24.01.2022

Prowadzisz pozarolniczą działalność (współpracujesz) i poza tym uzyskujesz przychody z innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego? Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłacasz z każdego z tych tytułów odrębnie. Sytuacja taka ma miejsce w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń. Na przykład wtedy, gdy prowadzisz pozarolniczą działalność (lub współpracujesz) i jednocześnie np.: 

• jesteś zatrudniony na podstawie umowy o pracę,
• jesteś zatrudniony na podstawie umowy zlecenia,
• pozostajesz w stosunku służbowym,
• masz prawo do emerytury lub renty.

Więcej niż jedną składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłacasz również wtedy, gdy prowadzisz kilka rodzajów pozarolniczej działalności. 

Zdarzają się jednak sytuacje, gdy jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność w ogóle nie opłacasz składek na ubezpieczenie zdrowotne z tego tytułu. Tak jest, gdy:

• masz ustalone prawo do emerytury lub renty i spełniasz dodatkowe warunki (opisane dalej),
• masz ustalony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności i spełniasz dodatkowe warunki (opisane dalej),
• pobierasz zasiłek macierzyński.

A. Pozarolnicza działalność i ustalone prawo do emerytury lub renty

Podane niżej zasady mają zastosowanie do Ciebie, jeśli faktycznie pobierasz emeryturę lub rentę, w tym rentę socjalną i strukturalną.

Nie opłacasz składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli spełniasz wszystkie poniższe warunki:

• prowadzisz pozarolniczą działalność, współpracujesz i uzyskujesz przychody z tego tytułu, które nie przekraczają miesięcznie wysokości 50% kwoty najniższej emerytury,
• pobierasz emeryturę lub rentę, której miesięczna wysokość nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Ważne!
Prowadzisz działalność pozarolniczą i uzyskujesz przychody z więcej niż jednego rodzaju działalności? Kiedy ustalasz wysokość przychodów, uwzględnij przychody uzyskane w ramach wszystkich rodzajów działalności.

Nie opłacasz składki na ubezpieczenie zdrowotne od dodatkowych przychodów, gdy spełniasz wszystkie poniższe warunki:

• prowadzisz pozarolniczą działalność, współpracujesz,
• masz ustalone prawo do emerytury lub renty
• pobierasz emeryturę lub rentę w miesięcznej wysokości, która nie przekracza minimalnego wynagrodzenia,
• opłacasz podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Wówczas podlegasz ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale jesteś zwolniony z opłacania składek na to ubezpieczenie. Oznacza to, że musisz zgłosić się do ubezpieczenia oraz składać dokumenty rozliczeniowe. Wykazuj w nich:

• podstawę wymiaru składki ustaloną zgodnie z zasadami dla działalności gospodarczej,
• składkę w wysokości 0 (zero) zł.

Jeśli jesteś osobą współpracującą nie możesz spełnić przesłanki odnoszącej się do formy opodatkowania (karta podatkowa), Dlatego też, jeśli Twoja emerytura lub renta nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie masz obowiązku opłacania składki z tytułu współpracy, gdy osiągany z tego tytułu przychód nie przekracza miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (w tym przychód ze stosunku pracy, jeśli podstawą współpracy jest umowa o pracę).

B. Pozarolnicza działalność i umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności

Prowadzisz działalność, współpracujesz? Nie musisz opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli masz orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności oraz spełniasz jeden z poniższych warunków:

• Twoje przychody z tytułu działalności nie przekraczają miesięcznie wysokości 50% kwoty najniższej emerytury,
• opłacasz podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

W każdym z tych wypadków podlegasz ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale nie musisz opłacać składki na to ubezpieczenie. Oznacza to, że musisz zgłosić się do ubezpieczenia oraz składać dokumenty rozliczeniowe. Wykazuj w nich:

• podstawę wymiaru składki ustaloną zgodnie z zasadami dla działalności gospodarczej,
• składkę w wysokości 0 (zero) zł.

Masz orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności i uzyskujesz przychody jedynie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy? Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłacasz w wysokości, która nie przekracza zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ważne!
Opisana zasada Cię nie dotyczy, jeśli opłacasz podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej.

W takiej sytuacji nie wpłacasz bowiem zaliczek na podatek dochodowy, lecz:

• ryczałt w określonej wysokości, zależnej od rodzaju prowadzonej działalności,
• podatek dochodowy w formie karty podatkowej w wysokości określonej w załączniku nr 3 do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

C. Pozarolnicza działalność i zasiłek macierzyński

Nie zakończyłaś pozarolniczej działalności ani nie zawiesiłaś jej lub współpracujesz i jednocześnie pobierasz zasiłek macierzyński? Musisz opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu działalności.

Ważne!
Jeśli Twój zasiłek macierzyński nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, nie opłacasz składki na ubezpieczenie zdrowotne. W 2022 roku świadczenie wynosi 1000 zł miesięcznie.

D. Pozarolnicza działalność osoby duchownej

Prowadzisz działalność i jesteś jednocześnie osobą duchowną? Składkę na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzasz tylko z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

E. Pozarolnicza działalność rolnika

Prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracujesz, ale wybrałeś ubezpieczenie społeczne rolników? Składkę na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzasz tylko z tytułu bycia rolnikiem.

F. Działalność gospodarcza i ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i pozostajesz równocześnie w stosunku pracy a Twoja podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę, jesteś zwolniony z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia tej działalności jeżeli:

• uzyskujesz dodatkowe przychody z działalności pozarolniczej w wysokości nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia oraz
• opłacasz od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Zwolnienie to obejmuje również osoby korzystające z „ulgi na start”.

Oznacza to, że musisz zgłosić się do ubezpieczenia oraz składać dokumenty rozliczeniowe. Wykazuj w nich:

• podstawę wymiaru składki ustaloną zgodnie z zasadami dla działalności gospodarczej,
• składkę w wysokości 0 (zero) zł.

źródło: www.zus.pl