Świadczenia dla pracowników a podatek VAT (1)

Nie gasną spory między podatnikami a organami podatkowymi dotyczące opodatkowania świadczeń, o których dzisiaj mowa. Dzięki odpowiedniej wykładni stosowanej przez sądy jest ich na szczęście coraz mniej. Jak pokażemy, reguły dotyczące opodatkowania bądź braku obowiązku zapłaty podatku od świadczeń nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych nie są trudne do stosowania.

Jeśli będziecie pamiętać o paru zasadach i przepisach, do których powinniście się odnieść, odpowiedź na pytanie, czy dane świadczenie opodatkować VAT czy nie, nie będzie wcale już taka skomplikowana.

Oprzemy się na kilku przykładach i wskażemy podstawowe reguły i przepisy prawa, które decydować będą o tym, czy mamy do czynienia z transakcją opodatkowaną czy nie. W kręgu naszego zainteresowania znajdą się:

  • art. 5 ustawy o VAT,

  • art. 8 ust. 2 ustawy o VAT,

  • art. 15 ustawy o VAT,

  • art. 86 ustawy o VAT.

Świadczenie odpłatne

W przedstawionych poniżej przykładach wyróżniamy zagadnienia, które mają szczególne znaczenie dla opodatkowania bądź nieopodatkowania omawianych świadczeń.

Przykład:

Spółka zamierza udzielać pracownikom nieoprocentowanych pożyczek na zaspokojenie ich indywidualnych potrzeb w całości ze środków obrotowych spółki. Zostanie opracowany dokument określający zasady i warunki otrzymania pożyczki. Zasady udzielania pożyczek będą jednolite dla wszystkich pracowników. Udzielanie pożyczek nie stanowi statutowej działalności spółki – wykracza poza zakres czynności zgłoszonych jako przedmiot działalności w KRS oraz nie jest wymienione w umowie spółki.

Spółka szacuje, że w ciągu miesiąca udzielonych zostanie maksymalnie 15 pożyczek. Kwota pożyczki dla jednego pracownika w ciągu 3 lat może przekroczyć 5000 zł. Spółka zawierać będzie ze swoimi pracownikami umowy pożyczki. Na podstawie tych umów udzielać będzie pracownikom pożyczek w określonej kwocie (maksymalna wysokość jednej pożyczki to 5000 zł), a pracownik zobowiązany będzie do zwrotu tej kwoty w uzgodniony sposób i w uzgodnionym terminie. Spłata pożyczki nastąpi w ratach. Dany pracownik będzie mógł ubiegać się o pożyczkę więcej niż jeden raz, przy czym o pożyczkę ubiegać się będzie mogła wyłącznie osoba, która spłaciła w całości wcześniej udzieloną pożyczkę.

Umowy pożyczki zawsze zawierane będą w Polsce. Środki pieniężne będące przedmiotem umów pożyczek w momencie zawierania umów pożyczek znajdować się będą w Polsce. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT i nie prowadzi działalności w zakresie udzielania pożyczek. Czy udzielane przez spółkę pracownikom pożyczki będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Aby odpowiedzieć na tak zadane pytanie, musimy pamiętać o kilku rzeczach.

Przede wszystkim zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jak wiecie, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast w art. 8 ust. 1 ww. ustawy zdefiniowano, że przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

  • przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

  • zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

  • świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej bądź podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak zatem widzicie, z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Za usługę uznać należy każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności, które nie jest dostawą towarów, podkreślając tym samym powszechność opodatkowania. Zatem na zachowanie to (świadczenie) składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie – znoszenie określonych stanów rzeczy). Ponadto do uznania danej czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy wykonywanego świadczenia (beneficjenta czynności) i występowanie związku między tą czynnością a otrzymywanym przez niego wynagrodzeniem, będącym świadczeniem wzajemnym. Zatem usługą jest tylko takie świadczenie, w razie którego istnieje bezpośredni konsument – odbiorca świadczenia, odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną). Pamiętajcie również, że nie tylko sama odpłatność jest warunkiem koniecznym dla zakwalifikowania danej transakcji jako podlegającej opodatkowaniu VAT, ale odpłatność ta musi pozostawać w bezpośrednim związku z dostawą towaru/usługi. Dla zakwalifikowania danej czynności jako opodatkowanej VAT związek między dostawą a zapłatą (odpłatnością) musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby możliwe było ustalenie, że płatność następuje za to świadczenie.

Taki sposób interpretacji przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT prezentowany jest w orzecznictwie sądów administracyjnych (m.in. wyrok WSA w Warszawie z 26 listopada 2008 r., sygn. III SA/Wa 1318/08). Tezy sformułowane przez sądy administracyjne znajdują uzasadnienie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W jednym z orzeczeń (C-16/93; R.J. Tolsma v. lnspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden) ETS rozstrzygnął kwestię, czy uliczny muzyk, który gra w zamian za dobrowolne datki zbierane „do kapelusza”, świadczy odpłatną usługę na rzecz przechodniów, a rzucane (ofiarowywane) datki stanowią zapłatę za usługę. W ocenie ETS brak było bezpośredniego związku między wykonywanym świadczeniem a otrzymywanymi datkami. Nie było bowiem żadnej umowy (porozumienia), choćby dorozumian...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »