Sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka nie zawsze podlega PIT

Z uzasadnienia: Skoro małżonkowie nabyli raz nieruchomość do majątku wspólnego, do niepodzielnej ręki, to podatniczka nie mogła nabyć jej powtórnie. Wobec powyższego nie można też przyjąć, że pięcioletni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT, biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku przez podatniczkę. Za powyższym przemawia fakt, że gdyby małżonkowie zbyli nieruchomość po 1999 r. a przed śmiercią męża podatniczki, odbyło by się to bez negatywnych konsekwencji podatkowych, ponieważ pięcioletni termin upłynął z końcem 1999 r.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Sławomir Kozik (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Marek Kraus, Sędzia NSA Alicja Stępień, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Marzena Cybulska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 9 września 2014 r. sprawy ze skargi D.P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 22 kwietnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r. z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości:

1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 20 stycznia 2014 o nr [...].
2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana;
3. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz skarżącej kwotę 2 930 (dwa tysiące dziewięćset trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 22 kwietnia 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z dnia 20 stycznia 2014 r. określającą wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r. z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości w kwocie [...] zł.

Decyzja organu została wydana na tle następującego stanu faktycznego:

D.P. na podstawie umowy zamiany z dnia 15 lipca 2009 r. (akt notarialny - Rep. A nr [...]) dokonała odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. [...] o powierzchni użytkowej 99,43m2, stanowiącego odrębną nieruchomość, wraz z przysługującymi udziałami w prawie własności wspólnych części budynku i w prawie użytkowania wieczystego gruntu, którego wartość określono na kwotę [...],- zł.

W ramach czynności sprawdzających organ I instancji ustalił, że podatniczka nie wykazała podatku należnego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, nie złożyła również - w określonym ustawą terminie - oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości uprawniającego do skorzystania z tzw. "ulgi meldunkowej", przewidzianej w art. 21 ust. 1 pkt 126 i ust. 21 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) dalej jako u.p.d.o.f..

W odpowiedzi na wezwanie Naczelnika Urzędu Skarbowego - strona przedstawiła: umowę zamiany, testament męża z dnia 16 października 2003 r. (akt notarialny rep. A nr [...]) oraz odpis skrócony jego aktu zgonu (wydany w dniu 8 czerwca 2007 r. nr [...]), kserokopię protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu z dnia 7 sierpnia 2007 r., sygn. akt [...], postanowienie Sądu Rejonowego w S. sygn. akt [...] z dnia 20 listopada 2007 r. o stwierdzenie nabycia spadku; kserokopię umowy sprzedaży lokalu i oddania gruntu w użytkowanie wieczyste z dnia 28 października 1994 r. (akt notarialny rep. A nr [...]) - dotyczącą sprzedaży T. i D. małżonkom P. lokalu mieszkalnego nr [...], o powierzchni 96,66m2, wraz z udziałem w prawie własności wspólnych części budynku oraz oddania w użytkowanie wieczyste udział w działce gruntu, na którym posadowiony jest budynek obejmujący lokal; akt notarialny rep. A Nr [...] z dnia 7 września 2004 r.; oświadczenie, dotyczącego zmiany treści umowy sprzedaży lokalu i oddania gruntu w użytkowanie wieczyste z dnia 28 października 1994 r. rep A nr [...], prostującego zawarte w niej błędy dotyczące prawidłowej powierzchni lokalu oraz wysokości udziału we współużytkowaniu wieczystym nieruchomości gruntowej i własności części wspólnych budynku; kserokopię zawiadomienia Sądu Rejonowego Wydział Ksiąg Wieczystych w S. z dnia 26 stycznia 1996 r. dot. urządzenia odrębnej księgi wieczystej dla lokalu mieszkalnego numer [...], którego właścicielami są T.P. oraz D.P. - na prawach wspólności ustawowej; wydruk ze strony internetowej (http://www.stat.gov.pl) dotyczącego cen 1 m2 powierzchni użytkowej budynków.

Ponadto w dniu 27 września 2013 r. podatniczka złożyła do protokołu oświadczenie, że w okresie po śmierci męża nie ponoszono żadnych nakładów zwiększających wartość lokalu mieszkalnego. W piśmie z dnia 3 października 2013 r. wyjaśniła, że ustalenie dochodu ze zbycia w drodze zamiany nieruchomości zgodnie z art. 30e ust 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest utrudnione, ze względu na fakt, że wartość nabytej nieruchomości ustalona jest w akcie notarialnym w kwocie przed denominacją, która jest kwotą nierealną, a ustawodawca do dnia dzisiejszego nie uchwalił przepisów regulujących ten problem. Jej zdaniem w wyniku zamiany nieruchomości poniosła stratę w wysokości [...] zł ([...],- zł - [...] zł), a tym samym podatek ustalony zgodnie z art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynosi "0" i nie powoduje konieczności wykazania go w zeznaniu podatkowym Pit-36 za rok podatkowy 2009.

Postanowieniem z dnia 22 października 2013 r., Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. wszczął z urzędu postępowanie podatkowe w sprawie określenia D.P. wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r. z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości. Organ ten uznał, że przychód w kwocie [...],- zł (1/2 z kwoty [...],- zł) uzyskany z odpłatnego zbycia w 2009 r. - nabytego w drodze spadku po zmarłym w 2007 r. mężu - udziału w lokalu mieszkalnym, stanowiącym odrębną nieruchomość, stanowi źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mając na uwadze powyższe decyzją z dnia 20 stycznia 2014 r., określił podatniczce wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r. z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości w kwocie 17.100 zł.

Organ I instancji stwierdził, że przychód z odpłatnego zbycia w formie zamiany, nabytego w formie spadku, udziału w nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia w ramach tzw. "ulgi meldunkowej", o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2008 r., ponieważ nie został spełniony warunek przedmiotowego zwolnienia wynikający z przepisu art. 21 ust. 21 w/w. ustawy.

Od powyższej decyzji strona złożyła odwołanie, w którym wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania w sprawie. Zarzuciła organowi naruszenie art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. oraz art. 21 ust. 21 w związku a art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w stanie obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r. - poprzez ich błędną wykładnię i bezpodstawne uznanie, że zbycie nieruchomości zostało dokonane przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości.

Dyrektor Izby Skarbowej, po rozpatrzeniu sprawy utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Przytaczając treść art. 31 § 1 i § 2 art. 33 oraz art. 35 k.c. - wyjaśnił, że z art. 35 ww. ustawy wynika, że wspólność ustawowa jest bezudziałową wspólnością łączną trwającą aż do chwili jej ustania. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością. Wspólność ustawowa małżeńska ustaje zawsze z chwilą ustania małżeństwa, m.in. w sytuacji śmierci jednego z małżonków. Z chwilą ustania ustawowej wspólności majątkowej ulega ona przekształceniu ze wspólności bezudziałowej we wspólność udziałową i przestaje być wyodrębnionym majątkiem; istnieją tylko dwie masy majątkowe, tj. majątki każdego z małżonków, na które składają się ich majątki osobiste i ułamkowe udziały w przedmiotach należących wcześniej do majątku wspólnego.

Organ wskazał, że ustawowa wspólność majątkowa D. i T.P. ustała na skutek śmierci T.P. w dniu 7 czerwca 2007 r., a spadek po zmarłym zgodnie z postanowieniem Sądu nabyła w całości na podstawie testamentu notarialnego z dnia 16 październik...