Soczewki kontaktowe dla pracownika nie zawsze bez PIT

W przypadku, gdy lekarz specjalista wystawi zaświadczenie stwierdzające konieczność pracy przed monitorem ekranowym w korekcji wzroku, bez wyraźnego wskazania w tym zaświadczeniu na konieczność stosowania okularów korekcyjnych czy soczewek kontaktowych, lub ze wskazaniem na konieczność stosowania okularów korekcyjnych, bez wyraźnego wskazania możliwości stosowania soczewek korekcyjnych ale też bez wyraźnego wyłączenia możliwości stosowania soczewek, to kwota dokonywanej na rzecz pracownika refundacji soczewek kontaktowych będzie generować przychód ze stosunku pracy.

Z wnioskiem o interpretację zwróciła się spółka, która zgodnie z właściwymi przepisami prawa pracy oraz przepisami wykonawczymi do tych przepisów, kierują pracowników na badania lekarskie, które mają potwierdzić zdolność pracownika do wykonywania pracy na danym stanowisku. Obowiązkowe badania profilaktyczne to: wstępne (przed zatrudnieniem pracownika), okresowe (co kilka lat w zależności od warunków pracy i decyzji lekarza) oraz kontrolne (po każdej nieobecności w pracy spowodowanej chorobą, która trwała dłużej niż 30 dni).

Pracownicy na stanowiskach, które wiążą się z pracą przy monitorze ekranowym, w ramach wstępnych oraz profilaktycznych badań lekarskich kierowani są również na badania okulistyczne w celu zbadania ewentualnej wady wzroku i orzeczenia o konieczności pracy w korekcji wzroku. Lekarz okulista przeprowadzający badanie wzroku pracownika stwierdza na orzeczeniu lekarskim czy istnieje potrzeba świadczenia pracy w korekcji wzroku. Przy czym spółka zaznaczyła, że lekarz okulista wystawiając zaświadczenie o konieczności pracy w korekcji wzroku, wystawia dwa rodzaje zaświadczeń:

1. w przypadku pierwszego rodzaju zaświadczeń - na wydanym zaświadczeniu nie stwierdza wyraźnie, czy praca ma być wykonywana przy zastosowaniu okularów korekcyjnych czy soczewek kontaktowych, w przypadku tego rodzaju zaświadczenia, znajduje się wyłącznie stwierdzenie o konieczności świadczenia pracy przed monitorem ekranowym w korekcji wzroku;
2. w przypadku drugiego rodzaju zaświadczeń - na zaświadczeniu lekarskim znajduje się wyraźne zalecenie stosowania okularów korekcyjnych, bez wyraźnego wskazania konieczności stosowania soczewek korekcyjnych, ale także bez wyraźnego wyłączenia możliwości stosowania soczewek kontaktowych.

Spółka zamierza w ramach wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy, wprowadzić regulamin refundacji okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych, zgodnie z którym, w przypadku, gdy wskutek przeprowadzonego badania wstępnego lub profilaktycznego pracownika, lekarz okulista wystawi zaświadczenie stwierdzające konieczność świadczenia pracy przed monitorem ekranowym w korekcji wzroku, lub zaświadczenie wyraźnie wskazujące na konieczność stosowania okularów korekcyjnych bez wyraźnego wskazania możliwości stosowania soczewek kontaktowych, ale też bez wyraźnego wyłączenia możliwości stosowania soczewek. Pracownik taki będzie uprawniony do uzyskania refundacji okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych wedle własnego wyboru, kwota refundacji będzie na podstawie wewnątrzzakładowego aktu przysługiwać do wysokości 300 zł, jednorazowo na okres ważności zaświadczenia lekarskiego.

W związku z powyższym spółka zapytała, czy kwota dokonywanej na rzecz pracownika, refundacji soczewek kontaktowych, wolna będzie od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku, gdy spółka wprowadzi wewnątrzzakładowy regulamin refundacji okularów korekcyjnych i soczewek kontaktowych, a pracownik zawnioskuje o taką refundację przedstawiając wystawione przez lekarza okulistę, na skutek przeprowadzonego badania wstępnego lub profilaktycznego, zaświadczenie stwierdzające konieczność pracy przed monitorem ekranowym w korekcji wzroku:

1. bez wyraźnego wskazania w tym zaświadczeniu, na konieczność stosowania okularów korekcyjnych czy soczewek kontaktowych,
2. ze wskazaniem na konieczność stosowania okularów korekcyjnych, bez wyraźnego wskazania możliwości stosowania soczewek korekcyjnych ale też bez wyraźnego wyłączenia możliwości stosowania soczewek,

a co za tym idzie czy jako płatnik nie ma w związku z tym obowiązku obliczania, potrącania i zapłaty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem spółki, kwota refundacji soczewek kontaktowych na podstawie wewnątrzzakładowego regulaminu refundacji soczewek kontaktowych oraz okularów korekcyjnych ustanowionego oraz zaświadczenia lekarza okulisty wskazującego na konieczność pracy przed monitorem ekranowym w korekcji wzroku, bez wyraźnego wskazania czy konieczne jest zastosowanie okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych, jest wolna od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a spółka, jako płatnik, nie ma w związku z tym obowiązku obliczania, potrącania i zapłaty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się ze spółką. W wydanej interpretacji organ wskazał:

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Jak wynika z art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy oraz § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu opieki profilaktycznej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy, rozporządzenie określa zakres wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników, o których mowa w art. 229 § 1, 2 i 5 Kodeksu pracy, zwanych dalej ,,badaniami profilaktycznymi'', tryb ich przeprowadzania oraz sposób dokumentowania i kontroli tych badań;

Natomiast § 4 ww. rozporządzenia wskazuje:

1. Badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

1a. Skierowanie, o którym mowa w ust. 1, jest wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania.

