06.11.2015

W toku prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorstwa nierzadko muszą decydować się na sprzedaż składników majątku. Może być to podyktowane m.in. zmianą technologiczną, zużyciem się środka trwałego w sposób uniemożliwiający odpowiednie jego dalsze wykorzystanie, jak również wymianą na nowszy składnik majątku. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 330, z późn. zm.) koszty i przychody związane ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji ujmuje się w pozostałych kosztach i przychodach operacyjnych, czyli kosztach i przychodach związanych pośrednio z działalnością operacyjną jednostki.

Ponadto dokonując sprzedaży składników majątku, oprócz odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych należy pamiętać o sporządzeniu dokumentacji w postaci dokumentu LT (oznaczającego rozchód środka trwałego i wycofanie go z ewidencji środków trwałych) oraz wystawić fakturę sprzedaży danego środka trwałego.

Przykład 1:

Przedsiębiorstwo sprzedało maszynę produkcyjną i wystawiło fakturę sprzedaży:

1. faktura (wartość netto) – 25 000 zł, VAT – 5750 zł
2. wartość początkowa maszyny – 45 000 zł
3. dotychczasowe umorzenie – 27 000 zł

Księgowania:

1. Faktura sprzedaży maszyny produkcyjnej:

1. Wn konto 240 Pozostałe rozrachunki – 30 750 zł
2. Ma konto 223 VAT należny ze sprzedaży – 5750 zł
3. Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne – 25 000 zł

2. Dokument LT – rozchód maszyny produkcyjnej:

1. Ma konto 011 Wartość początkowa maszyny – 45 000 zł
2. Wn konto 071 Suma dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych – 27 000 zł
3. Wn konto 761 Nieumorzona wartość maszyny – Pozostałe koszty operacyjne – 18 000 zł

Przykład 2:

Jednostka gospodarcza dokonała sprzedaży składnika majątku, który uprzednio otrzymała w formie darowizny:

1. faktura sprzedaży (wartość netto) – 7500 zł, VAT – 1725 zł
2. wartość początkowa składnika majątku – 13 000 zł
3. dotychczasowe umorzenie – 8000 zł

Księgowania:

1. Faktura sprzedaży maszyny produkcyjnej:

1. Wn konto 240 Pozostałe rozrachunki – 9225 zł
2. Ma konto 223 VAT należny ze sprzedaży – 1725 zł
3. Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne – 7500 zł

2. Dokument LT – rozchód maszyny produkcyjnej:

1. Ma konto 011 Wartość początkowa maszyny – 13 000 zł
2. Wn konto 071 Suma dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych – 8000 zł
3. Wn konto 761 Nieumorzona wartość środka trwałego – Pozostałe koszty operacyjne – 5000 zł

3. Nota PK – przeksięgowanie niezamortyzowanej części środka trwałego figurującej na koncie Rozliczenia międzyokresowe przychodów:

1. Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne – 5000 zł
2. Wn konto 840 Rozliczenia międzyokresowe przychodów – 5000 zł

PAMIĘTAJ! Odpisy amortyzacyjne dokonywane od środków trwałych otrzymanych w formie darowizny powinny być dokonywane na koncie 840 Rozliczenia międzyokresowe przychodów. W wyniku sprzedaży ta część odpisów powinna być przeksięgowana na konto 760 Pozostałe przychody operacyjne.

Przykład 3:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sprzedaje nieruchomość gruntową o wartości początkowej 400 000 zł za cenę 450 000 zł. Jak w tym wypadku będzie wyglądać ujęcie ewidencyjne w księgach rachunkowych?

1. Faktura sprzedaży gruntu:

1. Wn konto 240 Pozostałe rozrachunki – 450 000 zł
2. Ma konto 760 Pozostałe przychody operacyjne – 450 000 zł

2. Dokument LT – wyksięgowanie wartości nieruchomości z ewidencji księgowej:

1. Ma konto 011 Środki trwałe wartość gruntu – 400 000 zł
2. Wn konto 761 Pozostałe koszty operacyjne wartość gruntu – 400 000 zł

PAMIĘTAJ! Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości grunty nie podlegają amortyzacji z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową.

Krzysztof Ulicki