak na potrzeby zaniechania poboru odsetek uwzględniana będzie wpłata w każdej wysokości, która podlega zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych. Oznacza to, że zaniechaniem poboru odsetek zostały objęte również wpłaty częściowe.

Zaniechanie poboru odsetek za zwłokę nastąpi także w razie zaliczenia na poczet zaległości podatkowej nadpłaty lub zwrotu podatku.

2. ZANIECHANIE POBORU ODSETEK ZA ZWŁOKĘ OD NIEWPŁACONEJ W TERMINIE DANINY SOLIDARNOŚCIOWEJ

Punkt 2 Rozdziału III Objaśnień dotyczy zaniechania poboru odsetek za zwłokę od niewpłaconej w terminie daniny solidarnościowej, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 maja 2020 r.⁹³.

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 15za ust. 3 ustawy COVID.

2.1. Podmioty, których dotyczy zaniechanie poboru

Zaniechanie poboru dotyczy osób fizycznych, które będąc obowiązane na podstawie przepisów rozdziału 6a ustawy PIT do wpłaty daniny solidarnościowej, nie wykonały tego obowiązku w ustawowym terminie.

2.2. Przedmiot zaniechania poboru

Przedmiotem zaniechania poboru są odsetki za zwłokę naliczone osobie fizycznej w okresie od dnia 1 maja 2020 r. do dnia 1 czerwca 2020 r. od niewpłaconej w terminie daniny solidarnościowej wynikającej z deklaracji, o której mowa w art. 30h ust. 4 ustawy PIT, w części przypadającej na dokonane w tym okresie wpłaty podlegające zaliczeniu na poczet tej daniny.

Deklaracja, o której mowa w art. 30h ust. 4 ustawy PIT, to deklaracja o wysokości daniny solidarnościowej (DSF-1).

Rozporządzenie dotyczy daniny solidarnościowej wynikającej z deklaracji złożonej za rok 2019 r., której termin płatności przypada na 30 kwietnia 2020 r.

W przypadku wpłat daniny solidarnościowej dokonanych po dniu 1 czerwca 2020 r., zaniechanie poboru odsetek w okresie od dnia 1 maja 2020 r. do dnia 1 czerwca 2020 r. nie będzie miało miejsca.

Obowiązek wpłaty daniny solidarnościowej, o którym mowa w art. 30h ust. 4 ustawy PIT, dotyczy pełnej kwoty należności. Niemniej jednak na potrzeby zaniechania poboru odsetek uwzględniana będzie wpłata w każdej wysokości, która podlega zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych. Oznacza to, że zaniechaniem poboru odsetek zostały objęte również wpłaty częściowe.

Zaniechanie poboru odsetek za zwłokę nastąpi także w razie zaliczenia na poczet zaległej daniny solidarnościowej nadpłaty lub zwrotu podatku.

3. BRAK ROZPOCZĘCIA ALBO ZAWIESZENIE TERMINÓW NA PRZEKAZANIE INFORMACJI I ZAWIADOMIEŃ O SCHEMATACH PODATKOWYCH

Punkt 3 Rozdziału III Objaśnień dotyczy braku rozpoczęcia albo zawieszenia wszystkich terminów wskazanych w przepisach dotyczących raportowania schematów podatkowych (tj. w dziale III rozdziale 11a Ordynacji podatkowej).

3.1. Istota braku rozpoczęcia albo zawieszenia terminów na przekazanie informacji i zawiadomień o schematach podatkowych

Z dniem 1 stycznia 2019 r. do Ordynacji podatkowej dodano rozdział 11a - Informacje o schematach podatkowych (art. 86a – 86o)⁹⁴. Przedmiotowe przepisy nałożyły na podmioty zobowiązane m.in. obowiązek przekazywania do Szefa KAS informacji i zawiadomień o schematach podatkowych.

W związku z zaistnieniem sytuacji, która utrudnia prowadzenie działalności gospodarczej czy zarobkowej tj. rozprzestrzenianiem się COVID-19 dostrzeżono, że podmioty na których spoczywają obowiązki informacyjne w zakresie raportowania schematów podatkowych mogą mieć istotne trudności w zachowaniu terminów na ich realizację.

W celu umożliwienia podmiotom zobowiązanym (tj. promotorom, korzystającym oraz wspomagającym) profesjonalnego, prawidłowego oraz terminowego wypełniania powyższych obowiązków przyjęto rozwiązanie statuowane w art. 31y ust. 1 ustawy COVID-19. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku schematu podatkowego w rozumieniu art. 86a § 1 pkt 10 Ordynacji podatkowej terminy, o których mowa w dziale III rozdziale 11a tej ustawy, nie rozpoczynają się a rozpoczęte podlegają zawieszeniu w okresie od dnia 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, przy czym w przypadku schematu podatkowego transgranicznego w rozumieniu art. 86a § 1 pkt 12 tej ustawy okres ten nie może trwać dłużej niż do dnia 30 czerwca 2020 r. (art. 31y ust. 1 ustawy COVID-19).

Poprzednie brzmienie art. 31y ust. 1 ustawy COVID-19 zostało zmienione (z mocą od dnia 31 marca 2020 r., na mocy ustawy z dnia 19 czerwca⁹⁵ poprzez zniesienie maksymalnego ograniczenia (do dnia 30 czerwca 2020 r.) okresu, w którym terminy określone w dziale III rozdziale 11a ustawy – Ordynacja podatkowa były zawieszone w odniesieniu do schematów podatkowych innych niż transgraniczne oraz ustalenie daty końcowej przedmiotowego okresu dla takich schematów na trzydziesty dzień następujący po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19.

Powyższa zmiana nie dotyczyła schematów podatkowych transgranicznych z uwagi na fakt, iż zgodnie z treścią dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych⁹⁶ państwa członkowskie stosują jej przepisy od dnia 1 lipca 2020 r.

Czynności dokonane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, promotorów, korzystających i wspomagających w okresie, o którym mowa w art. 31y ust. 1 ustawy COVID-19, są skuteczne (art. 31y ust. 2 tej ustawy).

Zawieszenie powyższych obowiązków następuje z mocy prawa. W konsekwencji podmioty zobowiązane nie mają obowiązku wnioskowania w tym zakresie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Przedmiotowe rozwiązanie dotyczy w szczególności terminów na przekazanie informacji o schemacie podatkowym (MDR-1), informacji korzystającego o schemacie podatkowym (MDR-3) i kwartalnej informacji o udostępnieniu schematu podatkowego standaryzowanego (MDR-4), a także zawiadomienia dotyczącego schematu podatkowego na podstawie art. 86b § 6 oraz art. 86d § 3 i 5 Ordynacji podatkowej (MDR-2).

4. DOKUMENTOWANIE MIEJSCA SIEDZIBY DLA CELÓW PODATKOWYCH ORAZ MIEJSCA ZAMIESZKANIA DLA CELÓW PODATKOWYCH

Punkt 4 Rozdziału 3 Objaśnień dotyczy sposobu dokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych oraz miejsca zamieszkania podatnika dla celów podatkowych w okresie trudności wywołanych pandemią koronawirusa, tj. przepisów art. 31ya ustawy Tarcza antykryzysowa 4.0 (Dz. U. poz. 1086).

4.1. Istota czasowych przepisów o dokumentowaniu miejsca siedziby dla celów podatkowych oraz miejsca zamieszkania dla celów podatkowych

Pandemia koronawirusa to zjawisko o szerokim zasięgu geograficznym. Wpływa ona na funkcjonowanie także administracji podatkowych innych państwa. W związku z tym oczekiwana i uzasadniona była czasowa modyfikacja przepisów regulująca kwestię posługiwania się przez płatników certyfikatami rezydencji zagranicznych kontrahentów.

4.1.1. Przedłużenie możliwości posługiwania się przez płatnika certyfikatem rezydencji

Uwzględniając więc trudności jakie mogą być związane z uzyskaniem przez zagranicznych podatników ich certyfikatów rezydencji, czasowo przedłużono możliwość posługiwania się przez płatnika certyfikatem rezydencji, który nie zawiera okresu jego ważności. Jeżeli więc w okresie obowiązywania w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 upłynął 12-miesięczny okres, o którym mowa w art. 41 ust. 9a ustawy PIT lub w art. 26 ust. 1i ustawy CIT, płatnik w dalszym ciągu będzie mógł posłużyć się certyfikatem rezydencji, który nie zawiera okresu ważności.

Należy podkreślić, że powyższe dotyczy jedynie tych przypadków, w których rezydencja podatkowa podatnika nie zmieniła się oraz nie istnieją przesłanki nakazujące płatnikowi sądzić, że do takiej zmiany doszło.

Przedłużenie jest skuteczne w czasie obowiązywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy od ich odwołania.

4.1.2. Pozyskanie certyfikatu rezydencji w okresie zagrożenia epidemicznego

Trudności z pozyskaniem certyfikatu rezydencji od zagranicznego kontrahenta uzasadniły także przyjęcie przepisu rozszerzającego możliwość stosowania posiadanej przez płatnika kopii certyfikatu rezydencji zagranicznego kontrahenta (podatnika).

W konsekwencji, w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy od ich odwołania, płatnik będzie uprawniony do posłużenia się kopią certyfikatu rezydencji podatnika także w przypadkach innych niż wskazane w obowiązującym art. 41 ust. 9e ustawy PIT oraz w art. 26 ust. 1n ustawy CIT. Czasowo nie będzie zatem obowiązywało ograniczenie co do kategorii płatności, w stosunku do których możliwe jest posłużenie się kopią certyfikatu rezydencji, a także limit 10.000 zł.

Opisany powyżej sposób postępowania możliwy jest jedynie wówczas, gdy informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym.

4.1.3. Potwierdzenie przez płatnika rezydencji podatkowej zagranicznego kontrahenta

W obecnej sytuacji związanej z rozprzestrzenianiem się koronarwirusa, możliwe są przypadki, gdy podatnik (zagraniczny kontrahent) nie jest w stanie uzyskać aktualnego certyfikatu rezydencji. Powodem takiego stanu rzeczy może być np. ograniczone funkcjonowanie administracji podatkowej danego państwa w czasie pandemii koronawirusa, związane z kryzysową sytuacją braki kadrowe administracji podatkowej czy też trudności z odebraniem certyfikatu rezydencji (ograniczenia w funkcjonowaniu operatorów pocztowych oraz zwiększony nakład pracy w tych jednostkach).

W takich okolicznościach celowe było wprowadzenie możliwości alternatywnego sposobu potwierdzenia przez płatnika rezydencji podatkowej zagranicznego kontrahenta. Tak więc w czasie obowiązywania w Polsce stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy od ich odwołania, płatnik będzie mógł posłużyć się certyfikatem rezydencji podatnika obejmującym 2019 r. (może to być więc zarówno certyfikat wydany ex-post dla 2019 r., jak również wydany w trakcie 2019 r. bez wskazanego okresu jego ważności). Dodatkowym warunkiem jest, aby płatnik posiadał oświadczenie płatnika, że dane zawarte w tym certyfikacie nie uległy zmianie (tj. nie ulegała zmianie rezydencja podatkowa; tak więc drobne zmiany w adresie w obrębie tego samego państwa czy też w nazwie podmiotu nie wpływają na istotę omawianej okoliczności).

