SLIM VAT 3 – zmiany w zakresie faktur zaliczkowych

Ministerstwo Finansów zapowiedziało wprowadzenie kolejnych przepisów mających na celu uproszczenie rozliczeń podatników w zakresie VAT począwszy od 1 stycznia 2023 r. Jednym z założeń projektu planowanej nowelizacji ustawy o VAT tzw. pakietu SLIM VAT 3 jest uproszczenie dotyczące wystawiania faktur zaliczkowych.

Obecny stan prawny

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi. Taką fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy (art. 106i ust. 2 ustawy o VAT). Przyjęcie w zasadzie każdej zaliczki wiąże się zatem z obowiązkiem wystawienia faktury zaliczkowej.

Jednocześnie, stosownie do art. 19a ust. 1 i ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku, gdy otrzymana zaliczka na poczet dostawy towarów/wykonania usługi oraz realizacja dostawy/realizacja usługi mają miejsce w tym samym okresie rozliczeniowym, wówczas obowiązek podatkowy (i w konsekwencji obowiązek udokumentowania zdarzenia za pomocą faktury), zarówno dla zaliczki jak i dostawy towarów/wykonania usługi, powstają w tym samym okresie rozliczeniowym.

W obowiązującym stanie prawnym implikuje to konieczność wystawiania zawsze dwóch odrębnych faktur do tej samej transakcji. W pierwszej kolejności faktury zaliczkowej, a następnie faktury końcowej po zrealizowaniu transakcji (z wyjątkiem sytuacji, kiedy wpłacona zaliczka opiewa na kwotę całej należności).

Co się zmieni po wejściu SLIM VAT 3?

W projekcie pakietu SLIM VAT 3 przewidziano dodanie do art. 106b ustawy o VAT nowych ustępów w brzmieniu:

1a. Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w ust. 1 pkt 4, jeżeli całość lub część zapłaty, o której mowa w tym przepisie, otrzymał w tym samym miesiącu, w którym dokonał czynności, na poczet których otrzymał całość lub część tej zapłaty.

1b. Przepis ust. 1a nie ma zastosowania w przypadkach, o których mowa w art. 106i ust. 3–8.

Zgodnie z powyższym, w przypadku, kiedy sprzedawca otrzyma zaliczkę od nabywcy i w tym samym miesiącu dokona dostawy towarów lub wykona usługę nie wystąpi konieczność wystawienia odrębnej faktury zaliczkowej.  co pozostawia podatnikowi możliwość rozliczania transakcji również na starych zasadach tj. wystawienie zarówno faktury zaliczkowej i końcowej.

Należy zauważyć, że zmiana dotyczy wyłącznie przypadków, gdy zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy o VAT fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Nic się nie zmieni natomiast w zakresie zasad fakturowania, jeżeli ustawa o VAT przewiduje szczególne terminy wystawiania faktur o których mowa w art. 106i ust. 3–8 ustawy o VAT.

W praktyce podatnicy niekiedy stosują już sposób dokumentowania transakcji zawarty w pakiecie SLIM VAT 3, nie ma jednak przepisu, który wprost by na to zezwalał. W okolicznościach, kiedy obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki i dokonania dostawy towarów/wykonania usługi powstaje w tym samym okresie rozliczeniowym podatnicy rezygnują z wystawienia faktury zaliczkowej i ograniczają się do wystawiania pojedynczej faktury rozliczeniowej dokumentującej całość dokonanej dostawy/realizację usługi. Organy podatkowe akceptują stosowanie takiego rozwiązania (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 14 lutego 2022 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.1016.2021.1.KO.).

Projekt jest dostępny na stronie Rządowego Centrum Legislacji – numer z wykazu: UD411

Kamila Gancarz, konsultant podatkowy, Taxeo Komorniczak i Wspólnicy sp. k.