Środki trwałe. Nowy KSR opublikowany

Krajowy Standard Rachunkowości nr 11 wyjaśnia zasady uznawania, wyceny i ujmowania w księgach rachunkowych środków trwałych oraz środków trwałych w budowie, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych. Dokument przedstawia zasady prezentacji i ujawniania w sprawozdaniu finansowym jednostki informacji o środkach trwałych.

Standard ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2017 r. Został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Ministra Rozwoju i Finansów z 29 maja 2017 r., poz. 105.

Co istotne, standard nie ma zastosowania do inwentarza żywego oraz sadów i plantacji (aktywów biologicznych). Standard nie omawia też zagadnień związanych z zamianą jednego środka trwałego na inny środek trwały oraz wniesienia środka trwałego (środków trwałych) w formie aportu. Problematyka ta jest przedmiotem odrębnego stanowiska Komitetu Standardów Rachunkowości.

W zakres standardu nie wchodzą zagadnienia związane ze stosowaniem przepisów podatkowych dotyczących środków trwałych i ich amortyzacji. Zwraca się jednak uwagę, że ewidencja księgowa środków trwałych ma zapewnić możliwość prawidłowego obliczenia podatku dochodowego, a w jednostkach objętych podatkiem dochodowym od osób prawnych – odroczonego podatku dochodowego.

Postać środka trwałego

KSR nr 11 wskazuje, że środkiem trwałym jest co do zasady składnik aktywów posiadający postać rzeczową (materialną). Jednak w przypadku niektórych składników aktywów trwałych jednostka musi rozstrzygnąć: czy stanowią one środek trwały, czy wartość niematerialną i prawną.

Środek trwały stanowią także rzeczowe prawa majątkowe w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, takie jak: prawo wieczystego użytkowania gruntu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego. Nie zalicza się jednak do środków trwałych takich rzeczowych praw majątkowych jak: służebność przesyłu, służebność gruntowa, służebności osobiste, hipoteka, zastaw i użytkowanie. Nie uznaje się za środek trwały rzeczowych składników aktywów, które pełnią jedynie funkcję nośnika dla wartości niematerialnych i prawnych.

Okres użyteczności ekonomicznej

Zgodnie z postanowieniami KSR nr 11 środkiem trwałym może być jedynie składnik aktywów, który jednostka zamierza użytkować/wykorzystywać na własne potrzeby przez okres (zwany w ustawie okresem ekonomicznej użyteczności) trwający dłużej niż rok.

Warto podkreślić, że składnik aktywów, który jednostka nabyła z zamiarem wykorzystywania na własne potrzeby przez okres krótszy niż rok, nie jest uznawany za środek trwały, mimo że fizycznie jest on zdolny do działania dłużej niż rok. Nakłady poniesione na taki składnik aktywów stanowić mogą:

1. koszt wytworzenia innych składników aktywów lub usług,