Slim VAT 3: MF poprawia projekt po konsultacjach

Z dniem 1 stycznia 2023 r. ma  wejść w życie pakiet zmian, tzw. Slim VAT 3. Jak na razie pakiet ten jest po konsultacjach publicznych, a Ministerstwo Finansów postanowiło, na podstawie zgłaszanych uwag, wprowadzić parę zmian w projekcie, które dot. m.in. wyliczania kursu waluty przy zbiorczych fakturach korygujących, braku konieczności wystawienia faktury zaliczkowej, zwolnienia dla funduszy inwestycyjnych z UE, możliwości rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych i dodatkowego zobowiązania podatkowego

 


 

Wykaz zmian:

 

1. Przepisy ogólne

2. Miejsce świadczenia

3. Podstawa opodatkowania

4. Stawki

5. Wiążąca informacja stawkowa

  1. konsolidacja wydawania wiążących informacji - WIS, WIA, WIT oraz WIP,
  2. uproszczenie zasad i usprawnienia procesu wydawania WIS,

    (doprecyzowano zmianę)

6. Zwolnienia

  • rozszerzenie zwolnienia od VAT usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi na fundusze inwestycyjne z siedzibą w innych państwach członkowskich UE,

    (zrezygnowano z wprowadzania zmiany)

7. Zwolnienia z tytułu importu towarów

8. Odliczenie i zwrot podatku

  1. rezygnacja z formalnego wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu,
  2. liberalizacja warunków szybszego zwrotu VAT dla tzw. podatników bezgotówkowych oraz wzmocnienie ram proceduralnych tego zwrotu,
  3. doprecyzowanie zasad dotyczących zwrotu VAT w terminie 15-dniowym,
  4. likwidacja obowiązku uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu proporcji do odliczenia podatku naliczonego w przypadku podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotów, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł, i w to miejsce wprowadzenia wymogu zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji,
  5. likwidacja obowiązku uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu prognozy w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku podatników obowiązanych do stosowania tzw. prewspółczynnika, którzy rozpoczynają  w danym roku wykonywanie działalności, i w to miejsce wprowadzenie wymogu zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych danych wyliczonych szacunkowo,
  6. zwiększenie kwoty pozwalającej na uznanie, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 000 zł,
  7. wprowadzenie opcji rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 punktów procentowych oraz w przypadku gdy proporcja ostateczna jest mniejsza niż proporcja wstępna, a podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej nie przekracza 10 000 zł,

9. Faktury

  1. wprowadzenie możliwości rezygnacji z obowiązku wystawienia faktury zaliczkowej i ograniczenia się do wystawienia faktury rozliczeniowej, w której uwzględni się całość dokonanej dostawy towarów lub świadczenia usług (łącznie z kwotą otrzymanej zaliczki lub zaliczek), w przypadku gdy obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki i dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług powstaje w tym samym okresie rozliczeniowym (miesiącu/kwartale),

    (zmiana została przeniesiona do innego projektu)
  2. wprowadzenie możliwości rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących przez podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy ich zastosowaniu,

10. Mechanizm podzielonej płatności

  1. wprowadzenie nowej, dodatkowej możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej w sytuacji zmiany faktora,

    (zmiana: odwoływanie się nie do „instytucji finansowych”, ale do podatnika)
  2. „przywileje” wynikające z zastosowania mechanizmu podzielonej płatności (niestosowanie sankcji VAT oraz podwyższonych odsetek od zaległości) również w przypadku, gdy zapłata podatku z otrzymanej faktury zostanie zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności przez podatnika innego niż wskazany na fakturze,

11. Kasy rejestrujące

12. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe

13. System zwrotu podatku podróżnym

14. Procedura unijna dotycząca niektórych dostaw towarów oraz świadczenia niektórych usług

 


 

1. Podwyższenie limitu sprzedaży małego podatnika do 2 000 000 euro

Spełnienie kryterium małego podatnika oznacza uzyskanie prawa do stosowania kasowego, zamiast powszechnie stosowanego memoriałowego, rozliczenia tego podatku oraz uzyskanie prawa do stosowania rozliczeń kwartalnych w VAT.

Obecnie uprawnieni do stosowania metody kasowej są podatnicy, u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej 1 200 000 euro lub 45 000 euro - w przypadku m.in. podatników prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie oraz zarządzających funduszami inwestycyjnymi, których wynagrodzenie stanowi kwota prowizji. Te same limity sprzedaży obowiązują w przypadku stosowania kwartalnego rozliczenia VAT.

Planowane podwyższenie limitu wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku) z 1 200 000 euro do 2 000 000 euro uprawniającego do posiadania statusu małego podatnika spowoduje zatem zwiększenie liczby podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz kwartalnego rozliczenia w VAT.

 

2. Miejsce świadczenia przy dostawie towarów towarów poprzez użycie interfejsu elektronicznego

Przepisy regulujące alokację transportu w dostawach łańcuchowych (ust. 2-2d w art. 22 ustawy o VAT) nie mają  zastosowania do dostaw towarów objętych reżimem tzw. uznanego dostawcy określonym w art. 7a ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Wynika to z faktu, że do takich transakcji zastosowanie ma szczególna reguła alokacji, zgodnie z którą wysyłka lub transport towarów są przyporządkowane dostawie dokonanej przez podatnika, który ułatwia dostawę towarów poprzez użycie interfejsu elektronicznego (np. platformy handlowej działającej w sektorze e-commerce). Ta szczególna reguła ma również zastosowanie do towarów, o których mowa w art. 22 ust. 2e ustawy o VAT, jeżeli jednocześnie są one przedmiotem dostaw objętych reżimem tzw. uznanego dostawcy. Przykładem takiej transakcji może być wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość dokonywana przez podatnika nieposiadającego siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Unii Europejskiej do nabywcy na terytorium kraju za pośrednictwem (operatora) interfejsu elektronicznego ułatwiającego tę dostawę zgodnie z art. 7a ust. 2 ustawy o VAT. Zmiana w art. 22 ust. 3b ustawy o VAT ma zatem charakter doprecyzowujący.

 

3. Doprecyzowanie zasad stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku gdy faktura została wystawiona w walucie obcej

Projektowany art. 31b ustawy o VAT stanowi doprecyzowanie zasad stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących, w przypadkach gdy pierwotna faktura została wystawiona w walucie obcej. Dotychczas materia ta nie była objęta regulacją ustawy o podatku od towarów i usług.

Art. 31b ust. 1 będzie stanowił generalną zasadę w zakresie przeliczenia kursu waluty obcej zarówno w wystawianych fakturach korygujących in plus, jak też in minus. Kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej będzie zasadniczo powieleniem kursu przyjmowanego dla pierwotnego rozliczenia. Przykładowo podatnik, który zastosował dla świadczonej usługi kurs z 1 października 2021 r., ten sam kurs  zastosuje w przypadku wystawienia faktury korygującej pierwotne rozliczenie (dotyczy to korekt in plus oraz in minus).

