Świadczenie postojowe: Wspólnik spółki to nie przedsiębiorca

Jak zauważa poseł w interpelacji do do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych jest zaznaczone, że wspólnicy spółek osobowych, zgłoszeni do ubezpieczeń z kodem 0543, opłacający składki sami za siebie, są traktowani jako osoby prowadzące działalność gospodarczą. Tymczasem Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia świadczenia postojowego dla wspólnika spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej. Sytuacja taka uznawana jest za dyskryminującą i niesprawiedliwą.

Interpelacja nr 9300 do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie odmowy świadczenia postojowego dla wspólnika spółki osobowej, tzn. wspólnika spółki jawnej, spółki komandytowej lub spółki partnerskiej

Szanowna Pani Minister,

zgodnie z art. 15zq ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.) świadczenie postojowe przysługuje osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych oraz jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu. Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności. Świadczenie postojowe przysługuje osobie prowadzącej działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców.

Należy zauważyć, że w treści wyżej wymienionego przepisu ustawodawca nie ogranicza się tylko do przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców, ale też do innych przepisów szczególnych. Powstaje więc pytanie, o jakich innych przepisach szczególnych myślał ustawodawca. W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, z późn. zm.) jest zaznaczone, że wspólnicy ww. spółek, zgłoszeni do ubezpieczeń z kodem 0543, opłacający składki sami za siebie, są traktowani jako osoby prowadzące działalność gospodarczą.

Tymczasem Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 15zv ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w związku z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych odmawia świadczenia postojowego dla wspólnika spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej. Sytuacja taka uznawana jest w odczuciu osób, którym odmówiono świadczenia postojowego, za dyskryminującą i niesprawiedliwą. Oczekują one zmiany przepisów w takim zakresie, by świadczenie postojowe im przysługiwało.

W związku z powyższym uprzejmie proszę Panią Minister o odpowiedź na następujące pytania:

1. Czy wspólnik spółki osobowej spełniający wszystkie warunki do otrzymania świadczenia postojowego, a przede wszystkim będący osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, nie powinien otrzymać prawa do świadczenia postojowego?
2. Czy ministerstwo planuje ewentualne zmiany przepisów w tym zakresie?

Poseł Andrzej Kryj

31 lipca 2020 r.

Odpowiedź na interpelację nr 9300 w sprawie odmowy świadczenia postojowego dla wspólnika spółki osobowej, tzn. wspólnika spółki jawnej, spółki komandytowej lub spółki partnerskiej

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację poselską nr 9300 Pana Posła Andrzeja Kryja w sprawie odmowy wypłaty świadczenia postojowego dla wspólnika spółki osobowej, tzn. wspólnika spółki jawnej, spółki komandytowej lub spółki partnerskiej, przedkładam, co następuje.

Jak słusznie wskazał Pan poseł, świadczenie postojowe jest jedną z wielu form wsparcia przedsiębiorców w trudnym okresie pandemii związanej z COVID-19. Świadczenie to przysługuje osobom prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, w tym również korzystającym z „Ulgi na start” i opłacających składki w ramach Małego ZUS, jeżeli miały one przestój w następstwie COVID-19.

Definicja przedsiębiorcy, zawarta w art. 4 Prawa przedsiębiorców stanowi, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwana dalej ustawą systemową, nie reguluje kwestii związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej, a jedynie wskazuje m.in. na zasady podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wskazanych w niej podmiotów, w tym wspólników spółek osobowych.

Art. 8 ust. 6 ustawy systemowej stanowi wprost, iż - dla celów ubezpieczeniowych - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, nacisk położony jest na faktyczne prowadzenie działalności, co wynika także z uregulowania art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, zgodnie z którym wyłączeniu podlegają okresy, na które wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców. W przypadku natomiast osób, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt. 4 ustawy systemowej (tj. wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej), ww. ustawa nie uzależnia podlegania tych osób ubezpieczeniom społecznym od prowadzenia działalności przez wskazane spółki. Wskazuje zatem, że tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym jest sam status osoby, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej.

Wspomniany wyżej art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej - dla potrzeb podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym - wyraźnie rozróżnia wspólników spółek osobowych jako kategorię odrębną od osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, co w konsekwencji oznacza, że wspólnicy nie mogą być traktowani jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 1 ww. ustawy. Pozostaje to w ścisłym związku z uregulowaniami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych, z przepisów której wynika, że spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową, zaś każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Stanisław Szwed

Warszawa, 18 sierpnia 2020 r.