Rok podatkowy. Zmiana roku może być opłacalna

Ogólna zasada, wynikająca z art. 11 Ordynacji podatkowej, brzmi następująco: rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że ustawa podatkowa stanowi inaczej. Reguła ta jest bezwzględnie obowiązującą na gruncie ustawy o PIT oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Podatnicy tych podatków są obowiązani rozliczać podatek dochodowy w 12-miesięcznych okresach, które pokrywają się z rokiem kalendarzowym. W przypadku osób fizycznych rok podatkowy może trwać krócej niż 12 miesięcy jedynie w takiej sytuacji, gdy rozpoczynają one lub kończą działalność gospodarczą w trakcie roku kalendarzowego.

Wyjątek w ustawie o CIT

Zasada, że rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, obowiązuje też w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Podatnik nie ma jednak bezwzględnego obowiązku jej stosowania. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o CIT rokiem podatkowym (...) jest rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki, albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego; wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych.

Oznacza to, że podatnik podatku dochodowego od osób prawnych ma możliwość zmiany roku podatkowego. Zmian takich może dokonywać wielokrotnie. W razie zmiany roku podatkowego, w myśl art. 8 ust. 3 ustawy o CIT, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż 12 i dłuższy niż 23 kolejne miesiące kalendarzowe.

Procedura zmiany roku podatkowego

Wybór roku podatkowego innego niż kalendarzowy bądź zmiana dotychczas przyjętego okresu rozliczeniowego są możliwe tylko wtedy, gdy podatnik łącznie spełni dwa warunki, wynikające z art. 8 ust. 4 ustawy o CIT:

1. w dokumencie regulującym zasady ustrojowe zostanie określony, inny niż rok kalendarzowy bądź już przyjęty rok podatkowy, okres kolejnych 12 miesięcy oraz
2. o fakcie tym zostanie zawiadomiony naczelnik właściwego urzędu skarbowego; zawiadomienie to musi nastąpić najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego.

Kiedy warto dokonać zmiany roku podatkowego?

U niektórych podatników odpowiednie określenie czasu trwania roku podatkowego może przyczynić się do zoptymalizowania obciążeń podatkowych. Z pewnością warto rozważyć zmianę roku podatkowego wtedy, gdy:

• występuje sezonowość dochodów,
• istnieje ryzyko, że nie zostanie wykorzystana strata podatkowa z lat ubiegłych.

Niekiedy z racji prowadzonej działalności występuje tzw. sezonowość dochodów. Ma ona miejsce między innymi w branży turystycznej, rolno-spożywczej czy budowlanej. Jeżeli wyższe dochody pojawiają się w pierwszej części roku kalendarzowego, w drugiej zaś generowane są przede wszystkim straty, wówczas utrzymywanie roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym często wiąże się z koniecznością uiszczania wysokich zaliczek na podatek już na początku rocznego okresu rozliczeniowego. Korzystniej jest wtedy przyjąć taki rok podatkowy, którego początek wiązałby się ze zwiększonymi kosztami, a największe przychody występowałyby w jego drugiej części.

Przykład:
Rok podatkowy Alfa sp. z o.o., która prowadzi sprzedaż wycieczek zagranicznych, pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Największe przychody spółka osiąga w pierwszej połowie każdego roku, tj. w okresie styczeń–czerwiec. W każdym z tych miesięcy powstaje znaczny dochód do opodatkowania, powodujący obowiązek zapłaty zaliczek na podatek dochodowy. W drugiej połowie roku spółka najczęściej generuje straty. Z rozliczenia rocznego spółki zwykle wynika nadpłata, którą urząd skarbowy zwraca w terminie do 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania.

Dzięki zmianie roku podatkowego na trwający np. od lipca do czerwca spółka w pierwszych miesiącach roku będzie wykazywała straty. W sytuacji gdy pojawią się zwiększone przychody, przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy spółka uwzględni stratę z początku roku podatkowego. Pozwoli to na uniknięcie nadpłaty w podatku dochodowym, a przynajmniej w znaczny sposób zmniejszy jej kwotę.

Izabela Rutkowska