W sytuacji gdy podatnik zdecyduje się na wystawienie zbiorczej faktury korygującej, z tytułu opustu lub obniżki ceny, nie będzie wówczas musiał stosować pierwotnego kursu zastosowanego do każdej z korygowanych transakcji. Przeliczenia na złote podatnik dokona według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej (odpowiednio zastosuje kurs średni EBC) - w takim przypadku stosowany będzie jeden zbiorczy kurs do wszystkich korygowanych transakcji.

Powyższe zasady nie będą miały zastosowania w przypadku korekt dokonywanych przez podatników stosujących przeliczenie z podatku dochodowego. Podatnik stosujący te zasady powinien stosować je również w przypadku ustalenie kursu do przeliczenia stosowanego przy korekcie.

Konsultacje publiczne

Uwaga: Umożliwienie stosowania kursu waluty obcej ogłaszanej przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia zbiorczej faktury korygującej w miejsce nałożenia obowiązku stosowania tego kursu (art. 31b ust. 2-3 ustawy o VAT)

Mając na uwadze historyczne interpretacje indywidualne, wielu podatników na przestrzeni lat dostosowało swoje systemy księgowe do wymogów organów podatkowych, tj. stosowania kursów pierwotnych dla każdej korygowanej transakcji - nawet, gdy korekta ujęta była na fakturze zbiorczej. Zazwyczaj dostosowanie w tym zakresie było dużym wyzwaniem technicznym i wiązało się z poniesieniem nakładów finansowych. Tym samym, wprowadzenie w art. 31b ust. 2 i 3 obowiązku stosowania kursu waluty obcej sprzed dnia wystawienia tzw. zbiorczej faktury korygującej może oznaczać dla wielu podatników konieczność, często ponownej, reorganizacji przyjętych uprzednio rozwiązań w omawianym zakresie i powtórną potrzebę zmiany w systemach księgowych / systemach fakturowania, czy w procedurach, co wiązać się będzie również z poniesieniem kolejnych nakładów finansowych, przeznaczeniem na ten proces zasobów osobowych i czasu.

MF: uwzględniono uwagę - projektowane przepisy art. 31b ust. 2 i ust. 3 zostaną zmodyfikowane przy zachowaniu jednolitej zasady w transakcjach krajowych oraz transgranicznych. W uwzględnieniu uwagi rozwiązanie będzie miało charakter fakultatywny.

Uwaga: Doprecyzowanie projektowanego art. 31b ust. 4 ustawy o VAT

Pozostawienie przedmiotowego przepisu w dotychczas zaproponowanym brzmieniu, tj. poprzez przyjęcie sformułowania „ust. 1 i 2 nie stosuje się”, określającego bezwzględne wyłączenie możliwości zastosowania wskazanych ustępów powodowałoby sytuację, w której np. w przypadku korekty transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów z przyczyny innej, aniżeli wymieniona w projektowanym art. 31b ust. 3 ustawy o VAT (tj. opustu lub obniżki ceny), podatnik nie mógłby zastosować zasad przeliczania kursów walut obcych określonych w projektowanym art. 31b ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym, naszym zdaniem, przepis należy przeformułować / uzupełnić.

MF: uwaga zasadna - zostanie uwzględniana w projekcie ustawy

 

4. Doprecyzowanie okresu, za który deklarowana jest WDT, w przypadku otrzymania dokumentów po okresie 3 miesięcy

Zgodnie z obecnymi regulacjami, jeżeli podatnik w określonym czasie nie posiada wymaganych dokumentów potwierdzających wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT), obowiązany jest wykazać w ewidencji taką transakcję jako dostawę krajową (i w konsekwencji zastosować właściwą stawkę podatku, np. w wysokości 23%). Jednakże po otrzymaniu dokumentów potwierdzających dokonanie WDT, podatnik ma prawo do odpowiedniego skorygowania tej transakcji i zastosowania stawki 0%. W takim przypadku przepisy zobowiązują podatnika do wykazania transakcji WDT w rozliczeniu za okres, w którym dostawa została dokonana.

Odniesienie się do momentu dokonania dostawy może powodować szereg wątpliwości praktycznych i prawnych. Z uwagi na powyższe proponuje się, aby dana transakcja była deklarowana za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy. W przypadku WDT ww. okresy rozliczeniowe mogą być różne: moment dokonania dostawy (który powstaje z chwilą fizycznego przesunięcia towaru na terytorium kraju) może wystąpić miesiąc/kwartał wcześniej niż moment powstania obowiązku podatkowego (który powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania WDT). W praktyce zdarzają się bowiem sytuacje, w których faktura zostaje wystawiona dopiero w następnym miesiącu po dokonaniu dostawy albo faktura nie zostaje wystawiona do 15 dnia tego miesiąca, co w obu przypadkach powoduje powstanie obowiązku podatkowego w następnym okresie rozliczeniowym (niż okres, w którym dokonano dostawy).

W wyniku projektowanej zmiany podatnik będzie miał prawo do wykazania/skorygowania WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, co uprości obowiązek korygowania tej transakcji.

 

5a. Konsolidacja i zmiana zasad wydawania wiążących informacji

Konsolidacja wydawania wiążących informacji - wiążące informacje stawkowe (WIS), wiążące informacje akcyzowe (WIA), wiążące informacje taryfowe (WIT) oraz wiążące informacje o pochodzeniu (WIP) - poprzez wyznaczenie dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej - jako organu właściwego do wydawania WIT, WIP i WIA w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji (obecnie WIS są wydawane przez dyrektora KIS, WIA -  przez dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu, a WIT oraz WIP - przez dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie, a organem odwoławczym w zakresie WIS jest dyrektor KIS, w zakresie WIA - dyrektor IAS w Warszawie, natomiast w zakresie WIT i WIP - Szef Krajowej Administracji Skarbowej) - zapewni to przedsiębiorcom uzyskanie wiążących informacji za pośrednictwem tego samego organu oraz zapewnienia jednolitości ww. wiążących informacji w skali kraju

 

5b. Wiążąca informacja stawkowa (WIS) - zmiany:

  • stawka VAT nie będzie już obligatoryjnym elementem WIS,
  • WIS będzie wydawana także na wniosek podmiotu publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym a także zamawiającego w rozumieniu ustawy z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi,
  • likwidacja opłaty należnej od wniosku o wydanie WIS w wysokości 40 zł,
  • dodanie uprawnienia dla organu do wezwania, w terminie 7 dni od jego doręczenia, do uzupełnienia wniosku o wydanie WIS o dodatkowe dokumenty odnoszące się do towaru, usługi lub świadczenia kompleksowego niezbędne do dokonania prawidłowej ich klasyfikacji,
  • dodanie prawa do zaskarżenia postanowienia o pozostawieniu wniosku o wydanie WIS bez rozpatrzenia w sytuacji niedostarczenia w wymaganym przepisami prawa terminie próbki towaru,
  • doprecyzowanie mocy wiążącej WIS oraz przysługującej podatnikom (nie tylko adresatom WIS) ochrony prawnej po dokonaniu zmiany lub uchyleniu WIS,
  • dodanie prawa do wniesienia zażalenia na postanowienie o pozostawieniu wniosku o wydanie WIS bez rozpatrzenia w sytuacji nieuiszczenia zaliczki na pokrycie opłaty za dodatkowe badania,
  • zmiana terminu wniesienia zaliczki na pokrycie opłaty za dodatkowe badania, termin ten zaliczki będzie określany w wezwaniu i nie będzie krótszy niż 7 dni,
  • usprawnienie i uelastycznienie funkcjonowania systemu WIS (przesunięcie ciężaru działań w tym zakresie na dyrektora KIS, bardziej zrozumiałe procedury zasady zmiany i uchylenia WIS).

