VAT: Sprzedaż i zakup towarów używanych

W polskim prawie podatkowym zarówno dostawa towarów jak i świadczenie usług na terytorium kraju jest, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT), opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Jednak w przepisie tym nie został określony stopień zużycia sprzedawanych towarów, a zatem nie ma znaczenia czy towar jest nowy czy też używany. Należy jednak pamiętać, iż w przypadku towarów używanych opodatkowanie wygląda inaczej. W niektórych wypadkach można skorzystać ze zwolnienia lub szczególnych procedur podatkowych.

Definicja towarów używanych

Definicję towarów używanych ustawodawca ujął w art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż:

• określone w art. 120 ust. 1 pkt 1-3, tj.

1. dzieła sztuki przez które rozumie się:
   1. obrazy, kolaże i podobne płyty dekoracyjne, rysunki i pastele, wykonane w całości przez artystę, z wyłączeniem planów i rysunków do celów architektonicznych, inżynieryjnych, przemysłowych, komercyjnych, topograficznych lub podobnych, ręcznie zdobionych produktów rzemiosła artystycznego, tkanin malowanych dla scenografii teatralnej, do wystroju pracowni artystycznych lub im podobnych zastosowań (CN 9701),
   2. oryginalne sztychy, druki i litografie, sporządzone w ograniczonej liczbie egzemplarzy, czarno-białe lub kolorowe, złożone z jednego lub kilku arkuszy, w całości wykonane przez artystę, niezależnie od zastosowanego przez niego procesu lub materiału, z wyłączeniem wszelkich procesów mechanicznych lub fotomechanicznych (CN 9702),
   3. oryginalne rzeźby oraz posągi z dowolnego materiału, pod warunkiem że zostały one wykonane w całości przez artystę; odlewy rzeźby, których liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy, a wykonanie było nadzorowane przez artystę lub jego spadkobierców (CN 9703),
   4. gobeliny (CN 5805 00 00) oraz tkaniny ścienne (CN 6304) wykonane ręcznie na podstawie oryginalnych wzorów dostarczonych przez artystę, pod warunkiem że ich liczba jest ograniczona do 8 egzemplarzy,
   5. fotografie wykonane przez artystę, opublikowane przez niego lub pod jego nadzorem, podpisane i ponumerowane, ograniczone do 30 egzemplarzy we wszystkich rozmiarach oraz oprawach,
2. przedmioty kolekcjonerskie przez które rozumie się:
   1. znaczki pocztowe lub skarbowe, stemple pocztowe, koperty pierwszego obiegu, ostemplowane materiały piśmienne i im podobne, ofrankowane, a jeżeli nieofrankowane, to uznane za nieważne i nieprzeznaczone do użytku jako ważne środki płatnicze (CN 9704 00 00),
   2. kolekcje oraz przedmioty kolekcjonerskie o wartości zoologicznej, botanicznej, mineralogicznej, anatomicznej, historycznej, archeologicznej, paleontologicznej, etnograficznej lub numizmatycznej (CN 9705), a także przedmioty kolekcjonerskie, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, tj. monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną,
3. antyki przez które rozumie się przedmioty, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, których wiek przekracza 100 lat (CN 9706),

• oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112).

Z ww. definicji wynika, że towarami używanymi nie są nieruchomości, towary, które nie nadają się do wielokrotnego użytku oraz towary fabrycznie nowe.

Należy podkreślić, że definicja ta ma zastosowanie jedynie w procedurze opodatkowanie systemem VAT marża.

Zwolnienie z VAT

Podstawą zwolnienia z podatku VAT towarów używanych jest art. 43 ust. 1 pkt 2, zgodnie z którym zwalnia się z podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zatem o zwolnieniu z podatku VAT dostawy towarów używanych możemy mówić jedynie, gdy towary wykorzystywane były wyłącznie na cele działalności zwolnionej z podatku VAT, a w stosunku do nich nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Ponadto, zgodnie z ww. przepisem zwolnieniu podlegają wszystkie towary spełniające określone warunki, a nie tylko towary używane.

Reasumując, ze zwolnienia z podatku VAT w przypadku towarów używanych można korzystać na zasadach ogólnych.

Procedura VAT marża

Procedura VAT marża ma zastosowanie, zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.

Istotą zastosowania tej procedury jest opodatkowanie marży przy dostawie towarów używanych, które zostały nabyte bez podatku naliczonego, czyli w przypadku, gdy:

• podatnik zakupił towar od np. osoby fizycznej, niebędącej podatnikiem podatku VAT,
• zakupił towar ...