Jednocześnie, opisany wyżej sposób potwierdzenia rezydencji podatkowej kontrahenta wiąże się z odpowiednim stosowaniem art. 41 ust. 9b-9d ustawy PIT oraz art. 26 ust. 1j-1l ustawy CIT. W konsekwencji, co oczywiste, zmiana miejsca zamieszkania (siedziby) podatnika dla celów podatkowych oznaczać będzie dla płatnika brak możliwości zastosowania omawianego rozwiązania. Analogicznie będzie w przypadku, gdy z dokumentu posiadanego przez płatnika, w szczególności faktury lub umowy, wynika, że miejsce zamieszkania lub siedziby podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie. Jeżeli mimo zaistnienia opisanych w tym akapicie okoliczności płatnik nie pobrałby podatku u źródła bądź pobrałby go w zaniżonej wysokości, podnosi on odpowiedzialność za niepobrany podatek (podatek pobrany w niepełnej wysokości).

5. WYŁĄCZENIE STOSOWANIA MECHANIZMU OBOWIĄZKOWEGO POBORU PODATKU U ŹRÓDŁA Z PRAWEM DO ZWROTU PODATKU (WHT REFUND)

Punkt 5 Rozdziału III Objaśnień dotyczy wyłączenia stosowania mechanizmu obowiązkowego poboru podatku u źródła z prawem do zwrotu całości bądź części pobranego podatku (tzw. mechanizm WHT refund) w związku z wejściem w życie w dniu 25 czerwca 2020 r. rozporządzeń Ministra Finansów z dnia 19 czerwca 2020 r.:

• zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyłączenia lub ograniczenia stosowania art. 41 ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. poz. 1095),
• zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyłączenia lub ograniczenia stosowania art. 26 ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. poz. 1096).

5.1. Istota wyłączenia mechanizmu WHT refund

Oba rozporządzenia (na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych) rozszerzają okres, w którym możliwe jest stosowanie tzw. relief at source bez względu na kwotę wypłat dokonywanych w jednym roku na rzecz jednego podatnika. Otóż wyłączenie stosowania odpowiednio art. 26 ust. 2e ustawy CIT oraz art. 41 ust. 12 ustawy PIT obejmie także drugą połowę 2020 r.

Tak więc w okresie obowiązywania zmienionego §4 omawianych rozporządzeń Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 2018 r., płatnicy nie będą zobowiązani do obligatoryjnego poboru podatku u źródła według stawki krajowej (po przekroczeniu progu 2 mln zł) z jednoczesnym prawem do złożenia wniosku o zwrot podatku przez podmiot uprawniony (co do zasady podatnik, a w określonych przypadkach także płatnik), lecz możliwe będzie zastosowanie przez płatnika już w momencie wypłaty środków takiej stawki podatku jaka wynika przykładowo z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (bądź niepobranie tego podatku). Płatnik zastosuje więc tzw. metodę relief at source, a więc rozliczy podatek od razu uwzględniając wszystkie przysługujące podatnikowi uprawnienia (np. prawo do zwolnienia czy też korzystania ze stawki podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania). Jednakże spełnione muszą zostać wszystkie obowiązujące warunki dla zastosowania określonej preferencji (np. wymóg posiadania certyfikatu rezydencji, czy też warunki zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 3 ustawy CIT).

Należy jednak ponownie podkreślić co precyzyjnie stanowi §4 zmienianych rozporządzeń. Otóż wyłącza on stosowanie art. 26 ust. 2e ustawy CIT oraz art. 41 ust. 12 PIT, a więc nie narusza pozostałych zasad obowiązujących płatnika przy rozliczaniu podatku u źródła. W szczególności oznacza to, że płatnik, który rozlicza podatek metodą relief at source, zobowiązany jest do dochowania należytej staranności przy weryfikacji, czy w danym przypadku i wobec danego odbiory należności możliwe jest niepobranie podatku czy też zastosowanie obniżonej stawki podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Weryfikacja taka obejmuje zbadanie, czy odbiorca należności jest podatnikiem w odniesieniu do otrzymanej kwoty (czy wystąpiło u niego trwałe przysporzenie majątkowe), i czy dana struktura nie stanowi schematu agresywnego planowania podatkowego.

Ponadto, §4 zmienianych rozporządzeń stanowi, że stosowanie na jego podstawie metody relief at source możliwe jest jedynie wtedy, gdy: podatnik ma siedzibę (zarząd bądź miejsce zamieszkania) na terytorium państwa będącego stroną zawartej z Rzecząpospolitą Polską umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której przepisy określają zasady opodatkowania dochodów z dywidend, odsetek oraz należności licencyjnych (nie dotyczy to więc wszystkich państw, lecz jedynie tych, z którymi umowa spełnia ten minimalny standard), jeżeli dodatkowo istnieje podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych z państwem siedziby (zarządu bądź miejsca zamieszkania) tego podatnika.

PREFERENCJE W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI STOSOWANE W ZWIĄZKU Z PONOSZENIEM NEGATYWNYCH KONSEKWENCJI EKONOMICZNYCH Z POWODU COVID-19

Rozdział IV Objaśnień podatkowych dotyczy nowych preferencji w podatku od nieruchomości stosowanych w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Objaśnienia te, odnoszą się do korzystania przez podatników z preferencji w podatku od nieruchomości, polegających na zwolnieniu z tego podatku oraz przedłużeniu terminów płatności rat tego podatku, wprowadzanych uchwałą rady gminy dla podatników, którzy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

1. Przepisy prawa podatkowego, których dotyczą Objaśnienia

W dniu 31 marca 2020 r. uchwalona została Tarcza Antykryzysowa, którą wprowadzono do ustawy COVID-19, liczne rozwiązania w celu złagodzenia skutków społeczno-gospodarczych pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2, w tym również rozwiązania w zakresie podatku od nieruchomości.

Zgodnie z wprowadzonymi regulacjami rada gminy może:

1. wprowadzić, w drodze uchwały, za część roku 2020, zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19 (dodany art. 15p w ustawie COVID-19),
2. przedłużyć, w drodze uchwały, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19, terminy płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r., nie dłużej niż do dnia 30 września 2020 r. (dodany art. 15q w ustawie COVID-19).