Konsultacje publiczne

Uwaga: Zmiana dotyczy stosowania Wiążących Informacji Stawkowej (art. 42h ust. 1 ustawy o VAT)

Celem doprecyzowania proponuje się dopisanie w art. 1 w pkt 11 w lit. a przedmiotowego projektu wyrazu „towaru” po wyrazie „klasyfikacja”. Uzasadnieniem takiego rozwiązania jest podwójne wyszczególnienie zaklasyfikowania według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Druga część tego zapisu dotyczy usług, natomiast należy domniemywać, że pierwsza część zapisu dotyczy towaru, dlatego też proponowane doprecyzowanie wydaje się wskazane.

MF: uwaga została uwzględniona

 

 

6. Zwolnienie także dla funduszy inwestycyjnych z UE

Obecnie zwolnieniu od VAT podlegają usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi określonymi w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Tak określony zakres podmiotowy zwolnienia oznacza, że w praktyce zwolnione od VAT są wyłącznie usługi zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce.

Projektowana zmiana w art. 43 ustawy o VAT będzie skutkować rozszerzeniem zwolnienia z podatku na usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, którymi zarządzanie podlega zwolnieniu od podatku od wartości dodanej w państwach członkowskich innych niż Rzeczpospolita Polska. Taki zakres zwolnienia wynika z przepisów dyrektywy VAT.

Konsultacje publiczne

Uwaga: Usunięcie ze Slim VAT 3 art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. aa) ustawy o VAT i przedstawienie nowych propozycji zmian do ustawy o VAT dopiero po przyjęciu zapowiadanych Komisje Europejską zmian do Dyrektywy VAT. Tylko w takim wypadku można będzie zapewnić, iż rozwiązania przyjęte przez Polskę będą tożsame i konkurencyjne w stosunku do zasad ustanowionych przez inne kraje unijne.

Proponowane w ramach Slim VAT 3 rozwiązanie, zakładające poszerzenie zakresu zwolnienia dla usług zarzadzania funduszami inwestycyjnymi poprzez dodanie nowego art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. aa) ustawy o VAT, odwołujące się do definicji prawnych i zasad opodatkowania zawartych w ustawodawstwie innych krajów członkowskich, jest oparte na niewłaściwej ocenie systemu funkcjonowania zwolnień z podatku VAT w Unii Europejskiej. W szczególności, proponowane rozwiązanie pomija fakt, iż w państwach członkowskich do dnia dzisiejszego nie zharmonizowano zarówno definicji specjalnego funduszu inwestycyjnego, jak i zakresu stosowania zwolnień dla usług zarzadzania funduszami inwestycyjnymi. Dodatkowo w najbliższym czasie zmianie mają ulec przepisy Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r., w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w zakresie opodatkowania usług finansowych, w tym także dotyczące zwolnienia dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi. W takich okolicznościach wprowadzanie do krajowego porządku prawnego nowych rozwiązań mających rzekomo zapewnić zgodności przepisów krajowych z powszechnie krytykowanymi przepisami prawa unijnego jest w oczywisty sposób nieuzasadnione, a co najmniej przedwczesne.

MF: zrezygnowano z wprowadzania zmiany w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. aa

 

7. Import towarów o charakterze dyplomatycznym i konsularnym

Obecnie obowiązujące przepisy w zakresie podatku VAT przewidują określone preferencje z tytułu importu towarów (zwolnienie od VAT) dla przedstawicielstw dyplomatycznych i ich personelu dyplomatycznego na zasadzie wzajemności i pod warunkiem nieodstępowania zaimportowanych towarów przez okres 3 lat osobom innym niż uprawnionemu personelowi dyplomatycznemu. Dotyczy to towarów przeznaczonych do użytku urzędowego obcych przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych oraz misji specjalnych w Rzeczypospolitej Polskiej, a także organizacji międzynarodowych mających siedzibę lub placówkę w Rzeczypospolitej Polskiej oraz do użytku osobistego personelu dyplomatycznego i personelu organizacji międzynarodowych.

Zmiana ma na celu wprowadzenie możliwości odstąpienia importowanych samochodów osobowych lub innych pojazdów zwolnionych z podatku VAT przed upływem trzech lat bez konieczności zapłaty stosownych należności, jeżeli niezachowanie tego terminu spowodowane będzie uzasadnionymi okolicznościami związanymi z ważnym interesem służby dyplomatycznej dotyczącym przesiedlenia uprawnionego członka personelu w celu podjęcia pracy w innym państwie (członkowskim lub w państwie trzecim) pod warunkiem jednakże, że pobyt członka personelu dyplomatycznego nie był krótszy niż 2 lata.

Zmiana będzie dotyczyła członków personelu wszystkich obcych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych, które mają siedzibę w Polsce.

 

8a. Rezygnacja z wymogu posiadania faktury dot. WNT przy odliczaniu podatku

Zgodnie z obecnym stanem prawnym, prawo do odliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) powstaje pod warunkiem, że podatnik otrzyma fakturę dokumentującą taką transakcję w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. W przypadku niedotrzymania powyższego terminu, podatnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin.

Powyższe zasady powodują, iż podatnicy ponoszą negatywne konsekwencje finansowe w postaci konieczności pomniejszenia podatku naliczonego, jeżeli w okresie 3 miesięcy od zadeklarowania WNT nie otrzymali faktury VAT.

Zmiany w art. 86 ustawy o VAT zakładają rezygnację z wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Zatem po zmianie faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku. Powyższe spowoduje, iż podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym, a w konsekwencji VAT od WNT będzie mógł być w pełni neutralny dla podatnika. W konsekwencji zmiana zlikwiduje konieczność monitorowania czy termin 3 miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony. Tym samym nowelizacja ma na celu pełniejsze urzeczywistnienie unijnej zasady neutralności VAT, jak również stanowić będzie istotne uproszczenie dla przedsiębiorców.

 

8b. Liberalizacja warunków szybszego zwrotu VAT dla tzw. podatników bezgotówkowych

Projekt ustawy przewiduje dwie formy wskazanej liberalizacji warunków zwrotu: stałą oraz czasową.