2. Skierowanie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać:

1) określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane;

2) w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy - określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu;

3) w przypadku pracowników - określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony;

4) opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, o których mowa w pkt 2 i 3, czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

3. Wzór skierowania na badania lekarskie stanowi załącznik nr 3a do rozporządzenia.

Na podstawie art. 237⁶ § 1 kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Według § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Następnie § 8 ust. 2 ww. rozporządzenia stanowi, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Formę zapewnienia okularów korygujących wzrok określa pracodawca. Istotne jest, aby pracownik został zaopatrzony w okulary lub soczewki kontaktowe zgodnie z zaleceniem lekarza.

Soczewki kontaktowe, niewątpliwie pełnią tę samą funkcję, co okulary korekcyjne, tzn. znoszą lub zmniejszają skutki wrodzonej lub nabytej wady wzroku, takiej jak nadwzroczność, krótkowzroczność, astygmatyzm (niezborność), czy starczowzroczność.

Zatem, jeżeli lekarz specjalista w wyniku badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej zaleci pracownikowi stosowanie przy obsłudze monitora, zamiast okularów, szkieł (soczewek) kontaktowych, pracodawca ma obowiązek je zapewnić.

Na mocy powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Jeżeli zatem:

• badania okulistyczne przeprowadzone w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę stosowania okularów korygujących wzrok podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego, co potwierdzi aktualne zaświadczenie lekarza medycyny pracy,
• zakup udokumentowany jest fakturą,
• pracownicy, stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia, użytkują monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy

to uzyskana przez pracownika kwota zwrotu kosztów za zakup okularów lub soczewek kontaktowych korygujących wzrok korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku od osób fizycznych nie ma znaczenia fakt czy faktura wystawiona jest na pracodawcę czy na pracownika.

Zwrot kosztów zakupu okularów i soczewek kontaktowych korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - niezależnie czy faktura dokumentująca zakup wystawiona jest na pracodawcę czy na pracownika - i w związku z tym na płatniku nie ciąży obowiązek obliczania i pobierania zaliczki na podatek dochodowy.

W pewnych przypadkach pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy do zapewnienia pracownikowi również soczewek kontaktowych. Chodzi o sytuacje, kiedy lekarz specjalista, w wyniku badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej zaleci stosowanie przy obsłudze monitora zamiast okularów soczewki kontaktowe, gdyż przy danej wadzie wzroku pracownika nie jest możliwe skorygowanie wzroku przy pomocy okularów, tj. w szczególności:

• gdy różnica wady wzroku pomiędzy jednym okiem a drugim jest większa niż 4 dioptrie (wada w jednym oku jest duża, a w drugim mała lub jej wcale nie ma),
• przy dużym astygmatyzmie wzroku.

W takiej sytuacji soczewki (szkła) kontaktowe przeznaczone (zgodnie z zaleceniem lekarza) do korekty wzroku pracownika przy obsłudze monitora spełniają ten sam cel co okulary korygujące wzrok. Pracodawca powinien zgodnie z zaleceniem lekarza zapewnić pracownikowi soczewki (szkła) kontaktowe. W takim przypadku soczewki kontaktowe powinny być zaliczone do świadczeń, o których mowa w art. 21 ust 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W kontekście przedstawionego zagadnienia ważne są także zasady przyznawania przedmiotowego świadczenia rzeczowego. Aby zastosować zwolnienie podatkowe z art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przyjęte w zakładzie pracy zasady (regulamin) przyznawania tego rodzaju świadczeń rzeczowych muszą być zgodne z zasadami określonymi w przepisie § 8 ust. 2 ww. rozporządzenia.

W przypadku, gdy lekarz specjalista wystawi zaświadczenie:

• stwierdzające konieczność pracy przed monitorem ekranowym w korekcji wzroku bez wyraźnego wskazania w tym zaświadczeniu na konieczność stosowania okularów korekcyjnych czy soczewek kontaktowych lub
• stwierdzające konieczność pracy przed monitorem ekranowym w korekcji wzroku ze wskazaniem na konieczność stosowania okularów korekcyjnych, bez wyraźnego wskazania możliwości stosowania soczewek korekcyjnych ale też bez wyraźnego wyłączenia możliwości stosowania soczewek

w którym z uwagi na określoną wadę wzroku pracownik powinien stosować zamiast okularów soczewki kontaktowe, to kwota dokonywanej na rzecz pracownika refundacji soczewek kontaktowych będzie generować przychód ze stosunku pracy.

W konsekwencji, na spółce będą ciążyć obowiązki płatnika związane z obliczeniem, pobraniem i odprowadzeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Interpretacja indywidualna z 13 czerwca 2022 r., sygn. 0114-KDIP3-2.4011.377.2022.1.AC - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - pełna treść interpretacji

Redakcja podatki.biz