Następnie ustawą z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 , zwaną dalej drugą ustawą zmieniającą, rozszerzono określone w art. 15p i art.15q ustawy COVID-19 uprawnienia kompetencyjne rad gmin, przyznając im możliwość:

1. wprowadzenia zwolnienia z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli zajętych na prowadzenie działalności przez:

1) organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, oraz

2) podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

- których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19, a także

2. przedłużenia terminów płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r.:

1) organizacjom pozarządowym, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, oraz

2) podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

- których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

Drugą ustawą zmieniającą rozszerzono zatem krąg pomiotów, dla których rady gmin będą mogły wprowadzić preferencje w drodze uchwał, w związku z przeciwdziałaniem skutkom rozprzestrzeniania się COVID-19.

W myśl ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie organizacjami pozarządowymi są:

1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi,

2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku

- osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia.

Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;

2) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;

3) spółdzielnie socjalne;

4) spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

2. Cele wydawanych Objaśnień

Objaśnienia mają na celu ułatwić podatnikom prawidłową realizację obowiązków podatkowych związanych z korzystaniem przez nich z preferencji w podatku od nieruchomości na podstawie uchwał rad gmin, poprzez:

• wyjaśnienie warunków stosowania przez gminy preferencji podatkowych polegających na zwolnieniu z podatku od nieruchomości a także na przedłużeniu terminów płatności rat tego podatku oraz
• przedstawienie informacji dotyczących zasad korzystania przez podatników z tych preferencji, również w kontekście przepisów z zakresu pomocy publicznej.

Rozwiązania wprowadzone ustawą zmieniającą rozszerzają katalog narzędzi polityki finansowej gminy w zakresie podatku od nieruchomości, przewidzianych w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Na podstawie przepisów tej ustawy przy określaniu stawek podatku od nieruchomości rada gminy może, w drodze uchwały, różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania⁹⁸. Ponadto rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne niż ustawowe zwolnienia przedmiotowe z podatku od nieruchomości⁹⁹.

Możliwość wprowadzenia przedmiotowo-podmiotowych zwolnień z podatku od nieruchomości za część roku podatkowego, w drodze uchwały rady gminy, jest rozwiązaniem nowym, które dotychczas nie było stosowane. Dotyczy to również przedłużenia w formie uchwały rady gminy terminów płatności rat podatku od nieruchomości. Rozwiązanie to polega na przesunięciu terminu płatności raty na inny termin, niż wynikający z ustawy, a zatem z punktu widzenia skutku, jaki wywołuje jego zastosowanie, jest ono podobne do instytucji odroczenia terminu płatności podatku, unormowanej w art. 67a § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Niemniej są to dwie odrębne, wykazujące znaczne różnice, instytucje.

Z uwagi na powyższe, brak jest ukształtowanej praktyki dotyczącej stosowania omawianych preferencji podatkowych. W tej sytuacji Objaśnienia mają umożliwić podatnikom zapoznanie się z nowymi rozwiązaniami prawnymi w zakresie podatku od nieruchomości i wyjaśnienie wątpliwości, które mogą pojawić się w związku z korzystaniem z tych uprawnień, w razie ich wprowadzenia przez gminy.

3. Warunki stosowania przez gminy preferencji w podatku od nieruchomości polegających na zwolnieniu z tego podatku a także na przedłużeniu terminów płatności rat podatku

3.1. Fakultatywny charakter wprowadzania preferencji

Rozwiązania wprowadzone ustawą zmieniającą nie mają charakteru obligatoryjnego dla gminy. Art. 15p i art. 15q ustawy COVID-19 stanowią podstawę prawną do samodzielnego działania jednostek samorządu terytorialnego, w ramach ich autonomii podatkowej, w zakresie stosowania instrumentów nakierowanych na wsparcie przedsiębiorców w trudnym okresie związanym z rozprzestrzenianiem się COVID-19 i na zapobieganie zwłaszcza utracie ich płynności finansowej. Są to rozwiązania elastyczne i każda z gmin ma możliwość ich dostosowania do sytuacji podatników działających na jej terenie i do możliwości finansowych gminy.

Gmina nie ma zatem obowiązku podjęcia uchwały w sprawie zwolnienia z podatku od nieruchomości ani w sprawie przedłużenia terminów płatności rat podatku. Jeśli nie została podjęta uchwała w tych sprawach przez radę gminy, podatnik podatku od nieruchomości, którego nieruchomości lub obiekty budowlane podlegające opodatkowaniu tym podatkiem położone są na terenie tej gminy, nie może korzystać z takich preferencji.

3.2. Forma, w jakiej mogą być wprowadzone preferencje

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja RP, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, a na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego¹⁰⁰. Konstytucja RP uprawnia do wydawania aktów prawa miejscowego m.in. organy samorządu terytorialnego, które stanowią je na podstawie i w granicach określonych ustawą, i które obowiązują na obszarze działania tych organów¹⁰¹.

Podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach należy do wyłącznej właściwości rady gminy¹⁰². Uchwała rady gminy w sprawach podatków i opłat jest aktem prawa miejscowego, będącym źródłem powszechnie obowiązującego prawa na obszarze danej gminy. Uchwała wprowadza do porządku prawnego normy prawne, obowiązujące w sposób generalny i abstrakcyjny na terenie właściwości danego organu. Warunkiem jej wejścia w życie jest ogłoszenie w przewidzianym ustawowo trybie i na zasadach określanych ustawą¹⁰³. Akty prawa miejscowego stanowione przez organ gminy, ogłaszane są w wojewódzkim dzienniku urzędowym¹⁰⁴.

Omawiane preferencje w podatku od nieruchomości mogą być wprowadzane uchwałą rady gminy. Gmina może podjąć uchwałę tylko w sprawie wprowadzenia zwolnienia lub tylko w sprawie przedłużenia terminu płatności. W jednej uchwale mogą być również wprowadzone oba rodzaje wsparcia.

3.3. Określenie grup przedsiębiorców korzystających ze zwolnienia z podatku od nieruchomości i przedłużenia terminów płatności rat podatku

Ustawa pozostawia gminie decyzję w zakresie określenia grup przedsiębiorców, którzy będą mogli skorzystać ze zwolnienia z podatku od nieruchomości i przedłużenia terminów płatności rat podatku. Jedynym, wskazanym w ustawie kryterium jest, aby byli to przedsiębiorcy, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

Wobec powyższego gmina, w ramach swojej autonomii, wskaże grupy podmiotów, którzy w jej ocenie, spełniają powyższy warunek. Może to zrobić przykładowo poprzez odwołanie się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii¹⁰⁵, w którym ustanowiono czasowe ograniczenie prowadzenia przez przedsiębiorców określonych zakresów działalności. W takim przypadku możliwe jest przyjęcie rozwiązania polegającego na wskazaniu, jako grupy, przedsiębiorców będących podatnikami podatku od nieruchomości, których działalność gospodarcza została ograniczona przepisami § 8 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia Rady Ministrów lub wskazanie podatników, wykonujących wybrane rodzaje działalności, wymienione w tym rozporządzeniu. Dla określenia grupy gmina może wykorzystać również inne kryteria.

Zgodne z upoważnieniem ustawowym będzie również wprowadzenie zwolnień i przedłużenie terminów płatności rat podatku - dla wszystkich przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

3.4. Definiowanie pojęcia pogorszenia płynności finansowej w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19

Gmina może poprzestać na wskazaniu grup przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Dodatkowe precyzowanie pojęcia pogorszenia płynności finansowej nie jest konieczne w tych przypadkach, gdy z oczywistych względów należy przyjąć, że nastąpiło pogorszenie sytuacji podatnika w związku z rozprzestrzenianiem się COVID-19, np. gdy podatnicy zostali zobowiązani do zamknięcia swojego zakładu (fryzjerzy, kosmetyczki, prowadzący hotele, restauracje i inne punkty gastronomiczne, sklepy w galeriach handlowych).

W razie, gdy możliwość skorzystania z preferencji podatkowych zostanie skierowana również do innych grup przedsiębiorców, w przypadku których spełnienie tego warunku nie będzie już tak oczywiste, doprecyzowanie tego pojęcia będzie natomiast jak najbardziej zasadne. Przepis kompetencyjny jest elastyczny i nie zabrania takiego działania gminie.

W tym celu gmina możne wykorzystać lub zmodyfikować rozwiązania w tym zakresie przyjęte w ustawie o COVID-19, w której zdefiniowane zostało pojęcie spadku obrotów gospodarczych106 w następstwie wystąpienia COVID-19 lub też posłużyć się własnymi kryteriami. Skorzystanie z rozwiązań z ustawy ma pełne uzasadnienie, gdyż pogorszenie płynności finansowej w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19 wiąże się ze spadkiem obrotów. Natomiast to, jakie szczegółowe kryteria w tym zakresie zostaną zastosowane w uchwale, zależy już od samej gminy.

3.5. Dokumentowanie pogorszenia płynności finansowej przedsiębiorcy

Przepisy ustawowe, stanowiące podstawę stosowania preferencji, nie przewidują dodatkowych warunków, jakie musi spełniać podatnik korzystający z preferencji. Trzeba jednak zaznaczyć, że preferencje są skierowane do podatników, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Zatem pogorszenie płynności finansowej z powodu COVID-19, jest już warunkiem samym w sobie skorzystania z preferencji i podatnik musi ten warunek spełnić.

Gmina może w uchwale określić sposób udokumentowania pogorszenia płynności finansowej, np. poprzez złożenie stosownego oświadczenia w tej sprawie, które w tym wypadku będzie pełniło wyłącznie rolę informacyjną. Będzie to zasadne zwłaszcza w przypadku, gdy ze zwolnienia skorzystać będą mogli przedsiębiorcy, w przypadku których spełnienie warunku pogorszenia płynności finansowej nie będzie oczywiste (np. nie będą to grupy przedsiębiorców, którzy musieli zaprzestać prowadzenia działalności).

Co do zasady jednak, przedstawienie oświadczenia dotyczącego pogorszenia płynności finansowej przez podatnika korzystającego z preferencji podatkowych nie jest konieczne chociażby z uwagi na fakt, że zasadność skorzystania ze zwolnienia będzie mogła zostać zweryfikowana w późniejszym okresie przy wykorzystaniu narzędzi przewidzianych dla organów podatkowych w Ordynacji podatkowej, np. w ramach czynności sprawdzających na podstawie art. 274a tej ustawy. Z drugiej jednak strony, zastosowanie preferencji prowadzi do pozbawienia gminy części swoich dochodów własnych, tak więc ryzyko związane z nieuprawnionym korzystaniem z preferencji przez podatników niespełniających warunków niezbędnych do stosowania wsparcia podatkowego należy zminimalizować. Stąd też gmina może nałożyć na podatników obowiązek złożenia takiego oświadczenia.

Stanowczo jednak trzeba podkreślić, że od złożenia takiego oświadczenia nie może być uzależnione skorzystanie ze zwolnienia lub z przedłużenia terminu płatności rat podatku, gdyż warunku takiego nie przewidziano w ustawie COVID-19.

3.6. Zakres podmiotowy i przedmiotowy wprowadzanych zwolnień z podatku od nieruchomości

Istotą wprowadzanej przez gminę preferencji w podatku od nieruchomości na podstawie nowego przepisu kompetencyjnego jest zwolnienie z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanych grup przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19. Ze zwolnienia korzystać mogą zatem tylko podmioty wskazane w tym przepisie, będące podatnikami podatku od nieruchomości.

Zwolnienie nie może zostać zatem wprowadzone dla podmiotów wydzierżawiających swoje nieruchomości innym podmiotom na prowadzenie działalności gospodarczej. W takim przypadku nie są oni bowiem podmiotami określonymi w ustawie, tj. przedsiębiorcami, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z COVID-19 (nie dotyczy przedsiębiorców, których przedmiotem wykonywanej działalności jest wynajmowanie/wydzierżawianie nieruchomości, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z COVID-19, uprawnionych do skorzystania z preferencji).

Należy też zauważyć, że możliwość wprowadzenia zwolnienia nie została ograniczona do przedmiotów opodatkowania, które są związane tylko z określoną działalnością gospodarczą. Gmina może zatem wprowadzić zwolnienie dla wszystkich gruntów, budynków i budowli określonych grup przedsiębiorców, albo dla przedmiotów opodatkowania związanych wyłącznie z prowadzeniem określonej działalności. W takim przypadku podatnik, który będzie prowadził więcej niż jeden rodzaj działalności gospodarczej, nie będzie płacił podatku tylko od tej nieruchomości, której będzie dotyczyła uchwała. Możliwa jest również taka sytuacja, że gmina wprowadzi zwolnienie tylko dla niektórych przedmiotów opodatkowania np. gruntów i budynków lub tylko budynków. Gmina może także wprowadzić zwolnienie z podatku od nieruchomości dla części budynków i budowli.

3.7. Wprowadzenie zwolnienia z podatku od nieruchomości i przedłużania terminów płatności rat podatku bez konieczności złożenia wniosku

Wprowadzając omawiane preferencje w podatku od nieruchomości gmina nie może uzależnić korzystania z nich od uprzedniego złożenia wniosku o zastosowanie tych rozwiązań. Pomoc przedsiębiorcom w postaci zwolnienia z podatku od nieruchomości oraz przedłużenia terminów płatności rat podatku od nieruchomości na podstawie uchwały rady gminy, zgodnie z ustawą COVID-19, nie jest stosowana na wniosek. W razie podjęcia takiej uchwały przewidziane w uchwale rodzaje pomocy, obowiązują generalnie z mocy prawa podatników spełniających warunki określone przez gminę, a więc podatnik nie musi składać indywidualnie wniosku o zastosowanie preferencji.

Należy odróżnić pomoc udzielaną na podstawie uchwał rad gmin, na podstawie wprowadzonych przepisów kompetencyjnych w ustawie COVID-19, od indywidualnych, uznaniowych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych na podstawie Ordynacji podatkowej, do zastosowania których niezbędne jest złożenie przez podatnika wniosku.

W wyżej wymienionym przypadku, gdy przedłużenie terminu płatności nie dotyczy raty podatku, której termin płatności przypadał na 15 kwietnia 2020 r., a rata ta nie została zapłacona, przedsiębiorca może ubiegać się o rozłożenie na raty lub umorzenie na podstawie Ordynacji podatkowej powstałej w ten sposób zaległości podatkowej, na podstawie odpowiednio: art. 67a § 1 pkt 2 lub pkt 3 Ordynacji podatkowej. Rada gminy nie mogła bowiem przedłużyć terminu płatności raty podatku po upływie tego terminu¹⁰⁷. W takim przypadku, w celu skorzystania z indywidualnej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, konieczne jest złożenie wniosku o jej zastosowanie, który zostanie rozpatrzony przez organ podatkowy.

3.8. Obowiązywanie uchwał w sprawie zwolnień z podatku

Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy¹⁰⁸.

Jednak w uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.

Dopuszcza się ponadto możliwość nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie. Należy przyjąć, że sytuacja, gdy gmina wprowadza przepis, którego istotą jest korzyść dla podatnika w postaci zwolnienia go z obowiązku zapłaty podatku w związku z ponoszeniem ekonomicznych skutków pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2, retroaktywność uchwały gminnej jest uzasadniona.

Jeśli gmina, w ramach swojego uznania, zdecyduje się na wprowadzenie zwolnień z podatku po tej dacie, będzie mogła nadać uchwale moc wsteczną.

Należy jednak mieć na względzie fakt, że przepisy stanowiące podstawę wprowadzania przez gminę zwolnień z podatku od nieruchomości weszły w życie z dniem 31 marca 2020 r. – w odniesieniu do przedsiębiorców, natomiast w odniesieniu do organizacji pozarządowych i podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dniem 18 kwietnia 2020 r.

Data wejścia w życie przepisów stanowiących podstawę wprowadzania przez gminę zwolnień z podatku determinuje termin początkowy, od jakiego gminy mogą wprowadzać te preferencje, w odniesieniu do wskazanych grup podmiotów.

W konsekwencji, nie jest możliwe wprowadzenie przez gminę w drodze uchwały zwolnienia z podatku od nieruchomości w okresie, w którym nie obowiązywały regulacje wprowadzające taką możliwość.

Zatem 1 kwietnia 2020 r. jest początkowym terminem, od którego może być stosowane zwolnienie z podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców, z uwagi na datę wejścia w życie przepisów kompetencyjnych i fakt, że podatek ten jest rozliczany w okresach miesięcznych.

Odpowiednio, w przypadku organizacji wskazanych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie początkowym terminem stosowania zwolnienia z podatku od nieruchomości będzie 1 maja 2020 r.

Dopuszczalną retroaktywność uchwały rady gminy ogranicza zatem termin wejścia w życie przepisów kompetencyjnych, w ten sposób, że przed datą wejścia w życie tych przepisów nie jest możliwe stosowanie na ich podstawie zwolnień z podatku od nieruchomości.

4. Zasady korzystania przez podatników z preferencji w podatku od nieruchomości polegających na zwolnieniu z tego podatku a także na przedłużeniu terminu płatności rat podatku

4.1. Obowiązki podatnika podatku od nieruchomości

Uchwały rad gmin w sprawie wprowadzenia preferencji w podatku od nieruchomości na podstawie ustawy COVID-19 są aktami generalnymi, zawierającymi normy prawne skierowane do ogółu podatników, spełniających warunki określone w tej uchwale. Jak już wcześniej wskazano, w celu skorzystania z tych preferencji nie jest konieczne złożenie wniosku o zastosowanie, zarówno zwolnienia z podatku, jak i przedłużenia terminu płatności raty podatku od nieruchomości.