W zakresie stałej liberalizacji warunków zwrotu analizy przeprowadzone przez Ministerstwo Finansów oraz Krajową Administrację Skarbową wskazują na możliwość skrócenia czasu badania warunków dot. posiadania wyłącznie kas fiskalnych online lub wirtualnych oraz skrócenia czasu badania spełnienia warunku wartości sprzedaży osiąganych na tych kasach przy jednoczesnym obniżeniu progu wartości do 40 tys. zł miesięcznie.

Proponowane zmiany polegają na obniżeniu z 12 miesięcy do 6 miesięcy okresu, który jest badany dla ustalania warunku:

  • osiągania przez podatnika łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online lub wirtualnych, za każdy okres rozliczeniowy nie niższej niż 50 tys. zł (po zmianie nie niższej niż 40 tys. zł), oraz
  • prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu wyłącznie kas rejestrujących, które umożliwiają połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas (tzw. kasy online lub wirtualne).

Obok zmian mających charakter stały przewidziano również zmiany o charakterze czasowym - umożliwiające podatnikom korzystanie z preferencji szybszego zwrotu VAT po spełnieniu wprowadzonych przejściowo (w okresie 2 lat) obniżonych progów dla 2 ekonomicznych warunków zwrotu.

Zgodnie ze zmianami do art. 146k ustawy o VAT w okresie dwóch lat od wejścia w życie zmienionych przepisów podatnik ma możliwość skorzystania z preferencyjnych warunków zwrotu VAT pod warunkiem, że:

  • udział procentowy łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących (online lub wirtualnych), w danym okresie rozliczeniowym w całkowitej wartości sprzedaży wraz z podatkiem dokonanej przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym, był nie niższy niż 70% (po okresie dwóch lat warunek wzrośnie do wymaganych 80%),
  • udział procentowy otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych, w tym również przy użyciu usługi polecenia przelewu w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, z tytułu sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących (online lub wirtualnych), dokumentowanej paragonami z oznaczeniem, z którego wynika, że płatność została dokonana przy użyciu karty płatniczej, przez wykonanie płatności mobilnej lub usługi polecenia przelewu, zgodnym z formą otrzymanej płatności, w stosunku do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu tych kas w danym okresie rozliczeniowym, był nie niższy niż 55% (po okresie dwóch lat warunek wzrośnie do wymaganych 80%).

We wskazanym okresie do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących nie wlicza się wartości sprzedaży dokumentowanej fakturami, o których mowa w art. 106h ust. 2 i ustala w oparciu o dane gromadzone w Centralnym Repozytorium Kas. Natomiast całkowitą wartość sprzedaży wraz z podatkiem ustala się w oparciu o dane z JPK_VAT.

Zmiany będą miały zastosowanie do okresów rozliczeniowych przypadających od dnia 1 stycznia 2023 r.. Wprowadzany przepis przejściowy dla warunków ekonomicznych zwrotu stosuje się poczynając od deklaracji za pierwszy okres rozliczeniowy 2023 r., tj. rozliczenie za styczeń 2023 lub I kwartał 2023.

 

8c. Doprecyzowanie zasad dot. zwrotu VAT w terminie 15-dniowym

Proponuje się wzmocnienie ram proceduralnych szybkiego zwrotu VAT, tak żeby podatnik miał w każdej sytuacji zapewnioną możliwość skutecznego wniesienia zażalenia na postanowienie o przedłużeniu 15-dniowego terminu zwrotu VAT, lub odwołania od decyzji o odmowie zwrotu niezależnie od trybu jego doręczenia oraz okoliczności czy postanowienie zostało następnie przez niego podjęte albo odebrane.

Jeżeli postanowienie o przedłużeniu 15-dniowego terminu zwrotu VAT zostałoby doręczone z zastosowaniem tzw. fikcji doręczenia postanowienia, tj. z  upływem 4 dni od dnia: rozpoczęcia przechowywania pisma w placówce pocztowej, złożenia pisma w urzędzie gminy (miasta) czy wpłynięcia tego postanowienia albo tej decyzji na adres do doręczeń elektronicznych, zażalenie wnosi się w terminie 17 dni od dnia dokonania doręczenia z upływem terminu tych 4 dni.

W przypadku natomiast gdy decyzja o odmowie zwrotu VAT w 15-dniowym terminie zostałaby doręczona z zastosowaniem tzw. fikcji doręczenia postanowienia, tj. z  upływem 4 dni od dnia: rozpoczęcia przechowywania pisma w placówce pocztowej, złożenia pisma w urzędzie gminy (miasta) czy wpłynięcia tego postanowienia albo tej decyzji na adres do doręczeń elektronicznych, odwołanie wnosi się w terminie 24 dni od dnia dokonania doręczenia z upływem terminu tych 4 dni.

Przykładowo jeżeli postanowienie o przedłużeniu 15-dniowego terminu zwrotu nie zostanie odebrane w terminie 4 dni od dnia rozpoczęcia przechowywania pisma w placówce pocztowej, doręczenie uważa się za dokonane z upływem terminu tych 4 dni). Termin 17 dni na wniesienie zażalenia byłby liczony od upływu 4 dni od pierwszego awiza (fikcja prawna doręczenia) niezależnie od tego czy w późniejszym czasie podatnik odbierze postanowienie z placówki pocztowej czy nieodebrane pismo zostanie zwrócone do organu.

 

8d i 8e. Proporcja szacunkowa i prewspółczynnik - zamiast uzgodnienia powiadomienie naczelnika US

Aktualnie wymóg uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego prognozy w formie protokołu w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego do odliczenia funkcjonuje na gruncie art. 86 ust. 2e ustawy o VAT (tzw. prewspółczynnik) oraz na gruncie art. 90 ust. 8 ustawy o VAT (proporcja odliczenia).

W przypadku prewspółczynnika wymóg dotyczy podatników obowiązanych do stosowania prewspółczynnika, którzy  rozpoczynają  w danym roku wykonywanie działalności (podlegającej VAT i pozostającej poza VAT) lub takich, którzy uznają że stosowany przez nich prewspółczynnik za poprzedni rok okazałby się niereprezentatywny.

W przypadku proporcji odliczenia, o której mowa w art. 90 ust. 8 ustawy o VAT do przyjęcia proporcji wyliczonej szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu są obowiązani podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie prowadzili działalności mieszanej lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł.

Proponowane rozwiązanie polega na likwidacji wymogu uzgadniania prognozy proporcji lub prognozy prewspółczynnika i sporządzania protokołu przez naczelnika urzędu skarbowego. W to miejsce zostanie wprowadzone zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych przez podatnika proporcji lub prewspółczynniku.

Podatnicy, rozpoczynający wykonywanie działalności gospodarczej, którzy w poprzednim roku podatkowym nie prowadzili działalności mieszanej lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł, będą samodzielnie ustalali proporcję prognozowaną. Naczelnik urzędu skarbowego będzie zawiadamiany o proporcji przyjętej przez takiego podatnika w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania pliku JPK. Do zawiadomienia o przyjętej proporcji będą miały zastosowanie ogólne zasady dotyczące doręczeń obowiązujące na gruncie Ordynacji podatkowej, w tym za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Analogiczne zmiany zostały zaproponowane w przypadku ustalania prewspółczynika przez podatników.

 

8f. Zwiększenie kwoty pozwalającej na uznanie, że proporcja wynosi 100%

Zmiana polega na zwiększeniu kwoty pozwalającej na uznanie, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 000 zł.

Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają uznać, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100%, pod warunkiem że proporcja przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku była mniejsza niż 500 zł. Przykładowo zatem podatnik, który ustalił że wskaźnik proporcji wynosi u niego 98,5% a kwota VAT z tytułu dokonanych zakupów, która nie może zostać odliczona w skali roku wyniosła 500 zł obecnie ma obowiązek stosowania odliczenia proporcjonalnego do zakupów związanych z jego działalnością opodatkowaną i zwolnioną - nie może skorzystać z prawa do odliczenia 100 % podatku VAT.

Po zwiększeniu kwoty obowiązującego progu do 10 000 zł podatnik będzie natomiast mógł uznać, że jego proporcja w tym przypadku wynosi 100% - odliczy zatem całość podatku VAT. Projektowana zmiana stanowi zatem dwudziestokrotne zwiększenie progu ograniczającego stosowanie zaokrąglenia proporcji do 100%.

 

8g. Możliwość rezygnacji z korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 punktów procentowych

W obecnym brzmieniu art. 91 ust. 1 ustawy o VAT każda (nawet wynosząca jeden punkt procentowy) różnica między proporcją wstępną podatku naliczonego do odliczenia, a proporcją ostateczną dotyczącą tego odliczenia, obliguje podatnika do przeprowadzenia korekty rocznej odliczonego podatku. Wstępne odliczenie podlega korekcie, jeżeli jego kwota jest wyższa lub niższa od kwoty odliczenia przysługującej podatnikowi.

Po zmianach podatnicy zyskają opcję rezygnacji z dokonania  korekty, jeżeli różnica nie przekracza 2 punktów procentowych oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu nie przekraczałaby 10 000 zł (drugi warunek dotyczy wyłącznie przypadku gdy rzeczywisty wskaźnik proporcji jest mniejszy od wskaźnika prognozowanego). Kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu oznacza w tym przypadku sumę kwot, które wynikają z różnicy pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną w danym roku podatkowym oraz kwot wynikających z zastosowania tzw. korekty wieloletniej (korekta 5-letnia lub 10-letnia).

Podatnik, który po wyliczeniu proporcji dla zakończonego roku stwierdzi, że różnica pomiędzy proporcją prognozowaną a faktyczną nie przekracza 2 punktów procentowych powinien zliczyć wartość podatku naliczonego, którego nie mógłby odliczyć w przypadku pomniejszenia proporcji uwzględniając w tym wyliczeniu również wartości podatku naliczonego wynikające z ewentualnych korekt wieloletnich.

Przykładowo jeżeli podatnik jest w trakcie korekty 10-letniej z tytułu nabycia nieruchomości to w limicie 10 tys. zł uwzględnia również wartość 1/10 podatku naliczonego wynikającej z różnicy pomiędzy proporcją zastosowaną w momencie skorzystania z prawa do odliczenia a proporcja dla zakończonego roku podatkowego. A contrario, w przypadku gdy podatnikowi będzie przysługiwało  prawo do odliczenia podatku naliczonego w większym zakresie niż wynikało to z pierwotnego odliczenia, podatnik zadecyduje czy skorzysta z tego prawa.

Nowe przepisy będą stosowane, począwszy od korekt dokonywanych za 2022 r. (tj. dokonywanych w pierwszym okresie rozliczeniowym roku 2023).

 

9a. Możliwość rezygnacji z obowiązku wystawienia faktury zaliczkowej

Zgodnie z obecnym stanem prawnym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę zaliczkową. Proponowany przepis art. 106b ust. 1a ustawy o VAT wprowadza fakultatywne rozwiązanie pozwalające na odstąpienie od obowiązku wystawiania  faktury zaliczkowej, jeżeli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty z tytułu tej czynności, w tym samym miesiącu, w którym dokonał tej czynności. Zmiana ta ma na celu uproszczenie obowiązków dokumentacyjnych podatników.

Nowy przepis dotyczy przypadków otrzymania zaliczki w tym samym miesiącu, w którym dokonano czynności związanych z tą zapłatą, jeśli termin wystawienia faktury jest określany na ogólnych zasadach, tj. nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym dokonano czynności (otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy).

Proponowane uproszczenie zostało wykluczone w przypadkach dotyczących szczególnego terminu wystawiania faktur.

Konsultacje publiczne

Uwaga: Pewnym ułatwieniem ma być brak konieczności wystawienia faktury zaliczkowej, jeżeli podatnik otrzyma całość lub część zapłaty z tytułu zaliczki, w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy oraz w odniesieniu do czynności, na poczet których podatnik tę zapłatę otrzymał. Jednocześnie ustawodawca nie zrezygnował z obowiązku wystawiania faktur rozliczeniowych (art. 106f ust. 3 ustawy), gdy płatności zaliczkowych było kilka w różnych okresach rozliczeniowych.

Ponadto, wprowadzenie ww. ułatwienia nie zwalnia podatników z obowiązku rozpoznania obowiązku podatkowego od otrzymanej zaliczki (gdy do dostawy dojedzie w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym podatnik otrzymał taką zaliczkę) i konsekwentnie ujęcia tego zdarzenia w ewidencji VAT/JPK, bowiem zmianie nie ulega art. 19a ust. 8 ustawy VAT.

Dodatkowo, wskazano na niezgodność projektowanego art. 106b ust. 1b ustawy o VAT z § 157 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej , zgodnie z którym nie odsyła się do przepisów, które już zawierają odesłania.

MF: proponowana zmiana została przeniesiona do innego projektu. Uwagi będą przedmiotem analizy w dalszych pracach.

 

9b. Możliwość rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych

Zgodnie z proponowanymi zmianami w przypadku gdy:

  1. faktura będzie dotyczyła sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej:
    • do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika będzie dołączać się paragon fiskalny w postaci papierowej dotyczący tej sprzedaży albo
    • będzie można pozostawić w dokumentacji numer paragonu fiskalnego w postaci elektronicznej oraz numer unikatowy kasy rejestrującej,
  2. faktura w formie elektronicznej dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik będzie zostawiać w dokumentacji:
    • paragon fiskalny w postaci papierowej dotyczący tej sprzedaży z danymi identyfikującymi tę fakturę albo
    • numer paragonu fiskalnego w postaci elektronicznej oraz numer unikatowy kasy rejestrującej.

Zatem proponuje się uregulowanie przypadku dołączenia do faktury danych identyfikujących paragon w postaci elektronicznej, tj. numer paragonu, numer unikatowy kasy rejestrującej. Wprowadzenie tych zmian związane jest z dostosowaniem do regulacji dotyczących e-paragonów.

Konsultacje publiczne

Uwaga: Zmiana do nowego brzmienia art. 106h ustawy o VAT

Kasy rejestrujące mogą numerować paragony fiskalne w cyklu dobowym, tj. każdego dnia numeracja rozpoczyna się od 1. W efekcie w dokumentacji faktura będzie przypisana do paragonu w sposób niejednoznaczny - numer paragonu może się powtarzać wielokrotnie, do 365 razy w ciągu roku.

Każdy paragon fiskalny jest w szczególności dokumentem, a numeracja dokumentów na kasie rejestrującej, w przeciwieństwie do numeracji paragonów, jest zawsze rosnąca. Zmiana numeru paragonu na numer dokumentu powinna zatem rozwiązać problem.

MF: uwaga zasadna. Powinno być nr dokumentu.

 

10a. Uwolnienie się od odpowiedzialności solidarnej w sytuacji zmiany faktora

Obecnie uwolnienie się od odpowiedzialności solidarnej przez „osoby trzecie” jest możliwe poprzez dokonanie płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy lub przez zwrot otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano płatność. Proponuje się dodanie trzeciego sposobu pozwalającego uwolnić się od odpowiedzialności solidarnej, który byłby dedykowany instytucjom finansowym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, czyli głównie faktorom. Dodawany sposób uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej byłby stosowany w sytuacji zmiany przez podatnika faktora, tj. po zawarciu porozumienia (umowy) pomiędzy faktorami a klientem, prowadzącego do zmiany wierzyciela wierzytelności wynikających z umowy dostaw towarów lub świadczenia usług przez dostawcę, objętych umową faktoringu.

Konsultacje publiczne

Uwaga: Ze względu na to, że w ustawie o VAT nie występuje pojęcie „instytucji finansowej” proponuje się, aby nie wprowadzać w ogóle takiego pojęcia i nowej regulacji nadać jak najszerszy zakres zastosowania. Pojęcie instytucji finansowej może być bowiem różnie rozumiane, co powodowałoby w przyszłości liczne spory co do interpretacji nowego art. 108a ust. 6 pkt 3 ustawy o VAT. Dlatego też zasadne jest postulowanie, aby nie odwoływać się do „instytucji finansowych”, ale do podatnika. Umożliwi to rozszerzenie nowej możliwości wyłączenia odpowiedzialności solidarnej na umowy, których stroną nie jest przedsiębiorstwo faktoringowe, lecz każdy inny podmiot zawierający umowę przelewu wierzytelności lub inną umowę skutkującą takim przelewem.

MF: uwaga uwzględniona.

 

10b. Przywileje z zastosowania mechanizmu podzielonej płatności również gdy zapłacił inny podatnik

„Przywileje” wynikające z zastosowania mechanizmu podzielonej płatności (niestosowanie sankcji VAT oraz podwyższonych odsetek od zaległości) będą stosowane również gdy zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury zostanie zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności przez podatnika innego niż wskazany na fakturze, np. przez faktora (przykładowo w faktoringu odwróconym).

W przypadku korzystania z faktoringu odwróconego faktura wystawiona przez dostawcę opłacana jest nie przez nabywcę lecz poprzez faktora. Jeżeli regulując należność faktor zastosuje mechanizm podzielonej płatności wówczas w wyniku jego działania dochodzi nie tylko do zaspokojenia wierzytelności wynikającej ze sprzedaży towarów lub świadczenia usług, ale poprzez zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności kwota odpowiadająca kwocie podatku VAT trafia na rachunek VAT dostawcy. Spełniony zostaje zatem cel w jakim mechanizm podzielonej płatności został wprowadzony, czyli zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku od towarów i usług oraz zapobieganie unikaniu płacenia tego podatku.

Proponuje się zatem aby w sytuacji kiedy płatność za fakturę realizowana przy zaangażowaniu faktora w ramach tzw. faktoringu odwrotnego dokonana zostanie w mechanizmie podzielonej płatności, nabywca (klient faktora) mógł korzystać ze szczególnych rozwiązań.

 

11. Rezygnacja z obowiązku drukowania dokumentów wystawianych przy zastosowaniu kas

Zgodnie z obecnym stanem prawnym podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani dokonać wydruku dokumentów fiskalnych wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących, z wyjątkiem paragonów fiskalnych wystawionych, za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, a w przypadku kas rejestrujących on-line również faktur, które za zgodą nabywcy, są przesyłane w sposób z nim uzgodniony w postaci elektronicznej.

Proponowana zmiana wprowadza rezygnację z obowiązku drukowania dokumentów wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących, tj. raportów fiskalnych i dokumentów niefiskalnych wystawianych przez podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy ich zastosowaniu. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie tylko do kas online, w tym kas wirtualnych.

Powyższe pozwoli podatnikom na wybór, czy decydują się na przechowywanie raportów fiskalnych oraz innych dokumentów niefiskalnych w postaci papierowej, czy też wyłącznie elektronicznej. Mimo, że wprowadzane rozwiązanie oznacza, że podatnicy nie będą mieli obowiązku drukowania tych dokumentów, dokumenty te nadal będą wystawiane, tak jak do tej pory, tj. w postaci elektronicznej. Rozwiązanie takie stanowi ułatwienie oraz zmniejszenie kosztów  wywiązywania się z obowiązków ewidencyjnych.

Zmiany nie mają wpływu na konstrukcję kas rejestrujących, polegają jedynie na doprecyzowaniu przepisów dotyczących e-paragonu oraz przepisów w zakresie  dokumentowania transakcji za pośrednictwem maszyn vendingowych, np. w myjniach samochodowych.

 

12. Umożliwienie organom podatkowym ustalania sankcji VAT w sposób zindywidualizowany

Projekt ustawy zmieniającej realizuje również wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „Trybunał”) w sprawie C-935/19. Trybunał w powołanym wyroku uznał, że przepisy prawa unijnego stoją na przeszkodzie stosowaniu obowiązujących w Polsce rozwiązań w zakresie 20% sankcji. Trybunał stwierdził, że tryb stosowania sankcji wykracza poza to, co jest niezbędne do realizacji celów polegających na zapewnieniu prawidłowego poboru podatku i zapobieganiu oszustwom podatkowym, gdyż sankcja VAT jest stosowana automatycznie, a przepisy nie dają organom podatkowym możliwości zindywidualizowania nałożonej sankcji (dostosowania do okoliczności danej sprawy). Niezbędna jest w tym zakresie zmiana przepisów polegająca na umożliwieniu organom podatkowym ustalania sankcji VAT w sposób zindywidualizowany uwzględniający konkretne okoliczności danej sprawy.

W obecnych regulacjach prawnych stosowanie sankcji VAT przewidzianej w art. 112b i 112c ustawy o podatku od towarów i usług ma miejsce w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości skutkujących błędnym rozliczeniem podatku.

Nieprawidłowości te mogą być efektem błędnego rozliczenia:

  • popełnionego przez podatnika, którego moglibyśmy uznać za starannie dokonującego rozliczeń, np. w wyniku oparcia się o jakąś popularną interpretację prawną, która okaże się niezgodna z linią orzeczniczą,
  • popełnionego przez podatnika, który staranności nie wykazał dokonując rozliczenia, np. z powodu zaniedbania faktura sprzedażowa nie trafiła do ewidencji a następnie nie została uwzględniona w deklaracji,
  • wynikającego z nadużycia prawa - tu przypadki z reguły przyjmują skomplikowany, złożony charakter,
  • błędnego rozliczenia będącego efektem oszustwa.

Stosowanie sankcji ma charakter obligatoryjny niezależnie od przyczyny stwierdzonej nieprawidłowości. Obecnie wysokość sankcji może jedynie zmienić uznanie nieprawidłowości przez podatnika i ich skorygowanie przy jednoczesnym wpłaceniu kwoty zobowiązania (lub zwrotu nienależnie pobranej kwoty zwrotu).

Propozycja zmian w zakresie art. 112b ustawy o VAT przewiduje w pierwszej kolejności wprowadzenie możliwości ustalenia wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego w formule pozostawionego do uznania organu zakresu w miejsce sztywnych i jedynie możliwych do zastosowania wysokości.

Następnie w celu ustawowego wyznaczenia kierunku dokonywanego uznania administracyjnego w celu uniknięcia sytuacji, w której mogłoby dojść do nieakceptowanego „swobodnego uznania administracyjnego” przewidziano katalog dyrektyw wymiaru dodatkowego zobowiązania podatkowego, którymi ma się kierować organ w celu ustalenia sankcji jaka dotknie w indywidualnej sprawie podatnika, który dopuścił się nieprawidłowości. W tym zakresie przewidziano, że wymierzając dodatkowe zobowiązanie podatkowe naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego bierze pod uwagę:

  1. okoliczności powstania nieprawidłowości,
  2. rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku,
  3. wagę i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości,
  4. kwotę stwierdzonych nieprawidłowości,
  5. sposób zachowania się po stwierdzeniu nieprawidłowości.

Podatnicy dokonujący oszustwa, świadomie biorący w nim udział będą traktowani z pełną surowością, przez co należy rozumieć wymierzanie dodatkowego zobowiązania podatkowego ustalanego w górnej granicy zagrożenia sankcją.

Konsultacje publiczne

Uwaga: Zgodnie z projektem w przypadku stwierdzenia, że nieprawidłowość była skutkiem świadomego uczestnictwa podatnika w oszustwie dotyczącym podatku dodatkowego zobowiązanie podatkowe ustala się w maksymalnej wysokości określonej odpowiednio w art. 112b ust. 2a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Projektowany przepis należy ocenić krytycznie. Przewiduje obowiązek zastosowania maksymalnej wysokości dodatkowego zobowiązania w oparciu o stwierdzenie świadomego uczestnictwa w oszustwie, podczas gdy organy podatkowe nie są właściwe (ani uprawnione) do stwierdzenia takiej okoliczności. Przepisy proceduralne (Ordynacja podatkowa; przepisy ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej) nie przewidują rozwiązań analogicznych do procedury karnej, ani nie dają podatnikowi (zwłaszcza osobom prawnym) analogicznych gwarancji procesowych. Projektowany przepis wyraźnie nawiązuje do popełnienia przestępstwa (czynu zabronionego) w sposób umyślny. Taki stan prawny powinien być stwierdzony przez właściwy sąd powszechny (karny) w odpowiednim postępowaniu.

MF: Uwaga częściowo zasadna
Przyjęte w projekcie rozwiązanie dotyczące dodatkowego zobowiązania podatkowego nie miało na celu uzależniania możliwości zastosowania sankcji od wydania wyroku karnego w przedmiocie oszustwa. Uwzględniając jednak przedstawioną argumentację przedmiotowe regulacje zostaną zmienione w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych.

Uwaga: Proponowany art. 112b ust. 2b daje organowi rozstrzygającemu o wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego dość ramowe wskazówki, co do przesłanek, którymi powinien się kierować przy podejmowaniu decyzji o wysokości dodatkowego zobowiązania. To zaś w praktyce oznacza, że reguły postępowania a - co więcej - doprecyzowanie wskazanych przez ustawodawcę reguł zostanie wypracowane nie w formie aktów powszechnie obowiązującego prawa ale wewnętrznych instrukcji i wytycznych. Nie ma w tym, rzecz jasna, niczego niewłaściwego w zakresie określania reguł postępowania, rodzi jednak ryzyko, że w tym trybie zostaną doprecyzowane, de facto, ustawowe przesłanki określone w art. 112b ust. 2b.

MF: Uwagi częściowo zasadne
Zaproponowane regulacje przewidują możliwość ustalenia wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego w zależności od okoliczności sprawy. Nadana organowi w tym zakresie swoboda napotyka na ograniczenie w postaci przesłanek/dyrektyw którym organ ma się kierować ustalając wysokość sankcji. Należy to łączyć z docelowym obowiązkiem odpowiedniego uzasadnienia nałożenia sankcji w takiej konkretnej wysokości przy odwołaniu się do ustawowych przesłanek przez pryzmat okoliczności danej sprawy.

Uwaga: Dość niepokojąca jest przesłanka ujęta w art. 112b ust. 2b pkt 3 - „waga i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości”. Przede wszystkim dlatego, że projekt nie odnosi się do stwierdzanych dotychczas zaległości podatkowych czy - szerzej - nieprawidłowości prowadzących do bezpodstawnego obniżenia dochodów budżetowych Skarbu Państwa w zakresie VAT ale do jakichkolwiek nieprawidłowości, stwierdzonych w jakimkolwiek trybie i w jakimkolwiek obszarze i zakresie - już nawet nie tylko w rozliczeniach podatku VAT ale nawet niekonieczne w jakichkolwiek rozliczeniach jakiegokolwiek podatku.

Dodatkowo, abstrahując od samej wątpliwości dotyczącej tego czy zdarzenia z przeszłości w ogóle powinny wpływać na wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego (należy przyjąć, że podatnik, u którego stwierdzono w przeszłości „nieprawidłowości” poniósł już z tego tytułu stosowną karę/dolegliwość) należy przyjąć, że nieprawidłowości - w obszarach innych niż rozliczenia VAT, oraz takie, które nie są związane z zaniżeniem wpływów budżetowych, powinny zostać explicite wyłączone z grupy przesłanek, o których mowa w art. 112b ust. 2b.

MF: uwaga jest zasadna - regulacja zostanie zmieniona.

 

13. Doprecyzowanie zasad dokonywania korekt podatku od dostawy towarów dla podróżnego

Od 1 stycznia 2022 r. w systemie TAX FREE obowiązuje elektroniczny obieg dokumentów i elektroniczne potwierdzanie przez organy celne wywozu towarów poza terytorium UE. Oznacza to, że co do zasady sprzedawca otrzymuje elektroniczne potwierdzenie wywozu towarów poza UE w dniu, w którym nastąpił ten wywóz.

