Środki pieniężne na rachunku VAT

Środki zgromadzone na rachunku VAT są w ograniczonej dyspozycji jednostki posiadającej go. Nie wyklucza to jednak możliwości dysponowania nimi, przy czym rachunek ten może być obciążony wyłącznie w określonym celu, np. wpłatą na rachunek urzędu skarbowego podatków i należności celnych. Ponadto podatnik ma pełną możliwość dokonywania przekazania tych środków w ramach wszystkich swoich rachunków VAT, a także może wystąpić do do naczelnika urzędu skarbowego o ich uwolnienie.

Rachunek VAT stanowi element mechanizmu split payment, który, zgodnie z art. 108a ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów polega polega na tym, że:

• zapłata kwoty odpowiadającej całości lub części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT,
• zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury dokonywana jest na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób, np. w drodze potrącenia.

Rachunek VAT w bilansie

Taki dość specyficzny sposób dokonywania płatności za towar lub usługę powinien zostać odpowiednio ukazany w sprawozdaniu finansowym jednostki gospodarczej. Został on określony w załączniku nr 1 “Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji” do ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Zgodnie z punktem 18 załącznika „Dodatkowe informacje i objaśnienia”, jednostka powinna ujawnić środki pieniężne na rachunku VAT według wytycznych tam zawartych. Pozostałe załączniki adresowane do przedsiębiorstw i innych jednostek nie zawierają w tej materii żadnych wskazówek. To zaś sprawia, iż w takim przypadku nie zachodzi konieczność ujawnienia informacji dotyczących środków na rachunku VAT w informacji dodatkowej czy też dodatkowych objaśnieniach bilansu. I prezentowane są one w bilansie jako inne środki pieniężne w ramach „Krótkoterminowych aktywów finansowych”.

Księgi rachunkowe

Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności - którego elementem jest rachunek VAT - nie ma wpływu na sposób ujęcia faktury sprzedażowej i zakupowej w księgach rachunkowych. Inaczej wygląda jednak sposób księgowania w związku z operacjami na rachunku VAT. Z zapisów w księgach rachunkowych powinny wynikać zmiany na rachunku VAT, jego saldo. To z kolei wymaga wprowadzenia dodatkowego konta analitycznego do rachunku bankowego. Może to być konto analityczne „Rachunek VAT” zaprowadzone dla konkretnego rachunku bankowego.

W myśl art. 62c ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe bank realizując przelew złożony przez przedsiębiorcę (nabywcę, dłużnika) przy użyciu komunikatu przelewu w pierwszej kolejności obciąża kwotą VAT rachunek tego nabywcy i jednocześnie ta sama kwota uznaje jego rachunek rozliczeniowy. Tak zapłata przebiega gdy nabywca na rachunku VAT posiada środki pieniężne w wysokości wystarczającej do uregulowania kwoty VAT.

Sposób realizacji przez bank przelewu z tytułu otrzymania zapłaty dokonanej przy użyciu komunikatu przelewu uregulowany został w art. 62c ust. 5 Prawa bankowego. W myśl tego przepisu bank po otrzymaniu środków pieniężnych z tytułu kwoty VAT odpowiadającej kwocie VAT wskazanej w komunikacie przelewu obciąża rachunek rozliczeniowy kwotą podatku jednocześnie uznając tą kwotą rachunek VAT, który jest prowadzony dla rachunku rozliczeniowego.

Dysponowanie środkami na rachunku VAT

Środki zgromadzone na rachunku VAT są w ograniczonej dyspozycji jednostki posiadającej go. Nie wyklucza to jednak możliwości dysponowania nimi, przy czym rachunek ten może być obciążony wyłącznie w celu:

1. dokonania przy użyciu komunikatu przelewu
   • płatności kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT,
   • zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej, na rachunek VAT nabywcy towarów lub usług,
2. wpłaty:
   1. na rachunek urzędu skarbowego:
      • podatku od towarów i usług, w tym podatku od towarów ...