Niemniej ustawa o podatkach lokalnych w art. 6 ust. 3 stanowi, że jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie.

W razie zaistnienia w ciągu roku zdarzenia, o którym mowa w art. 6 ust. 3 ustawy o podatkach lokalnych, podatnik zobowiązany jest złożyć informację (osoby fizyczne) lub korektę deklaracji (osoby prawne)¹⁰⁹.

Ponadto w razie zaistnienia takiego zdarzenia organ podatkowy dokonuje zmiany decyzji, którąustalono podatek¹¹⁰.

Okolicznością mającą wpływ na wysokość opodatkowania w roku podatkowym jest korzystanie przez podatnika ze zwolnienia z podatku od nieruchomości na mocy uchwały rady gminy wprowadzającej to zwolnienie, podjętej na podstawie art. 15p ustawy COVID-19. Jeśli podatnik korzysta na jej podstawie ze zwolnienia z podatku od nieruchomości w określonym czasie, to po jego upływie również mamy do czynienia z okolicznością, o której mowa w art. 6 ust. 3 ustawy o podatkach lokalnych.

W konsekwencji powyższego, podatnik spełniający warunki określone w uchwale i korzystający ze zwolnienia z podatku od nieruchomości, ma obowiązek złożyć nową informację na podatek od nieruchomości (osoba fizyczna) lub skorygować deklarację na ten podatek (osoba prawna), zarówno od miesiąca, od którego korzysta ze zwolnienia, jak i od miesiąca, od którego będzie opłacał podatek. Postępowanie takie będzie oznaczać prawidłowe wypełnienie przez podatnika obowiązków informacyjnych, wynikających z ustawy regulującej opodatkowanie podatkiem od nieruchomości.

Dodatkowo, podatnik może zostać zobowiązany do złożenia oświadczenia dotyczącego pogorszenia płynności finansowej, w zależności od postanowień uchwały rady gminy.

W przypadku wprowadzenia preferencji polegającej na przedłużeniu terminów płatności rat podatku od nieruchomości, w zależności od tego, od kiedy gmina wprowadziła tę preferencję, możliwe jest przedłużenie następujących terminów:

• w przypadku osób fizycznych – terminu płatności II-ej raty podatku za 2020 r., która miała być zapłacona do 15 maja¹¹¹
• w przypadku osób prawnych – terminów płatności rat za miesiące: IV, V i VI 2020 r., które miały być zapłacone w terminach: 15 kwietnia, 15 maja i 15 czerwca¹¹².

Przedłużenie może być stosowane najpóźniej do 30 września 2020 r. Konkretny termin, w jakim podatnik najpóźniej będzie musiał uregulować podatek, obowiązujący w danej gminie, wynikać będzie z uchwały rady gminy.

Jak wcześniej wskazano, przedłużenie terminu płatności raty podatku nie jest obligatoryjne dla gminy, tak więc podatnik może skorzystać z tej preferencji wyłącznie w razie jej wprowadzenia. Podobnie, jak w przypadku wprowadzenia zwolnienia z podatku, podatnik korzystający z przedłużenia terminów płatności rat podatku może być zobowiązany złożyć oświadczenie dotyczące pogorszenia płynności finansowej.

W razie podjęcia uchwały przez gminę i wprowadzenia tej preferencji podatnik oczywiście nie musi z niej skorzystać i może zapłacić raty w terminach ustawowych.

4.2. Korzystanie przez podatnika z nowych preferencji w podatku od nieruchomości w kontekście przepisów z zakresu pomocy publicznej

Wsparcie dla przedsiębiorców polegające na zwolnieniu z podatku od nieruchomości oraz przedłużeniu terminów płatności rat tego podatku, wprowadzane na podstawie art. 15p i art. 15q ustawy COVID-19, stanowi pomoc publiczną, mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce, o której mowa w Komunikacie Komisji – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 (2020/C 91 I/01)¹¹³, zgodnie z ustawą COVID-19¹¹⁴.

W konsekwencji powyższego podatnik korzystający z tego rodzaju wsparcia zobowiązany jest do postępowania zgodnie z regułami dotyczącymi pomocy publicznej, wynikającymi z ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, w tym w zakresie konieczności przedkładania informacji przez podmiot ubiegający się o pomoc.

Zgodnie z art. 37 ust. 5 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej podmiot ubiegający się o pomoc publiczną zobowiązany jest do przedstawienia podmiotowi jej udzielającemu szeregu informacji dotyczących prowadzonej działalności gospodarczej oraz otrzymanej pomocy. Zakres tych informacji określony został w „Formularzu informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc inną niż pomoc w rolnictwie lub rybołówstwie, pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie” stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 2010 r. w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc inną niż pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie¹¹⁵.

Jak wskazuje na swojej stronie internetowej Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zakres wymaganych do przedstawienia informacji, określony w ww. Formularzu jest jednak dużo szerszy w stosunku do warunków udzielania pomocy określonych w Komunikacie Komisji - Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19. W związku z powyższym uznano, że nie ma przeszkód, aby ww. obowiązek informacyjny zawęzić. W związku z tym udostępniono przykładowy wzór uproszczonego Formularza informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc, który może być wykorzystany w przepisach projektowanych uchwał np. w formie załącznika. Jednak to, jaki formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc rekompensującą negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 należy złożyć w danej gminie, określone zostanie w uchwale.

Informacje na temat COVID-19 w kontekście pomocy publicznej zamieszczone są na stronie UOKiK: Strona główna > Pomoc publiczna > Informacje ogólne > COVID-19 a pomoc publiczna. Link do strony: https://www.uokik.gov.pl/covid19_a_pomoc_publiczna.php#faq3972

ZWOLNIENIE OD PODATKU OD SPADKÓW I DAROWIZN

1. Otrzymanie darowizn na walkę z pandemią COVID-19 i wsparcie oświaty

W ramach pakietu działań podjętych i wdrożonych w obszarze bezpośredniej walki z pandemią COVID-19 wprowadzono zwolnienie darowizn otrzymanych na przeciwdziałanie COVID-19 oraz wsparcie oświaty.

