Rozliczenie wydatków na nabycie wierzytelności obcej

Pytanie podatnika: Czy wydatek na nabycie wierzytelności obcej poniesiony przez Spółkę (która wykonała faktycznie czynność w zakresie obrotu prawem majątkowym) stanowi w całości koszt uzyskania przychodu Spółki w przypadku zbycia tej wierzytelności za cenę niższą niż cena zakupu tej wierzytelności?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 12 grudnia 2011 r. (data wpływu 19 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy wydatek na nabycie wierzytelności obcej może stanowić w całości koszt uzyskania przychodu w przypadku zbycia tej wierzytelności za cenę niższą niż cena zakupu wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy wydatek na nabycie wierzytelności obcej może stanowić w całości koszt uzyskania przychodu w przypadku zbycia tej wierzytelności za cenę niższą niż cena zakupu wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Sp. z o.o. (zwana dalej także: „Spółką” lub „Cedentem”) zawarła w dniu 26 lipca 2011 r. z osobą fizyczną (zwana dalej także: „Cesjonariuszem”) umowę przelewu wierzytelności pożyczkowej (zwana dalej „Umową”). E. Sp. z o.o. nabyła tę wierzytelność od O. mocy umowy cesji „L.” w dniu 23 marca 2009 r.
Cedent - w wyniku nabycia tej wierzytelności przysługiwała w stosunku do spółki O. wierzytelność w kwocie 307.155.885,85 HUF. Na podstawie Umowy Cedent przelał na Cesjonariusza wierzytelności, a Cesjonariusz przelew tej wierzytelności przyjął.
Cena sprzedaży wierzytelności - na mocy zawartej Umowy - wynosiła 100.000 zł, tzn. była niższa niż jej cena zakupu wierzytelności. Spółka straty ze zbycia wierzytelności nie zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów. Spółka w związku z dokonaną cesją wierzytelności faktycznie wykonała czynność w zakresie obrotu prawem majątkowym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wydatek na nabycie wierzytelności obcej poniesiony przez Spółkę (która wykonała faktycznie czynność w zakresie obrotu prawem majątkowym) stanowi w całości koszt uzyskania przychodu Spółki w przypadku zbycia tej wierzytelności za cenę niższą niż cena zakupu tej wierzytelności...
Zdaniem Spółki, Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Pojęcie kosztów obejmuje zatem także wydatki mające na celu zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. W okresie, gdy tego zapisu nie było w ustawie, właśnie w orzecznictwie podnoszono, że do kosztów mogą być zaliczone wydatki, które nie są co prawda poniesione bezpośrednio w celu osiągnięcia przychodu, ale mają one na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła, w którym przychód może powstać. Potwierdzeniem tego poglądu jest wyrok NSA z dnia 12 maja 1999 r. (sygn. akt I SA/Wr 482/97), wyrok NSA z dnia 21 marca 1997 r. (sygn. akt I SA/Łd 1243/96) oraz wyrok NSA z dnia 13 marca 1998 r. (sygn. akt I SA/Lu 230/97). Wyroki te wskazują na możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów zarówno wydatków, które w sposób bezpośredni można powiązać z przychodem, jak i wydatków, które można powiązać z przychodem w sposób pośredni nawet, jeżeli przychód z przyczyn obiektywnych nie został osiągnięty. Aby wydatki podatnika mogły być uznane za koszty uzyskania przychodu, konieczne jest po pierwsze, aby zostały one poniesione przez podatnika, który zalicza te wydatki do kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli koszty na działalność danego podatnika zostały poniesione przez inny podmiot -. nie może być mowy o zaliczeniu tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodu z działalności prowadzonej przez tego podatnika.
Przez poniesienie należy natomiast rozumieć pokrycie kosztów z własnych zasobów majątkowych podatnika, przy czym decydujące jest to, czy koszt ostatecznie został poniesiony przez podatnika. Nie jest istotne, że koszty były pokrywane przez podatnika z pożyczonych, np. w banku, środków pieniężnych.
Po drugie, koszt musi być poniesiony przez podatnika definitywnie. Zatem nie wystarczy, że podatnik poniesie koszt wprawdzie pokrywając go pierwotnie z własnego majątku, jeżeli następnie wartość poniesionych wydatków stanowiących koszt, zostanie mu zwrócona w jakiejkolwiek postaci.
Po trzecie, istotne jest również to, któremu celowi służyło poniesienie kosztów, bowiem nie każde poniesienie kosztów pozwała na ich zaliczenie do kosztów w rozumieniu prawnopodatkowym. Koszty muszą być bowiem poniesione w celu, którym jest uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Jeżeli cel ten nie może obiektywnie zostać spełniony wówczas nie jest również możliwe prawidłowe zaliczenie danego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodu w sensie prawnopodatkowym. Sformułowanie to oznacza, że w każdym wypadku indywidualnie należy oceniać, które z wydatków poniesionych w działalności danego podatnika są kosztami uzyskania przychodu.
Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, musi między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu istnieć związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ lub przynajmniej może mieć wpływ na powstanie, zwiększenie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Wydatek ten musi dać się ocenić jako niezbędny, bądź przynajmniej pożyteczny w zakresie uzyskania przychodu. Nie wystarczy, że podatnik zadeklaruje poniesienie wydatku w celu uzyskania przychodu; wydatek ten musi dać się ocenić jako niezbędny, bądź przynajmniej pożyteczny w zakresie uzyskania przychodu lub co najmniej zabezpieczenia, zachowania źródła przychodów. Jednocześnie możliwe są sytuacje, w których ów związek przyczynowo skutkowy — nawet w obecnym stanie prawnym - nie jest dostatecznie wyraźny. Wówczas ustalenie istnienia omawianego związku powinno się dokonywać zgodnie z zasadą zdrowego rozsądku.
Po czwarte, by wydatek mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, konieczne jest wykazanie przez podatnika związku — choćby pośredniego - poniesionego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą (wyrok NSA z dnia 3 listopada 1992 r., sygn. akt S/PO 1393/92).
Jednocześnie przepisy nie wymagają wykazania, że konkretny przychód jest skutkiem poniesienia określonego kosztu, ale że określony koszt został poniesiony w celu uzyskania przychodu lub co najmniej zabezpieczenia albo zachowania jego źródła. Kosztem uzyskania przychodu będą zatem także takie wydatki, które .- choć nie przyniosły w danej sytuacji przychodu — to jednak, obiektywnie rzecz oceniając, mogły go przynieść, bo służyły osiągnięciu przychodu, lub że przyniosą one przychód w okresie późniejszym. Nie jest więc okolicznością uniemożliwiającą zaliczenie danych wydatków do kosztów uzyskania przychodu fakt, że przychód nie został osiągnięty lub został osiągnięty w wysokości zbyt niskiej (wyrok NSA z dnia 29 listopada 1994 r., sygn. akt SA/Wr 1242/94).
W ocenie Spółki wszystkie powyższe przesłanki do zaliczenia w przedstawionym stanie faktycznym wydatku w pełnej wysokości do kosztu uzyskania przychodu - zostały spełnione. Koszt (wydatek) na nabycie wierzytelności pożyczkowej:

