Rozpoczęcie działalności gospodarczej w trakcie roku - jak ustalić limit zwolnienia VAT?

Zwolnienie podatników ze względu na wysokość osiąganych przez nich obrotów to jedno z najczęściej występujących zwolnień VAT osób wykonujących działalność gospodarczą. Zwolnienie obejmuje sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość tej sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.

Przy ustalaniu tego limitu do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku (który byłby naliczony, gdyby sprzedawca był czynnym podatnikiem VAT).

Do wartości wskazanego limitu nie wliczamy również:

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 (czyli korzystających z tzw. zwolnienia przedmiotowego lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy, z wyjątkiem:
   1. transakcji związanych z nieruchomościami,
   2. usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy,
   3. usług ubezpieczeniowych

   – jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Ale zwolnienie to dotyczy także osób, które rozpoczynają działalność w trakcie roku – i te osoby mają czasem problem z prawidłowym ustaleniem limitu sprzedaży - o czym za chwilę.

Obowiązek ewidencyjny podatników zwolnionych z VAT

Jeżeli podatnik chce korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, powinien prowadzić ewidencję, dzięki której będzie mógł określić moment, w jakim dojdzie do przekroczenia kwoty przychodu skutkującego utratą zwolnienia z VAT. Ewidencja ta powinna być uzupełniona po każdym dniu, nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Jeśli przedsiębiorca prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, zamiast tej ewidencji może w ewidencji sprzedaży, prowadzonej zgodnie z rozporządzeniem w sprawie prowadzenia PKPiR, w odrębnej kolumnie (najczęściej będzie to kolumna 15) wykazywać przychody podlegające opodatkowaniu VAT oraz łączną kwotę dziennej sprzedaży wynikającą z faktur. Również w tym przypadku zapisów należy dokonywać nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Brak tej ewidencji może podatnika w razie kontroli sporo kosztować. W przypadku stwierdzenia, że nie prowadzi on ewidencji lub prowadzi ją w sposób nierzetelny, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi wartość niezaewidencjonowanej sprzedaży w drodze oszacowania i ustali podatek przy zastosowaniu stawki 23%, bez prawa obniżenia kwoty podatku należnego, który został zapłacony przy zakupie towarów.

Ustalanie limitu zwolnienia dla podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku

Często popełnianym przez przedsiębiorców błędem jest założenie, że limit sprzedaży pozostaje stały w danym roku, bez względu na moment rozpoczęcia działalności. Tymczasem ustawa zwalnia od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł.

Powstaje oczywiście pytanie, w jaki sposób policzyć proporcję.

Wartość kwoty, która powoduje utratę prawa do zwolnienia, wylicza się, stosując wzór:

Kuz = Kgr x D / 365

gdzie:

Kuz – kwota, której przekroczenie spowoduje utratę zwolnienia;

Kgr – kwota graniczna, wyznaczona na dany rok;

D – liczba dni pozostała do końca roku.

Redakcja podatki.biz