Podstawa prawna: art. 15zzzzzza ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Przepis ten określa zasady stosowania tej preferencji, tj.:

• cel i przedmiot darowizny
• podmioty objęte zwolnieniem
• termin nabycia

Rozdział I Objaśnień dotyczy przepisów o podatkach dochodowych, które określają podstawę prawną oraz zasady stosowania odliczenia z tytułu przekazania darowizn na przeciwdziałanie COVID-19. Otrzymanie przez osobę fizyczną tytułem darowizny rzeczy lub prawa majątkowego może rodzić obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn. Mając na uwadze komplementarność rozwiązań podatkowych wprowadzono symetryczne zwolnienie od podatku od spadków i darowizn dla osób fizycznych nabywających tytułem darowizny rzeczy lub prawa majątkowe, w związku z przekazaniem których w podatku dochodowym od osób fizycznych umożliwiono odliczenie z tytułu przekazania darowizn na przeciwdziałanie COVID-19 lub wsparcie placówek oświatowych.

1.1. Cel i przedmiot darowizny

Warunkiem zwolnienia darowizny rzeczy lub praw majątkowych jest ich otrzymanie na przeciwdziałanie COVID-19, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy COVID-19 albo na cele związane z prowadzeniem placówki oświatowej w przypadku darowizny komputerów przenośnych.

Przeciwdziałaniem COVID-19 są wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem jego rozprzestrzeniania się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2.

Zwolnienie to jest adresowane do osób fizycznych:

• wykonujących działalność leczniczą i wpisanych do wykazu, o którym mowa w art. 7 ustawy COVID-19,
• prowadzących domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegownie, schroniska dla osób bezdomnych w tym z usługami opiekuńczymi, ośrodki wsparcia, rodzinne domy pomocy oraz domy pomocy społecznej, o których mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507, 1622, 1690, 1818 i 2473), na cele związane z prowadzeniem tych placówek.

Obok powyższego przewiduje się zwolnienie dla darowizn rzeczowych, których przedmiotem są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami (kompletne, zdatne do użytku i nie starsze niż 3 lata) – jeżeli nabywca jest osobą fizyczną prowadzącą placówkę oświatową, na cele związane z prowadzeniem tych placówek.

1.2. Podmioty objęte zwolnieniem

Zwolnienie jest adresowane do osób fizycznych:

• wykonujących działalność leczniczą i wpisanych do wykazu, o którym mowa w art. 7 ustawy COVID-19,
• prowadzących domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegownie, schroniska dla osób bezdomnych w tym z usługami opiekuńczymi, ośrodki wsparcia, rodzinne domy pomocy oraz domy pomocy społecznej,
• prowadzących placówki oświatowe.

1.3. Termin nabycia

Ze zwolnienia korzystają darowizny przekazane w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 30 września 2020 r.

Darowizny przekazane w innym terminie lub niespełniające wszystkich przesłanek w zakresie przedmiotu nabycia oraz nabywcy nie korzystają ze zwolnienia (uwaga! – przeczytaj wyjaśnienie w ramce poniżej).

Pełna treść objaśnień podatkowych MF z 21 lipca 2020 r.

źródło: www.gov.pl

⁹² Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2020 r. w sprawie zaniechania poboru odsetek za zwłokę od niektórych zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2019 r. w związku z COVID-19 (Dz. U. poz. 728). 

⁹³ Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 maja 2020 r. w sprawie zaniechania poboru odsetek za zwłokę od niewpłaconej w terminie daniny solidarnościowej w związku z COVID-19 (Dz. U. poz. 926). 

⁹⁴ Przepisy te weszły w życie na mocy ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193).

⁹⁵ Ustawa z dnia 19 czerwca – ustawa o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 1086).

⁹⁶ Dyrektywa Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych (Dz. Urz. UE L 139 z 05.06.2018, str. 1).

⁹⁸ Art. 5 ust. 2, 3 i 4 ustawy o podatkach lokalnych

⁹⁹ Art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach lokalnych

¹⁰⁰ Art. 87 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483)

¹⁰¹ Art. 94 Konstytucji RP

¹⁰² Art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713, z późn.zm.).

¹⁰³ Art. 88 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP

¹⁰⁴ Art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 12 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461, z późn.zm.).

¹⁰⁵ Dz. U. z 2020 r. poz. 566

¹⁰⁶ Art. 15g ust. 9 ustawy COVID-19

¹⁰⁷ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 lipca 2017 r. sygn. akt II FSK 1671/16 Naczelny Sąd Administracyjny zauważa także, że nie powinna budzić żadnej wątpliwości konstatacja, iż odroczenie (a więc wydłużenie) terminu do dokonania określonej czynności może odnosić się tylko do takiego terminu, który jeszcze nie upłynął, bowiem termin, który już ekspirował, nie może podlegać jakimkolwiek modyfikacjom, a więc nie może być ani przedłużony, ani skrócony. Jest to pogląd podzielany w literaturze przedmiotu.

¹⁰⁸ Art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych

¹⁰⁹ Odpowiednio: art. 6 ust. 6 i ust. 9 pkt 2 ustawy o podatkach lokalnych

¹¹⁰ Art. 6 ust. 8 ustawy o podatkach lokalnych

¹¹¹ Art. 6 ust. 7 ustawy o podatkach lokalnych

¹¹² Art. 6 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatkach lokalnych

¹¹³ Dz. Urz. UE C 91 I/1 z 20.03.2020 r., z późn.zm.

¹¹⁴ Art. 15zzzh ust. 1 pkt 1

¹¹⁵ Dz. U. Nr 53, poz. 312, z późn.zm.