Aby uzyskać zwrot podatku w formie gotówkowej podróżny musi przyjechać ponownie do Polski w celu osobistego odbioru zwracanego podatku. W takim przypadku dokument, na których podróżny potwierdził własnoręcznym czytelnym podpisem otrzymanie zwrotu kwoty podatku, ze wskazaniem daty otrzymania zwrotu, sprzedawca co do zasady może otrzymać po terminie do złożenia deklaracji podatkowej pomimo posiadania już elektronicznego potwierdzenia wywozu. W konsekwencji do danej dostawy towarów sprzedawca nie może zastosować stawki 0%.
 
W celu wyeliminowania wątpliwości co do możliwości dokonywania korekt podatku należnego od dostawy towarów dokonanej dla podróżnego w sytuacji gdy zwrot podatku podróżnemu nastąpił w formie wypłaty gotówkowej po upływie terminu do złożenia deklaracji podatkowej, w której rozliczona została dana dostawa, proponuje się zmianę zgodnie z którą w przypadku gdy sprzedawca dokona zwrotu podatku w gotówce i uzyska  dokument, na którym podróżny potwierdził własnoręcznym czytelnym podpisem otrzymanie zwrotu kwoty podatku po upływie terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy podatnik będzie mógł dokonać korekty podatku należnego od tej dostawy w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym otrzymał ten dokument.

Prawo do dokonania korekty będzie możliwe gdy sprzedawca będzie w posiadaniu tego dokumentu nie później niż przed upływem 10 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dokonano dostawy. Termin ten jest analogiczny jak w sytuacji otrzymania po terminie do złożenia deklaracji podatkowej  dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej i potwierdza obowiązujące dotychczas rozwiązania gdzie zwrot podatku w gotówce w praktyce następuje w dniu przedstawienia przez podróżnego dokumentu zawierającego potwierdzenie wywozu.

 

14. Deklaracje korygujące składane poza systemem OSS i IOSS do Łódzkiego US

Korygowanie transakcji rozliczonych poprzez One Stop Shop (OSS) następuje zasadniczo w bieżącej deklaracji, składanej w tym systemie. Jednakże w określonych sytuacjach wskazanych:

  • w art. 61 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (upływ 3 lat po terminie złożenia deklaracji) i
  • art. 61a ww. rozporządzenia (zaprzestanie korzystania z procedury szczególnej, zmiana państwa członkowskiego identyfikacji)

korekta taka może być złożona wyłącznie bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji (poza systemem OSS).

Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o VAT nie regulują wprost kwestii korygowania deklaracji w ww. przypadkach. Dotyczy to również transakcji, które zostały rozliczone w ramach systemu Mini One Stop Shop (MOSS).

Obowiązujący od 1 lipca 2022 r. przepis art. 130c ust. 5a ustawy o VAT określił sposób i ostateczny termin dokonywania korekt deklaracji VAT w ramach procedury unijnej (korekta jest dokonywana w kolejnej deklaracji w terminie trzech lat od dnia upływu terminu złożenia pierwotnej deklaracji), czyli nie obejmuje sytuacji określonej w art. 61 ust. 2 rozporządzenia 282/2011.

Przykład: Przedsiębiorca z Niemiec zarejestrowany do procedury unijnej w państwie członkowskim swojej siedziby zaprzestał stosowania tej procedury. Ostatnią deklarację złożył za III kwartał 2021 r., w której wykazał podatek należny do zapłacenia w Polsce jako państwu członkowskiemu konsumpcji. Następnie podatnik chce skorygować tę deklarację. Korekta powinna być złożona bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji, tj. do organów podatkowych w Polsce (korygowana deklaracja będzie składana poza systemem OSS). Obecnie nie ma formalnej możliwości złożenia takiej korekty w Polsce, ponieważ brak jest wzoru korekty deklaracji, w której zagraniczny podatnik mógłby dokonać korekty.

Aby umożliwić podatnikom złożenie w takich przypadkach korekty deklaracji, proponuje się wprowadzenie odpowiednich przepisów w ustawie o VAT, a mianowicie:

  • zgodnie z nowymi regulacjami podatnik, dla którego państwem członkowskim konsumpcji jest Polska, będzie składał korektę deklaracji VAT drogą elektroniczną, za pomocą aplikacji informatycznej udostępnionej na portalu podatkowym, do Łódzkiego Urzędu Skarbowego,
  • określono dane jakie będzie zawierała korekta deklaracji,
  • korekty będą sporządzane w euro, natomiast w sytuacji gdyby konsumenci dokonywali płatności w innych walutach niż euro, do ich przeliczenia na euro należałoby zastosować kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego (tj. ostatni dzień kwartału) albo - jeżeli nie zostanie opublikowany w tym dniu - kurs wymiany opublikowany następnego dnia.

Przykład: Przedsiębiorca z Niemiec zarejestrowany do procedury unijnej w państwie członkowskim swojej siedziby zaprzestał stosowania tej procedury. Ostatnią deklarację złożył za III kwartał 2021 r., w której wykazał podatek należny do zapłacenia w Polsce jako państwu członkowskiemu konsumpcji. Następnie podatnik chce skorygować tę deklarację. Po wprowadzeniu proponowanej zmiany będzie miał możliwość złożenia korekty deklaracji bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji, tj. bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego w Polsce.

W przypadku transakcji rozliczonych uprzednio w procedurze nieunijnej w ramach systemu One Stop Shop (OSS) przewiduje się identyczne zasady składania korekt deklaracji. Korekta składana jest bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji, przy czym następuje to poza systemem OSS.

Ponadto, aby umożliwić podatnikom, a w przypadku podatników reprezentowanych przez pośrednika - pośrednikowi, w sytuacji gdy podatnik zaprzestaje stosowania procedury importu albo zostaje z niej wykluczony albo zmienia państwo członkowskie identyfikacji zgodnie z art. 57f rozporządzenia 282/2011, złożenie w takich przypadkach korekty deklaracji, proponuje się wprowadzenie odpowiednich przepisów w ustawie o VAT. Skorygowane deklaracje będą składane poza systemem IOSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego.

Podobnie, gdy  pośrednik zostanie wykreślony z rejestru lub zmieni państwo członkowskie identyfikacji, wówczas w przypadku, gdy musi dokonać korekty złożonych deklaracji,
w odniesieniu do podatników, których reprezentował w procedurze importu - taka korekta może być złożona również wyłącznie bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji (poza systemem IOSS).

W przypadku transakcji rozliczonych uprzednio w systemie Import One Stop Shop (IOSS) przewiduje się analogiczne zasady składania korekt deklaracji jak w przypadku OSS. Korekta składana jest bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji, przy czym następuje to poza systemem IOSS.

 

Ewa Iwan

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...