  • został poniesiony przez podatnika (Spółkę),
  • miał charakter definitywny (rzeczywisty)
  • pozostawał w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą,
  • poniesiony został w celu uzyskania przychodów,
  • został właściwie udokumentowany.

W opinii Spółki w przedstawionym stanie faktycznym nie będzie miał zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio na podstawie art. 14 została zarachowana jako przychód należny.
Wskazany powyżej przepis dotyczy wyłącznie przypadku, gdy wierzytelność wynika z działalności zbywcy (wierzytelność własna), a nie przypadku, gdy została uprzednio nabyta przez zbywcę (wierzytelność obca).
W opinii Spółki istnienie powołanego przepisu w systemie podatkowym znajduje uzasadnienie wyłącznie w pierwszym z powyższych przypadków. Jeżeli bowiem podatnik stanie się wierzycielem w związku z wykonaniem czynności skutkującej uzyskaniem przychodu należnego i zaliczy do przychodów podatkowych całą wartość wierzytelności, czyli wartość nie znajdującą odpowiednika w faktycznie uzyskanej zapłacie, po jego stronie wystąpi różnica pomiędzy przychodem podatkowym i faktycznym przysporzeniem majątkowym. Kwota uzyskana z późniejszej sprzedaży takiej wierzytelności jest w praktyce skarbowej uznawana za spłatę tej wierzytelności. Nie jest to zatem nowa kategoria przychodu podatkowego, ale „zaspokojenie” wierzytelności wcześniej zaliczonej do przychodów należnych.
W tym przypadku, jeżeli sprzedaż wierzytelności nastąpi więc za cenę niższą od jej wartości nominalnej (co jest regułą w stosunkach gospodarczych), kwota uzyskana na „zaspokojenie” wierzytelności (realne przysporzenie) nadal będzie niższa od przychodu podatkowego. Uzasadnione jest zatem pozwolenie na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów „straty ze sprzedaży wierzytelności”, czyli „niezaspokojonej” wierzytelności. Pozycja prawna podatnika jest w tym przypadku identyczna, jak w razie opodatkowania niezaspokojonej wierzytelności (przychodu należnego), a następnie utworzenia w ciężar kosztów odpisu aktualizującego lub spisania wierzytelności w ciężar kosztów podatkowych. W każdej z powyższych sytuacji, poprzez zastosowanie różnych instrumentów prawnych, podatnik doprowadzi do zrównoważenia wysokości dochodu i realnego przysporzenia majątkowego.
W świetle powyższego za zasadną należy również uznać treść art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. w przypadku, gdy wierzytelność własna podatnika (nie nabyta) nie stanowiła przychodu należnego. Wobec braku rozbieżności pomiędzy przychodem podatkowym i rzeczywistym przysporzeniem — brak jest potrzeby zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów „straty” ze sprzedaży wierzytelności. W praktyce cena uzyskana ze sprzedaży wierzytelności ponownie jest traktowana jak należność uzyskana wskutek jej zaspokojenia, ale opodatkowana na zasadzie kasowej. Dla uzyskania wyniku podatkowego (dochodu lub straty) istotne jest uwzględnienie przychodu: ceny uzyskanej ze sprzedaży (a nie nominalnej wysokości wierzytelności) oraz kosztu uzyskania przychodów: kosztów związanych z daną wierzytelnością, spełniających definicję kosztu uzyskania przychodów (a nie „stratę” ze sprzedaży wierzytelności, wynikającą z wartości nominalnej wierzytelności, która to wartość w omawianym przypadku przychodu kasowego jest nieistotna dla rozliczeń podatkowych).
Zdaniem Spółki za pozbawione podstaw prawnych należy zaś uznać zastosowanie art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. w przypadku wierzytelności uprzednio nabytej przez podatnika dokonującego jej zbycia. W doktrynie prawa i praktyce skarbowej zaakceptowano pogląd (Spółka również uznaje go za słuszny), że wartość nominalna zakupionej wierzytelności nie jest przychodem należnym nabywcy. Wynika to z założenia, że przychód należny wynika z czynności własnej podatnika (sprzedaży rzeczy lub prawa, wykonania usługi), a nie jest ...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »